Thủ tướng: Người đứng đầu các tập đoàn, tổng công ty đề xuất giải pháp nâng cao hiệu quả hoạt động

Sáng 18/3, Thủ tướng Phạm Minh Chính chủ trì hội nghị làm việc với Ủy ban Quản lý vốn Nhà nước tại doanh nghiệp và 19 tập đoàn kinh tế, tổng công ty Nhà nước trực thuộc Ủy ban. Thủ tướng nêu rõ, hội nghị được tổ chức nhằm thực hiện kết luận của Bộ Chính trị để nâng cao hơn nữa chất lượng, hiệu quả hoạt động, sản xuất kinh doanh của các tập đoàn, tổng công ty.

19 tập đoàn, tổng công ty nhà nước lãi hơn 3,5 tỷ USD năm 2022

Báo cáo trước Thủ tướng, Phó chủ tịch Ủy ban Quản lý vốn Nhà nước tại doanh nghiệp Hồ Sỹ Hùng cho biết 19 tập đoàn, tổng công ty cho biết, sau gần 5 năm thành lập, Ủy ban Quản lý vốn Nhà nước tại doanh nghiệp (Ủy ban) đã thực hiện cơ bản đầy đủ chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn và trách nhiệm của đại diện chủ sở hữu nhà nước đối với 19 tập đoàn, tổng công ty. Mô hình quản lý này mang lại một số thay đổi tích cực.

Nhờ đó, 19 tập đoàn, tổng công ty tăng trưởng tốt, có hiệu quả về mặt kinh tế, xã hội, qua đó cho thấy việc tách bạch chức năng đại diện chủ sở hữu và chức năng quản lý nhà nước là phù hợp. Cụ thể, tính đến 31/12/2022, tổng vốn chủ sở hữu hợp nhất của 19 tập đoàn, tổng công ty là 1 triệu 173 ngàn tỷ đồng; tổng tài sản hợp nhất là 2 triệu 445 tỷ đồng.

Tính đến năm 2022, 19 tập đoàn, tổng công ty đã đóng vai trò nòng cốt trong các lĩnh vực quan trọng, cụ thể; đảm bảo khoảng 87% điện năng, 50% xăng dầu bán lẻ, 100% khí khô, 70% khí hóa lỏng, 70% phân bón, 45% thuê bao di động, 41% băng rộng cố định mặt đất, 49% vận tải hành khách hàng không nội địa, quản lý 21/22 cảng hàng không dân dụng trên cả nước, 16% hàng hóa vận tải biển, 100% điều hành và vận tải giao thông đường sắt.

Về cơ bản, các chỉ tiêu sản xuất, kinh doanh đạt được hàng năm đều tăng trưởng. Năm 2022, tổng doanh thu đạt 1 triệu 598 ngàn tỷ đồng (năm 2021 đạt 1 triệu 319 ngàn tỷ đồng), tổng lợi nhuận trước thuế đạt 83 ngàn 167 tỷ đồng (năm 2021 đạt 67 ngàn 478 tỷ đồng), tổng nộp ngân sách nhà nước đạt 191 ngàn 781 tỷ đồng (năm 2021 đạt 177 ngàn 211 tỷ đồng).

Một số tập đoàn, tổng công ty đã thực hiện nhiệm vụ Chính phủ giao, kết hợp sản xuất, kinh doanh với góp phần bảo đảm quốc phòng, an ninh và chủ quyền quốc gia; điển hình như Tập đoàn Dầu khí Việt Nam, Tập đoàn Bưu chính Viễn thông Việt Nam, Tập đoàn Điện lực Việt Nam, Tập đoàn Công nghiệp Cao su Việt Nam..

Tuy nhiên, bên cạnh những kết quả đạt được thời gian qua, UBQLVNN Phó chủ tịch Ủy ban cũng đánh giá, tại 19 tập đoàn, tổng công ty còn những hạn chế, vẫn chưa thể hiện tốt vị thế, vai trò của mình, chưa phát huy được lợi thế về nắm giữ nguồn lực trong thực hiện sứ mệnh của mình.

Các ý kiến góp ý thẳng thắn

Tại hội nghị, các đại biểu đã đưa ra các ý kiến góp ý thẳng thắn về các khó khăn, vướng mắc, tồn tại, thảo luận làm rõ thêm, bổ sung về các vấn đề trọng tâm, các nhiệm vụ, giải pháp cho thời gian tới.

Bộ trưởng Bộ Kế hoạch & Đầu tư Nguyễn Chí Dũng nhận định, tình hình đầu tư của các doanh nghiệp này cũng đạt được kết quả bước đầu. Trong giai đoạn 2018-2022, có 41 dự án nhóm A, 125 dự án nhóm B đã được các tập đoàn, tổng công ty thuộc Ủy ban phê duyệt, triển khai thực hiện, hoàn thành đầu tư. Cơ bản hoàn thành xây dựng và hoàn thiện thể chế phát triển, nguồn nhân lực, xây dựng hệ thống kết cấu hạ tầng đồng bộ, kết quả sản xuất-kinh doanh liên tục, ổn định.

Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Chí Dũng phát biểu ý kiến tại Hội nghị

Mặt khác, chỉ rõ những bất cập bên cạnh những kết quả bước đầu trong hoạt động của Uỷ ban và các tập đoàn, tổng công ty, Bộ trưởng Bộ Nguyễn Chí Dũng phân tích nguyên nhân khách quan và chủ quan.

Thứ nhất, việc triển khai hoạt động đầu tư còn chậm do các văn bản quy phạm pháp luật chưa đồng bộ, thống nhất, chưa đẩy mạnh phân công, phân cấp gắn với trách nhiệm của người đứng đầu. Quá trình thực hiện dự án đầu tư phải tham chiếu quy định trong nhiều văn bản quy phạm pháp luật làm cho quá trình chuẩn bị đầu tư kéo dài.

Thứ hai, người đứng đầu cơ quan đại diện chủ sở hữu và doanh nghiệp còn chưa chủ động chỉ đạo đẩy mạnh công tác nghiên cứu, đổi mới khoa học công nghệ, tham gia vào các dự án đầu tư lớn, phát triển các ngành nghề, sản phẩm mới, phù hợp với xu thế phát triển trong bối cảnh cuộc cách mạng công nghiệp 4.0.

Bên cạnh đó, hoạt động của Ủy ban vẫn cần tiếp tục hoàn thiện. Ủy ban hiện đang tập trung vào việc xử lý các kiến nghị sự vụ, công việc thường xuyên về tổ chức, điều hành hoạt động sản xuất, kinh doanh của từng doanh nghiệp mà chưa có chiến lược tổng thể đầu tư phát triển của 19 tập đoàn, tổng công ty trực thuộc, chưa thực sự đẩy mạnh công tác đổi mới quản trị và xây dựng hệ thống tiêu chí giám sát, đánh giá sự phù hợp với từng doanh nghiệp.

Bộ trưởng Bộ Kế hoạch & Đầu tư gợi mở giải pháp, Ủy ban cần tăng cường chức năng phản biện cho các bộ, ngành trong việc xây dựng chính sách, quy hoạch phát triển ngành trung và dài hạn. Hầu hết vẫn đang triển khai các nhiệm vụ được bàn giao từ các cơ quan đại diện chủ sở hữu trước đây. Cách thức tổ chức thực hiện chức năng đại diện chủ sở hữu cần thay đổi rõ nét hơn nữa",.

Chia sẻ tại hội nghị, ông Huỳnh Quang Liêm, Tổng Giám đốc Tập đoàn Bưu chính Viễn thông Việt Nam (VNPT) cho biết, với mong muốn tìm ra một cách làm đột phá, vừa tập trung được nguồn lực nội tại, vừa huy động được sự tham gia của nhiều bên vào thực hiện những nhiệm vụ và hoàn thành mục tiêu đã đề ra, VNPT đã nghiên cứu tham khảo một số mô hình, hướng đi triển khai xây dựng Chính phủ số của các nước trên thế giới, đánh giá thực tiễn triển khai Chính phủ điện tử, hướng đến Chính phủ số tại Việt Nam và đề xuất Thủ tướng Chính phủ cho phép định hướng kế hoạch doanh nghiệp Nhà nước mạnh về công nghệ dẫn dắt thực sự các chương trình chuyển đổi số quốc gia. Và đề xuất tham gia trong lĩnh vực công nghệ, cụ thể là trong triển khai các giải pháp chuyển đổi số, áp dụng công nghệ số để giải quyết bài toán chuyên ngành của bộ, ngành, địa phương. Trong đó, vận dụng Luật đấu thầu áp dụng một số tình huống đặc biệt cho các giải pháp này để giao (chỉ định) cho doanh nghiệp Nhà nước thực hiện đối với cả 2 trường hợp Nhà nước đầu tư hay là doanh nghiệp đầu tư, Nhà nước thuê dịch vụ.

Tiếp tục tháo gỡ vướng mắc cho Ủy ban vốn và các tập đoàn kinh tế

Phát biểu kết luận hội nghị, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính đã chỉ rõ thực trạng và nguyên nhân của những tồn tại hạn chế. Trong thời gian tới, Thủ tướng yêu cầu Ủy ban Quản lý vốn Nhà nước tại doanh nghiệp, các tập đoàn, tổng công ty trực thuộc cần tập trung khắc phục những hạn chế, yếu kém thời gian qua và đổi mới hoạt động của Ủy ban, nêu cao tinh thần trách nhiệm, quyết tâm cao hơn, nỗ lực lớn hơn, hành động quyết liệt hơn, có trọng tâm, trọng điểm, làm việc nào dứt việc đó để phát triển hơn nữa trong điều kiện khó khăn.

Thủ tướng nhấn mạnh, Ủy ban Quản lý vốn Nhà nước tại doanh nghiệp tiếp thu ý kiến các Bộ, cơ quan, doanh nghiệp tại Hội nghị này để đổi mới một cách thực chất, hiệu quả hoạt động của Ủy ban, phải thúc đẩy các doanh nghiệp trực thuộc phát triển tốt hơn nữa, thực hiện tốt trọng trách là nòng cốt, dẫn dắt tạo sự lan tỏa trong phát triển đất nước.

Cùng với đó căn cứ kế hoạch được phê duyệt, chủ động khắc phục các tồn tại, yếu kém; Quán triệt đầy đủ vai trò, chức năng, nhiệm vụ của cơ quan đại diện chủ sở hữu chuyên trách trong thực hiện chức năng đại diện chủ sở hữu vốn nhà nước tại các tập đoàn, tổng công ty.

Phát huy cao nhất vai trò của Ủy ban Quản lý vốn Nhà nước tại doanh nghiệp trong việc thúc đầy hoạt động đầu tư của tập đoàn, tổng công ty trực thuộc. Tăng cường phối hợp với các cơ quan để sớm có ý kiến có chất lượng đối với đề án trình Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ để bảo đảm Đề án sớm được phê duyệt, không làm mất cơ hội đầu tư của doanh nghiệp.

Bên cạnh đó, Thủ tướng yêu cầu, phải nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ cả về trình độ chuyên môn trong lĩnh vực được phân công, có phẩm chất đạo đức, đáp ứng được tốt hơn nhiệm vụ được giao; Nghiên cứu, đề xuất với cấp có thẩm quyền về việc giao nhiệm vụ cho doanh nghiệp nhà nước triển khai nghiên cứu đầu tư một số dự án quan trọng phục vụ phát triển kinh tế xã hội theo hướng bền vững, phục vụ công nghiệp hóa, hiện đại hóa.

Thủ tướng Chính phủ yêu cầu người đứng đầu các tập đoàn, tổng công ty đề xuất giải pháp nâng cao hiệu quả hoạt động

Với vai trò của cơ quan đại diện chủ sở hữu vốn chuyên trách, Ủy ban Quản lý vốn Nhà nước tại doanh nghiệp chịu trách nhiệm với Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ trong việc kiểm tra, giám sát, kịp thời xử lý đối với những dự án không hiệu quả, thua lỗ, thất thoát vốn nhà nước; bảo toàn và phát triển vốn nhà nước, góp phần vào phát triển KT-XH của đất nước. Chỉ đạo triển khai đề án cơ cấu lại các tập đoàn, tổng công ty nhà nước có hiệu quả sau khi được phê duyệt.

Đặc biệt, để phát huy nguồn lực to lớn của 19 doanh nghiệp thuộc Ủy ban Quản lý vốn Nhà nước tại doanh nghiệp, Thủ tướng đề nghị nâng cao nhận thức về trách nhiệm, vai trò của người đứng đầu DNNN về đẩy mạnh đầu tư; khẩn trương trình cấp có thẩm quyền xem xét, phê duyệt chiến lược, kế hoạch sản xuất, kinh doanh và đầu tư phát triển gắn với phát triển ngành, lĩnh vực kinh tế - kỹ thuật của tập đoàn, tổng công ty. Lãnh đạo tập đoàn, tổng công ty cần đoàn kết, chỉ đạo hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ, chống tham nhũng, tiêu cực, lãng phí.

Thủ tướng nhấn mạnh, người đứng đầu các tập đoàn, tổng công ty sớm nghiên cứu đề xuất giải pháp, sáng kiến để nâng cao hiệu quả hoạt động, năng lực cạnh tranh, đổi mới sáng tạo của các doanh nghiệp đi đầu của đất nước. Khuyến khích người dám nghĩ, dám làm vì lợi ích chung. Tiếp tục cơ cấu lại có trọng tâm, trọng điểm, thực chất nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động của doanh nghiệp tương xứng với nguồn lực nắm giữ.

Đối với các bộ, cơ quan, địa phương Thủ tướng yêu cầu, kịp thời giải quyết khó khăn, vướng mắc liên quan đến các quy định của pháp luật, thẩm quyền của cơ quan quản lý nhà nước đối với các dự án đầu tư, cơ cấu lại, thoái vốn, sắp xếp lại nhà, đất... của doanh nghiệp;

Thực hiện vai trò giám sát của cơ quan quản lý nhà nước đối với việc thực hiện quyền, chức năng nhiệm vụ của cơ quan đại diện chủ sở hữu, trong đó có Ủy ban Quản lý vốn Nhà nước tại doanh nghiệp, tuyệt đối không để xảy ra tham nhũng, tiêu cực, làm thất thoát vốn, tài sản của Nhà nước.

Thủ tướng giao nhiệm vụ cho Bộ Kế hoạch và Đầu tư, chủ trì, phối hợp với các Bộ, cơ quan liên quan khẩn trương tham mưu đề xuất tăng cường hiệu lực, hiệu quả triển khai các nhiệm vụ, giải pháp về thể chế, chính sách đã được Chính phủ quyết nghị tại Nghị quyết số 68/NQ-CP ngày 12/5/2022 của Chính phủ.