Thực thi FTA thúc đẩy các thành tựu cải cách kinh tế của Việt Nam

Các chuyên gia quốc tế đánh giá Việt Nam là một trong những câu chuyện thành công nhất về quá trình chuyển đổi kinh tế ở châu Á.
Australia hỗ trợ cải cách kinh tế Việt Nam: Kết quả, bài học và định hướng tương lai Những bước tiến vượt bậc của nền kinh tế thị trường Việt Nam

Các chuyên gia quốc tế đánh giá Việt Nam là một trong những câu chuyện thành công nhất về quá trình chuyển đổi kinh tế ở châu Á, chuyển đổi từ nền kinh tế nông nghiệp tập trung thành một trung tâm sản xuất và dịch vụ năng động trong vòng ba thập kỷ.

Các cải cách đổi mới được khởi xướng vào năm 1986 đã tạo nền tảng cho sự thay đổi và tăng trưởng kinh tế nhanh chóng sau đó, được hỗ trợ bởi sự mở rộng trong thương mại và đầu tư, đã mang lại những cải thiện chưa từng có về điều kiện xã hội và kinh tế.

Thực thi các FTA thúc đẩy các thành tựu cải cách kinh tế của Việt Nam
Việt Nam đã tích cực theo đuổi các hiệp định thương mại tự do (FTA) song phương và đa phương. Ảnh minh họa

Việt Nam đã tích cực theo đuổi các hiệp định thương mại tự do (FTA) song phương và đa phương. Việt Nam hiện có 16 FTA đang có hiệu lực, với 3 FTA đang được đàm phán. Hành trình FTA của Việt Nam bắt đầu với việc gia nhập Khu vực Thương mại tự do ASEAN vào năm 1995, nơi cung cấp các lợi ích về đối xử tối huệ quốc và đối xử quốc gia cho hàng xuất khẩu của nước này sang các nước ASEAN. Để chuẩn bị nền tảng cho việc gia nhập Tổ chức Thương mại thế giới (WTO), Việt Nam đã ký kết một hiệp định thương mại song phương với Hoa Kỳ vào năm 2001. Một loạt các cải cách kinh tế, pháp lý và thể chế khác đã được đưa ra trước khi Việt Nam được chấp nhận vào WTO vào năm 2007.

Những cải cách này đã giúp Việt Nam ký kết các hiệp định hiện đại và đầy tham vọng hơn như Hiệp định Đối tác toàn diện và tiến bộ xuyên Thái Bình Dương (CPTPP) vào năm 2018 và Hiệp định Thương mại tự do Việt Nam - EU (EVFTA) vào năm 2020. Việc gia nhập WTO có thể đã góp phần vào các cải cách liên quan đến những FTA tiếp theo. Một số cải cách bắt nguồn trực tiếp từ các điều khoản FTA, trong khi những cải cách khác có thể diễn ra gián tiếp.

CPTPP được Việt Nam phê chuẩn vào tháng 11/2018, đã tác động rõ rệt đến cải cách Luật Sở hữu trí tuệ (IP) và Luật Lao động. Ví dụ, quy trình đăng ký nhãn hiệu hợp lệ tuân theo các yêu cầu tại Điều 18.18 của CPTPP được đưa vào Luật Sở hữu trí tuệ năm 2022 của Việt Nam. Việc thực hiện CPTPP và EVFTA đang cải thiện hệ thống pháp luật của Việt Nam về quan hệ lao động và tiêu chuẩn lao động theo các cam kết quốc tế. Mặc dù Việt Nam chưa phê chuẩn công ước thương lượng tập thể của Tổ chức Lao động quốc tế, nhưng hiện nay các tổ chức đại diện cho người lao động đã tồn tại theo các tiêu chuẩn của CPTPP.

Bộ luật Lao động mới năm 2021 cho phép người lao động tham gia hoặc thành lập các tổ chức đại diện độc lập với Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam, tổ chức công đoàn duy nhất. Đây là một bước phát triển quan trọng với CPTPP dường như đã đóng một vai trò trong việc mang lại sự thay đổi.

Việt Nam là quốc gia ASEAN duy nhất ngoài Singapore có FTA với Liên minh châu Âu. Giống như CPTPP, EVFTA giải quyết các vấn đề WTO-X và WTO+ và cũng được kỳ vọng sẽ tạo ra những lợi ích đáng kể về tiếp cận thị trường vì Việt Nam không có FTA hiện hành với các thành viên EU, không giống như CPTPP hoặc Hiệp định Đối tác kinh tế toàn diện Khu vực (RCEP). Trong lĩnh vực khó khăn là mua sắm của chính phủ, EVFTA đang đạt được tiến bộ trong việc mở cửa có chọn lọc các lĩnh vực giáo dục và y tế, cũng như trong mua sắm xanh.

EVFTA cung cấp một khuôn mẫu để xây dựng các quy tắc và tiêu chuẩn nhằm điều chỉnh trao đổi trong các lĩnh vực nhạy cảm này. Khi đã được thiết lập, chúng có thể dễ dàng được đa phương hóa, đảm bảo rằng FTA đóng vai trò là bước đệm hướng tới tự do hóa không phân biệt đối xử.

Trong hầu hết các trường hợp, không thể điều chỉnh quyền tiếp cận theo cách ưu đãi như với các nhượng bộ thuế quan. Mặc dù có những thành tựu, các thỏa thuận này có tác động hạn chế đến việc cải cách các doanh nghiệp nhà nước (SOE). Mặc dù chương SOE của CPTPP bao gồm các quy định nâng cao, các điều khoản ngoại lệ đã đàm phán và khung thời gian gia hạn cho thấy nhu cầu cải cách trong lĩnh vực này còn hạn chế.

Mặc dù không tham vọng hoặc sâu sắc như CPTPP hoặc EVFTA, RCEP là FTA lớn nhất thế giới với chương trình cải cách toàn diện. RCEP nhằm mục đích thúc đẩy tăng trưởng chuỗi cung ứng toàn cầu thông qua các quy tắc xuất xứ mở, vốn đã mang lại lợi ích cho Việt Nam. Tiến độ hội tụ về quy định diễn ra chậm nhưng có thể dẫn đến những thay đổi có tác động theo thời gian, do Việt Nam phụ thuộc vào đầu tư trực tiếp nước ngoài.

Kinh nghiệm của Việt Nam chứng minh cách các FTA hiện đại như CPTPP và EVFTA có thể duy trì động lực cải cách. Nhưng đứng trước chủ nghĩa bảo hộ gia tăng, vì sự thay đổi toàn cầu hướng tới khả năng phục hồi ngày càng tăng thông qua chính sách công nghiệp và kiểm soát xuất khẩu có thể nằm ngoài phạm vi của các FTA. Trong khi các kết quả hữu hình cho thấy vai trò của FTA trong việc định hình chương trình cải cách, tư cách thành viên có thể khiến các quốc gia phải chịu những tác động gián tiếp và những lợi ích có thể khó định lượng nhưng không kém phần thực tế. Nhìn lại lịch sự những thay đổi lớn của Việt Nam đến từ quyết định gia nhập ASEAN và WTO cùng các cải cách chuẩn bị liên quan, tiếp tục ảnh hưởng đến nền kinh tế nhiều hơn bất kỳ FTA nào được ký kết sau đó.

Duy Hưng (tổng hợp)
Bạn thấy bài viết này thế nào?
Kém Bình thường ★ ★ Hứa hẹn ★★★ Tốt ★★★★ Rất tốt ★★★★★
Bài viết cùng chủ đề: Hiệp định thương mại tự do

Có thể bạn quan tâm

Tin mới nhất

Các FTA đã giúp hàng hóa Việt Nam đi sâu vào thị trường lớn trên thế giới

Các FTA đã giúp hàng hóa Việt Nam đi sâu vào thị trường lớn trên thế giới

Việc tham gia và thực thi các FTA xuất khẩu đã giúp hàng hóa Việt Nam đi sâu vào thị trường các nước đối tác, cán cân thương mại Việt Nam duy trì đà xuất siêu.
5 nút thắt của ngành da giày trong tận dụng hiệu quả các FTA

5 nút thắt của ngành da giày trong tận dụng hiệu quả các FTA

Chính phủ đã giao Bộ Công Thương phối hợp với các Bộ, ngành, địa phương và các hiệp hội triển khai xây dựng Hệ sinh thái tận dụng FTA.
RCEP: Hơi thở mới cho tăng trưởng kinh tế châu Á

RCEP: Hơi thở mới cho tăng trưởng kinh tế châu Á

RCEP chính thức có hiệu lực hơn 2 năm và đóng vai trò quan trọng trong việc thúc đẩy hội nhập kinh tế khu vực, nhưng cũng còn một số thách thức.
Những lưu ý về phòng vệ thương mại trong Hiệp định EVFTA và các FTA thế hệ mới

Những lưu ý về phòng vệ thương mại trong Hiệp định EVFTA và các FTA thế hệ mới

Đại diện Cục Phòng vệ thương mại, Bộ Công Thương đã nêu ra 7 vấn đề khuyến nghị các doanh nghiệp, hiệp hội xử lý hiệu quả các biện pháp phòng vệ thương mại.
Đào tạo chuyên gia về Hiệp định EVFTA và các FTA thế hệ mới

Đào tạo chuyên gia về Hiệp định EVFTA và các FTA thế hệ mới

Chương trình đào tạo nhằm mục tiêu xây dựng đội ngũ chuyên gia về Hiệp định EVFTA và các hiệp định thương mại tự do (FTA) thế hệ mới.

Tin cùng chuyên mục

Miền Trung - Tây Nguyên tăng cường thực thi các hiệp định thương mại tự do

Miền Trung - Tây Nguyên tăng cường thực thi các hiệp định thương mại tự do

Các FTA thúc đẩy thương mại các địa phương miền Trung – Tây Nguyên tăng trưởng liên tục, tỷ lệ thực hiện C/O tại các thị trường có FTA tăng 200 - 500%.
Đẩy mạnh thông tin đối ngoại, hội nhập quốc tế nâng cao vị thế, uy tín của Bộ Công Thương

Đẩy mạnh thông tin đối ngoại, hội nhập quốc tế nâng cao vị thế, uy tín của Bộ Công Thương

Bộ Công Thương ban hành Kế hoạch hành động thực hiện Nghị quyết của Chính phủ, Kết luận của Bộ Chính trị nâng cao chất lượng công tác thông tin đối ngoại.
Xây dựng Hệ sinh thái hỗ trợ doanh nghiệp da giày tận dụng tốt hơn EVFTA

Xây dựng Hệ sinh thái hỗ trợ doanh nghiệp da giày tận dụng tốt hơn EVFTA

Hiệp định EVFTA đã và đang tạo ra nhiều cơ hội thuận lợi cho ngành da giày Việt Nam mở rộng thị trường xuất khẩu, tránh phụ thuộc quá mức vào một thị trường.
Hiệp định EVFTA hỗ trợ doanh nghiệp Việt Nam tham gia chuỗi cung ứng toàn cầu

Hiệp định EVFTA hỗ trợ doanh nghiệp Việt Nam tham gia chuỗi cung ứng toàn cầu

Bên cạnh xóa bỏ thuế quan, EVFTA mang lại nhiều lợi ích như tự do hóa dịch vụ và mua sắm, giảm các rào cản thương mại phi thuế quan, phát triển bền vững...
Xây dựng hệ sinh thái, tận dụng các FTA để thúc đẩy xuất khẩu da giày

Xây dựng hệ sinh thái, tận dụng các FTA để thúc đẩy xuất khẩu da giày

8 tháng năm 2024, tổng kim ngạch xuất khẩu giày dép đi các thị trường có FTA của doanh nghiệp trên địa bàn thành phố Hải Phòng tăng 8% so với cùng kỳ.
Hiệp định EVFTA mang lại những lợi ích đáng kể và đang dần chứng minh giá trị

Hiệp định EVFTA mang lại những lợi ích đáng kể và đang dần chứng minh giá trị

Hiệp định EVFTA là 1 trong những động lực quan trọng góp phần gia tăng thương mại đầu tư Việt Nam–Thuỵ Điển sau 55 năm thiết lập quan hệ ngoại giao (1969-2024)
Hiệp định EVFTA: Thúc đẩy xuất khẩu hàng Việt vào thị trường Áo mà không cần

Hiệp định EVFTA: Thúc đẩy xuất khẩu hàng Việt vào thị trường Áo mà không cần 'bước đệm' nước thứ ba

Bà Đinh Thị Hoàng Yến, Trưởng cơ quan Thương vụ Việt Nam tại Áo, kiêm nhiệm Slovenia chia sẻ với phóng viên Báo Công Thương về hiệu quả của Hiệp định EVFTA.
Mỗi địa phương, doanh nghiệp, ngành hàng sẽ có một chuyên gia về FTA

Mỗi địa phương, doanh nghiệp, ngành hàng sẽ có một chuyên gia về FTA

Bộ Công Thương thông báo tổ chức các lớp đào tạo để trở thành chuyên gia FTA thế hệ mới năm 2024, bao gồm các chương trình đào tạo khóa cơ bản và chuyên sâu.
Bài 3: Để tận dụng tốt nhất

Bài 3: Để tận dụng tốt nhất 'cao tốc' EVFTA

Dù EVFTA đã được doanh nghiệp tận dụng tốt, song hiện EU đang dựng lên hàng rào phi thuế quan buộc doanh nghiệp phải thích ứng.
Bài 2: Tăng cường hợp tác logistics, giảm nỗi lo do cước tàu biển tăng

Bài 2: Tăng cường hợp tác logistics, giảm nỗi lo do cước tàu biển tăng 'phi mã'

Cước tàu biển sang EU neo ở mức cao, EVFTA có thể mở ra cơ hội cho doanh nghiệp hai bên tăng cường hợp tác trong lĩnh vực logistics, giảm nỗi lo chi phí.
Bài 1:

Bài 1: 'Cao tốc' EVFTA được tận dụng hiệu quả, hàng Việt rộn ràng vào EU

Có hiệu lực từ năm 2020, sau 4 năm triển khai, Hiệp định thương mại tự do Việt Nam – EU được đánh giá là một trong những hiệp định được tận dụng hiệu quả nhất.
EU siết quy định an toàn thực phẩm với nông sản, giải pháp nào tránh

EU siết quy định an toàn thực phẩm với nông sản, giải pháp nào tránh 'ổ gà' trên 'cao tốc' EVFTA?

Hiệp định EVFTA mang lại những ưu đãi lớn cho hàng Việt vào EU, đặc biệt là nông sản. Tuy nhiên, thị trường này cũng đặt ra những yêu cầu rất cao về sản phẩm.
Khai mạc Phiên đàm phán lần thứ 8 nâng cấp Hiệp định ACFTA

Khai mạc Phiên đàm phán lần thứ 8 nâng cấp Hiệp định ACFTA

Ngày 6/8, Phiên đàm phán lần thứ 8 nâng cấp Hiệp định Thương mại Tự do ASEAN-Trung Quốc (ACFTA) đã khai mạc tại tỉnh Quảng Ninh.
Các cam kết từ EVFTA: Động lực đẩy nhanh quá trình chuyển đổi số tại Việt Nam

Các cam kết từ EVFTA: Động lực đẩy nhanh quá trình chuyển đổi số tại Việt Nam

Hiệp định EVFTA đã và đang góp phần hoàn thiện khuôn khổ pháp lý của Việt Nam về chuyển đổi số, thúc đẩy sự phát triển thương mại điện tử giữa EU và Việt Nam.
4 năm thực thi: EVFTA củng cố sức hấp dẫn của Việt Nam đối với các nhà đầu tư châu Âu

4 năm thực thi: EVFTA củng cố sức hấp dẫn của Việt Nam đối với các nhà đầu tư châu Âu

Sau 4 năm thực thi, theo EuroCham, EVFTA đã thúc đẩy xuất khẩu của Việt Nam sang châu Âu và củng cố sức hấp dẫn của Việt Nam đối với các nhà đầu tư châu Âu.
Thừa Thiên Huế: Kim ngạch xuất khẩu các nước ký FTA chiếm tỷ lệ cao

Thừa Thiên Huế: Kim ngạch xuất khẩu các nước ký FTA chiếm tỷ lệ cao

Sự nỗ lực của các doanh nghiệp, hỗ trợ của cơ quan nhà nước tỉnh Thừa Thiên Huế, kim ngạch xuất khẩu với các nước ký Hiệp định thương mại (FTA) chiếm tỷ lệ cao.
Ngành da giày hưởng lợi, chịu tác động gì từ Hiệp định AANZFTA?

Ngành da giày hưởng lợi, chịu tác động gì từ Hiệp định AANZFTA?

Mặc dù có sự tăng trưởng trong những tháng đầu năm 2024, nhưng ngành da giày đang đối mặt với những quy định mới tại thị trường XK liên quan đến chuỗi cung ứng.
ASEAN - Australia - New Zealand giới thiệu bản nâng cấp của Hiệp định AANZFTA

ASEAN - Australia - New Zealand giới thiệu bản nâng cấp của Hiệp định AANZFTA

Bản nâng cấp Hiệp định AANZFTA tiếp tục tạo nền móng vững chắc hơn nữa cho quan hệ thương mại và đầu tư giữa các nước thành viên ASEAN, Australia, New Zealand.
Hội nghị Bộ trưởng IPEF: Việt Nam, Singapore và Hoa Kỳ hợp tác thương mại điện liên biên giới

Hội nghị Bộ trưởng IPEF: Việt Nam, Singapore và Hoa Kỳ hợp tác thương mại điện liên biên giới

Tại Hội nghị Bộ trưởng IPEF, Việt Nam, Singapore và Hoa Kỳ thành lập Nhóm công tác đầu tư dự án năng lượng tái tạo, phát triển thương mại điện liên biên giới.
Hơn 23 tỷ USD "chảy" vào dự án của các nước IPEF

Hơn 23 tỷ USD "chảy" vào dự án của các nước IPEF

Diễn đàn Đầu tư Kinh tế sạch IPEF đã huy động tới 23 tỷ USD nguồn vốn đầu tư cho hơn 69 dự án cơ sở hạ tầng bền vững trong khu vực.
Xem thêm
Mobile VerionPhiên bản di động