Thúc đẩy doanh nghiệp tư nhân lớn mạnh

Khu vực kinh tế tư nhân ngày càng khẳng định rõ vai trò quan trọng đối với nền kinh tế

Tính đến hết năm 2017, ước tính cả nước có khoảng trên 700.000 doanh nghiệp hoạt động, trong đó 97% là doanh nghiệp vừa và nhỏ, chủ yếu thuộc khu vực tư nhân. Riêng năm 2017 đã có 126.000 doanh nghiệp thành lập mới, tăng 16.000 doanh nghiệp so với năm 2016. Ước tính 3 tháng đầu năm 2018 có khoảng 26.500 doanh nghiệp thành lập mới, quy mô vốn đăng ký bình quân đạt 10,6 tỷ đồng/doanh nghiệp (tăng so với cùng kỳ năm 2017). Đến nay, khu vực kinh tế tư nhân (bao gồm doanh nghiệp và khoảng trên 3 triệu hộ kinh doanh cá thể) đang đóng góp khoảng 40% GDP cả nước.

Tuy nhiên, nhìn nhận về khu vực kinh tế tư nhân hiện nay, TS. Trần Du Lịch - thành viên Tổ Tư vấn kinh tế của Thủ tướng cho rằng, khối doanh nghiệp tư nhân vẫn còn “chậm lớn”. Đồng quan điểm, TS. Edmund Malesky, thuộc Đại học Duke (Hoa Kỳ) - Trưởng nhóm nghiên cứu Chỉ số Năng lực cạnh tranh cấp tỉnh (PCI) năm 2017 - cho biết: Khu vực kinh tế tư nhân ngày càng khẳng định rõ vai trò quan trọng đối với nền kinh tế, song quy mô đầu tư của các doanh nghiệp này lại đang có xu hướng nhỏ đi. Mức vốn đầu tư bình quân của mỗi doanh nghiệp tư nhân năm 1995 là khoảng 1,7 tỷ đồng, đến 2005 giảm còn khoảng 0,98 tỷ đồng, đến năm 2016 chỉ là 0,46 tỷ đồng. Kết quả khảo sát PCI năm 2017 được công bố ngày 22/3/2018 vừa qua cho thấy, trình độ, chất lượng quản lý của khối doanh nghiệp tư nhân còn thấp hơn nhiều so với khu vực doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài, thấp hơn các loại hình doanh nghiệp khác.

Hầu hết các nghiên cứu, khảo sát về kinh tế tư nhân đều chỉ ra rằng, một trong những nguyên nhân quan trọng khiến các doanh nghiệp khu vực này “khó lớn” là do phải chịu nhiều gánh nặng rào cản về các quy định của pháp luật; chất lượng cơ sở hạ tầng yếu kém; khó khăn trong tiếp cận vốn và đất đai; cơ chế, chính sách còn thiếu minh bạch cùng với tệ nạn tham nhũng...

Chính phủ đã đặt mục tiêu đến năm 2020 cả nước có 1.000.000 doanh nghiệp hoạt động có hiệu quả. Để đạt mục tiêu này, ông Trần Du Lịch cho rằng, yếu tố quan trọng nhất là Chính phủ cần phải kiến tạo được một môi trường pháp lý thực sự an toàn, thông thoáng, minh bạch cho doanh nghiệp tư nhân phát triển, tin tưởng vào chính sách và tương lai.

Theo TS. Edmund Malesky, một thách thức phát triển lớn của Việt Nam hiện nay là “thiếu vắng đội ngũ doanh nghiệp quy mô cỡ trung bình có chất lượng quản lý tốt”. Những cải cách, đổi mới trong điều hành kinh tế, cải thiện môi trường kinh doanh tuy đã có nhiều bước tiến rất lớn, song cần phải tiếp tục cải thiện hơn bởi có những chính sách vẫn chưa thực sự đi sát vào vấn đề của doanh nghiệp. Thông điệp của TS. Edmund Malesky là: Chính phủ cần tập trung mạnh vào đào tạo nâng cao năng lực quản lý cho các lãnh đạo doanh nghiệp.