Thúc đẩy phát triển hóa học xanh tại Việt Nam

Góp ý, sửa đổi Luật Hóa chất

Phát biểu tại hội thảo, ông Nguyễn Văn Thanh - Cục trưởng Cục Hóa chất - cho biết, Luật Hóa chất số 06/2007/QH12 được Quốc hội khóa XII, Kỳ họp thứ 2 thông qua ngày 21/11/2007 và có hiệu lực thi hành kể từ ngày 1/7/2008, là dấu mốc quan trọng trong quá trình tạo lập một hành lang pháp lý chính thức và thống nhất cho hoạt động hóa chất trên cả nước.

Sau 13 năm thi hành, với sự thay đổi của bối cảnh kinh tế - xã hội, sự phát triển mạnh mẽ của ngành hóa chất, Luật Hóa chất đã bộc lộ một số hạn chế, bất cập, cần được sửa đổi, bổ sung cho phù hợp với tình hình thực tế và nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước trong lĩnh vực hóa chất.

Góp ý sửa đổi cho Luật Hóa chất, đại diện UNDP cho rằng, trước yêu cầu bảo vệ môi trường và phát triển bền vững, hoạt động hóa chất còn phải bảo đảm theo hướng hóa học xanh mà pháp luật Việt Nam cũng phải hướng tới nhằm tạo cơ sở pháp lý cho thúc đẩy phát triển hóa học xanh. Cụ thể, nội dung trong Luật Hóa chất có khả năng lồng ghép các công ước quốc tế và các tiêu chí hóa học xanh một các hiệu quả.

Đại diện nhóm chuyên gia - ông Phạm Huy Nam Sơn (Cục Hóa chất) - cho biết, các hóa chất thuộc danh mục quản lý cần được giám sát trong toàn bộ vòng đời của sản phẩm từ nhập khẩu, sản xuất, vận chuyển, lưu trữ, sử dụng, hóa chất trong sản phẩm đến thải bỏ đặc biệt cần phải nâng cao hiệu quả công tác kiểm soát, giám sát sau khi cấp phép.

Về hệ thống quy chuẩn kỹ thuật, cần có cơ chế, chính sách sử dụng các nguồn lực khác nhau để đẩy mạnh công tác xây dựng quy chuẩn kỹ thuật quốc gia quản lý hàm lượng các loại hóa chất nguy hại trong sản phẩm tiêu dùng và công nghiệp. Xây dựng đồng bộ các quy chuẩn kỹ thuật về an toàn hóa chất, nhà xưởng cho các cơ sở hóa chất thay thế các quy định tại thông tư và nghị định hiện nay. “Trên cơ sở đó cần quy định chi tiết trách nhiệm cung cấp thông tin về nguy hiểm, rủi ro cho người tiêu dùng của các tổ chức, cá nhân nhập khẩu, sản xuất sản phẩm hóa chất”- đại diện Cục Hóa chất nêu cụ thể.

Hệ thống các thủ tục hành chính về hóa chất cần được đồng bộ, hệ thống hóa về danh mục hóa chất, mục đích, tiêu chi quản lý và mức độ nghiêm ngặt của các thủ tục. Bên cạnh đó cần thiết kế, nâng cấp cơ sở dữ liệu hóa chất quốc gia đồng bộ hoàn toàn với hệ thống quản lý, thu thập được dữ liệu về hoạt động hóa chất từ tất cả các nguồn để tổng hợp, phân tích thông tin hỗ trợ giám sát việc thực hiện nghiêm túc các yêu cầu trong giấy phép, giấy chứng nhận đồng thời hỗ trợ việc đánh giá rủi ro, khuyến nghị thứ tự các hóa chất cần ưu tiên quản lý phù hợp với nguồn lực quản lý.

Theo đó, cơ sở dữ liệu hóa chất quốc gia cũng cần là kênh chia sẻ các thông tin an toàn do các nhà sản xuất, nhập khẩu hóa chất cung cấp tới các đơn vị sử dụng và cộng đồng.

Hướng tới các tiêu chí tăng trưởng xanh và phát triển bền vững

Liên quan tới nội dung áp dụng Hóa học xanh tại Việt Nam nhằm hỗ trợ tăng trưởng xanh, theo lãnh đạo Cục Hóa chất, cần xây dựng các quy định quản lý chặt chẽ hóa chất theo vòng đời (xuất nhập khẩu, sản xuất, kinh doanh, vận chuyển, sử dụng, thải bỏ…) phù hợp với thực tiễn hoạt động hóa chất tại Việt Nam và thông lệ quốc tế, xu hướng quản lý hóa chất trên thế giới hiện nay, các điều ước và cam kết quốc tế mà Việt Nam tham gia. Tiếp tục tăng cường sự phối hợp liên ngành và giữa trung ương với địa phương trong quản lý hóa chất.

Ngoài ra, Luật Hóa chất sửa đổi sẽ đề xuất tích hợp 12 nguyên tắc của Hóa học xanh trong các nội dung sửa đổi nhằm phát triển nền công nghiệp hóa chất tại Việt Nam một cách bền vững, qua đó khuyến khích các phương pháp và quá trình sản xuất hóa chất, sản phẩm hóa chất xanh, thân thiện với môi trường, hạn chế sản xuất và sử dụng các hóa chất độc hại.

Theo đó, Luật Hóa chất mới phải được xây dựng đúng tinh thần đảm bảo phù hợp với thực tiễn hoạt động hóa chất tại Việt Nam và thông lệ quốc tế. Nâng cao năng lực cạnh tranh của ngành công nghiệp hóa chất, trong khi vẫn đảm bảo hiệu lực quản lý nhà nước đối với hoạt động hóa chất, đảm bảo an toàn cho người, tài sản, hệ sinh thái và môi trường, hướng đến phát triển bền vững.

Cục trưởng Nguyễn Văn Thanh nhấn mạnh, những ý kiến trao đổi của các chuyên gia, doanh nghiệp và cơ quan nhà nước tại hội thảo này nói riêng và ý kiến khảo sát của cộng đồng doanh nghiệp thời gian qua nói chung đem lại một ý nghĩa rất quan trọng trong việc nghiên cứu, đề xuất xây dựng một Luật Hóa chất mới tiên tiến, góp phần nâng cao năng lực cạnh tranh của ngành, trong khi vẫn đảm bảo hiệu lực quản lý nhà nước đối với hoạt động hóa chất, hướng tới các tiêu chí tăng trưởng xanh và phát triển bền vững.