Thủ tướng biểu dương Bộ Công Thương và lưu ý 5 vấn đề

Ngành Công Thương thực hiện tốt các mục tiêu

Phát biểu tại Hội nghị tổng kết công tác năm 2019, triển khai nhiệm vụ 2020 của ngành Công Thương vào sáng ngày 27/12, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc đánh giá, ngành Công Thương đã hoàn thành xuất sắc và toàn diện nhiệm vụ được giao của năm 2019, đặc biệt là trong bối cảnh quốc tế, khu vực có những biến động phức tạp, khó lường...

Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc phát biểu tại hội nghị

Năm 2019, Bộ Công Thương đã tiếp tục thể hiện sự nỗ lực, quyết tâm cao trong thực hiện đổi mới toàn diện trên nhiều mặt, đặc biệt là công tác hoàn thiện thể chế, xây dựng cơ chế, chính sách; đẩy mạnh cải cách thủ tục hành chính, xóa bỏ các điều kiện đầu tư kinh doanh không còn phù hợp; sắp xếp Tổng cục Quản lý thị trường theo mô hình mới. Đồng thời, đã tổ chức được nhiều hội nghị quan trọng: các hội nghị toàn quốc về thúc đẩy tăng trưởng xuất khẩu, hội nghị về giải pháp thúc đẩy phát triển ngành cơ khí Việt Nam và các hội nghị, hội thảo tuyên truyền phổ biến các quy định, cam kết về Cộng đồng Kinh tế ASEAN (AEC), Hiệp định Đối tác toàn diện và tiến bộ xuyên Thái Bình Dương (CPTPP), Hiệp định Thương mại tự do Việt Nam - Liên minh châu Âu (EVFTA) và các FTA khác tại các tỉnh, thành phố trong cả nước…, góp phần tạo động lực cho tăng trưởng chung của nền kinh tế.

Đề cập về kết quả chỉ đạo điều hành, xây dựng thể chế về tổ chức, sắp xếp lại tổ chức bộ máy, Thủ tướng đánh giá Bộ Công Thương đã tập trung triển khai thực hiện tốt nội dung các Nghị quyết, các chỉ đạo điều hành của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, đặc biệt là các Nghị quyết số 01, Nghị quyết 02, Nghị quyết 35. “Đặc biệt ghi nhận những nỗ lực cải cách của Bộ Công Thương trong năm 2019 góp phần xây dựng một Chính phủ liêm chính, kiến tạo và hành động. Sau khi là Bộ đầu tiên hoàn thành việc cắt giảm, đơn giản hóa 675/1.216 điều kiện kinh doanh vào năm 2017 (tiết kiệm hơn 122.000 ngày công mỗi năm), Bộ Công Thương tiếp tục là Bộ đầu tiên ban hành Quyết định 3720/QĐ-BCT ngày 11/10/2018 về Phương án cắt giảm, đơn giản hóa điều kiện đầu tư, kinh doanh lần thứ 2 cho giai đoạn 2019 - 2020” – Thủ tướng nhấn mạnh.

Trong năm 2019, Bộ Công Thương cũng là một trong những đơn vị đầu tiên thực hiện việc thí điểm kết nối với Cổng dịch vụ công quốc gia.

Bộ trưởng Bộ Công Thương Trần Tuấn Anh tiếp thu ý kiến Thủ tướng tại hội nghị

Đối với sản xuất công nghiệp, tiếp tục duy trì đà tăng trưởng, chỉ số IIP toàn ngành công nghiệp cả năm 2019 đạt khoảng 9,1% (vượt mức chỉ tiêu đề ra đầu năm là tăng 9%). Động lực tăng trưởng mạnh mẽ đến từ ngành công nghiệp chế biến, chế tạo với mức tăng 10,5% tiếp tục đóng vai trò chủ chốt, thúc đẩy tăng trưởng chung của toàn ngành.

Về xuất nhập khẩu, hội nhập quốc tế và phát triển thị trường ngoài nước, Thủ tướng nhấn mạnh, năm 2019 có thể được xem là năm đặc biệt thành công của xuất khẩu. Đây cũng là một trong các chỉ tiêu kinh tế quan trọng thiết lập những kỷ lục mới với kim ngạch xuất khẩu đạt gần 264 tỷ USD; tổng kim ngạch xuất nhập khẩu đạt trên 516 tỷ USD; xuất siêu đạt mức kỷ lục 9,94 tỷ USD.

“Mức tăng của năm 2019 là rất tích cực và cho thấy nỗ lực rất lớn của các doanh nghiệp cũng như trong chỉ đạo điều hành của Bộ Công Thương. Đáng chú ý, xuất khẩu của khối doanh nghiệp trong nước tiếp tục tăng trưởng tốt” – Thủ tướng đánh giá.

Công tác khai thác cơ hội từ cam kết hội nhập tiếp tục được thực hiện có hiệu quả hơn những năm trước. Tới nay, Việt Nam đã tham gia đàm phán và ký kết 17 FTA song phương và đa phương. Trong đó, 13 FTA đã đi vào thực thi (bao gồm cả Hiệp định CPTPP); 01 FTA đã ký kết và chờ phê chuẩn (FTA Việt Nam - EU) và 3 FTA đang đàm phán (Hiệp định Đối tác kinh tế toàn diện khu vực RCEP, FTA Việt Nam - Israel, Hiệp định FTA giữa Việt Nam và Khối EFTA).

“Nếu như năm trước, hạn chế của ngành là việc triển khai thực hiện một số FTA vẫn còn chưa thực sự đến được các doanh nghiệp và người dân thì năm nay Bộ Công Thương đã có nhiều đổi mới trong công tác này” – Thủ tướng đánh giá.

Đối với công tác phòng vệ thương mại cũng đạt được nhiều kết quả tích cực, Bộ Công Thương đã chủ động nghiên cứu và trình Thủ tướng Chính phủ ban hành Đề án "Tăng cường quản lý Nhà nước về chống lẩn tránh biện pháp phòng vệ thương mại và gian lận xuất xứ" theo Quyết định số 824/QĐ-TTg ngày 4/7/2019 của Thủ tướng Chính phủ. Công tác theo dõi, phản ứng chính sách của Bộ Công Thương và các Bộ ngành đã chủ động, linh hoạt, kịp thời hơn; năng lực tham gia xử lý các vấn đề về tranh chấp thương mại của các địa phương, hiệp hội ngành hàng và doanh nghiệp đã được nâng cao hơn…

Về tổ chức, phát triển thị trường trong nước, năm 2019, thương mại nội địa tiếp tục giữ vững được đà tăng trưởng với tốc độ tăng tổng mức lưu chuyển hàng hóa bán lẻ và dịch vụ xã hội ở mức 2 con số (cả năm đạt 11,9%), qua đó đã cùng với xuất khẩu, đầu tư là trụ đỡ quan trọng để góp phần vào bảo đảm thực hiện mục tiêu tăng trưởng kinh tế chung của cả nước. Cung cầu, giá cả hàng hóa, dịch vụ trong nước được bảo đảm ổn định, qua đó đã đạt được mục tiêu kiểm soát lạm phát, chỉ số giá tiêu dùng (CPI) bình quân cả nước năm 2019 ở mức dưới 4%.

Công tác quản lý thị trường được tổ chức triển khai bài bản và hiệu quả hơn trên cơ sở kết hợp triển khai thực hiện các kế hoạch thường xuyên liên tục cũng như các kế hoạch theo chuyên đề với các trọng tâm về địa bàn và trọng tâm về mặt hàng. Bên cạnh đó, công tác bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng, xử lý các hành vi cạnh tranh không lành mạnh, quản lý hoạt động bán hàng đa cấp được đặc biệt quan tâm đẩy mạnh và đổi mới phương thức quản lý, góp phần bảo vệ và hỗ trợ thị trường trong nước phát triển lành mạnh, tạo điều kiện cho các doanh nghiệp trong nước phát triển.

Thủ tướng và đại diện lãnh đạo các bộ, ngành nhấn nút khai trương thủ tục cấp C/O mẫu D điện tử

Bên cạnh kết quả đạt được, Thủ tướng cũng yêu cầu phải nhìn thẳng những tồn tại, bất cập cần tập trung xử lý, khắc phục trong thời gian tới. Theo đó, Thủ tướng yêu cầu Bộ Công Thương tập trung vào 5 nhiệm vụ chính.

Thứ nhất, ngành Công Thương cần xây dựng và hoàn thiện hệ thống chính sách phải có tầm nhìn dài hạn, nhất quán, tạo ra môi trường thuận lợi, đồng bộ hướng vào tăng năng suất, chất lượng, hiệu quả và sức cạnh tranh của ngành; Tạo lập hệ thống đòn bẩy kinh tế hợp lý, ổn định và dài hạn để thúc đẩy phân bổ và sử dụng nguồn lực xã hội chủ yếu theo nguyên tắc cơ chế thị trường.

Thứ hai, phải nâng cao năng suất nội ngành của các ngành công nghiệp; phát triển ngành công nghiệp Việt Nam phải giảm phụ thuộc vào lợi thế không bền vững của nguồn tài nguyên như dầu thô, dầu mỏ, thay vào đó phải chuyển ngành công nghiệp dựa trên khai thác tự nhiên sang nền công nghiệp dựa trên nền tảng sáng tạo lấy khoa học công nghệ làm động lực và nền tảng cạnh tranh

Thứ ba, phải coi doanh nghiệp là trung tâm đổi mới sáng tạo, là trọng tâm của sự phát triển, ngành Công Thương tiếp tục tạo ra thay đổi, nâng cao sức cạnh tranh bằng việc tạo ra môi trường thuận lợi cho người dân và doanh nghiệp hoạt động sản xuất kinh doanh.

Thứ tư, cơ cấu lại mạnh mẽ ngành công nghiệp, phải bám vào tăng năng suất, áp dụng tiến bộ khoa học công nghệ, đặc biệt là ứng dụng thành tựu của cuộc cách mạng công nghệ 4.0, đồng thời, chú trọng phát triển công nghiệp hỗ trợ, công nghiệp sản xuất linh kiện, cụm linh kiện nhằm tham gia sâu và có hiệu quả vào chuỗi giá trị toàn cầu.

Thứ năm, Thực hiện đồng bộ, hiệu quả các giải pháp thúc đẩy xuất khẩu, kiểm soát nhập khẩu, theo dõi sát diễn biến tình hình để có đối sách phù hợp. Chú trọng phát triển thị trường trong nước theo chiều sâu, phòng chống buôn lậu, gian lận thương mại, gian lận xuất xứ; phát huy vai trò của các hiệp hội ngành hàng, người tiêu dùng. Làm tốt hơn nữa công tác thị trường, bao gồm cả dự báo, cân đối cung cầu, cả phát triển thị trường mới và đặc biệt là xây dựng thương hiệu hàng hóa Việt Nam…

“Nhiệm vụ đặt ra cho ngành Công Thương trong năm 2020 và những năm tiếp theo là rất nặng nề. Tôi tin tưởng rằng, ngành Công Thương sẽ đoàn kết, chung sức, đồng lòng, vượt qua khó khăn thách thức, nỗ lực phấn đấu sẽ thực hiện thắng lợi các mục tiêu, nhiệm vụ đề ra, đóng góp to lớn hơn nữa cho sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc” – Thủ tướng nhấn mạnh.

Bộ Công Thương đồng hành “hóa giải” nhiều điểm nghẽn

Đánh giá cao vai trò của Bộ Công Thương, Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (NN&PTNT) Phùng Đức Tiến nhận định, năm 2019, tổng kim ngạch xuất khẩu nông lâm thủy sản đạt 41,3 tỷ USD, thặng dư là 10,4 tỷ USD, kết quả có được nhờ sự hỗ trợ chủ động kịp thời của Bộ Công Thương trong việc xúc tiến thương mại nông sản, giải quyết vướng mắc thị trường truyền thống và mở rộng thêm các thị trường mới. Cụ thể, Bộ đã phối hợp các bên liên quan tổ chức các buổi làm việc với các nước, đàm phán tháo gỡ rào cản kỹ thuật trong thương mại nông sản, tháo gỡ vướng mắc thuỷ sản, xử lý vướng mắc liên quan đến thẻ vàng, hải sản nhập khẩu vào EU. Thúc đẩy quảng bá nông sản, giảm thiểu thiệt hại trong sản xuất. “Vừa rồi với thị trường Trung Quốc, Bộ Công Thương đã cùng Bộ NN&PTNT đã kiến nghị giải quyết các sản phẩm nông sản tồn như thanh long. Theo đó có thể khẳng định, Bộ Công Thương luôn chủ động, tích cực phát triển thị trường, nâng cao năng lực cạnh tranh cho nông sản” - Thứ trưởng Bộ NN&PTNT nêu quan điểm.

Đại diện Bộ NN&PTNT cho rằng, tới đây, cả hai bộ sẽ cùng tập trung nhiệm vụ đàm phán và tháo gỡ rào cản thương mại, rào cản kỹ thuật với hàng nông sản, vấn đề phát sinh với nông sản xuất khẩu, đặc biệt là thị trường trọng điểm. Với thị trường Hoa Kỳ và EU, theo dõi sát sao diễn biến, tháo gỡ thẻ vàng. Bên cạnh đó, mở rộng thị trường nông sản sang các nước như Nhật Bản, EU, Trung Đông, Nga, châu Phi và ASEAN… ;tăng phổ biến và tận dụng ưu đãi FTA, đàm phán hiệp định thương mại tự do, triển khai hiệp định thế hệ mới CPTPP, Việt Nam - EU…

Ghi nhận những thành tích của ngành Công Thương đã đạt được, Thứ trưởng Bộ Ngoại giao Nguyễn Minh Vũ cho biết, năm 2019 là năm đặc biệt đối với đất nước, ngành Công Thương. Theo đó, có hai việc Bộ Công Thương đã làm nổi bật, đó là Bộ Công Thương là một trong các bộ đi đầu trong việc thúc đẩy quá trình hội nhập kinh tế trong nước, như cắt giảm 202 thủ tục đầu tư kinh doanh và đưa 292 dịch vụ công trên mạng. Ngoài ra, Bộ Công Thương cũng đã góp phần quan trọng trong việc xử lý điểm nghẽn với các đối tác then chốt.

“Với sự chỉ đạo sát sao của Thủ tướng Chính phủ, năm 2019, Bộ Công Thương đã hoá giải một số thách thức rất quan trọng, có những lúc tưởng chừng với một số đối tác lớn chuẩn bị bị trừng phạt thuế, có những lúc tưởng chừng không ký được Hiệp định EVFTA, hay duy trì quan hệ kinh tế bình thường ổn định với các đối tác” – Thứ trưởng Nguyễn Minh Vũ nêu rõ.

Vượt qua thách thức, khó khăn trên, hai bộ đã rút ra được một số bài học. Theo Thứ trưởng Nguyễn Minh Vũ, ba bài học rút ra đó là đánh giá đúng tình hình, tham mưu để có biện pháp chủ động, phòng trừ trước. Thứ 2, khéo léo sử dụng đối tác chiến lược với một số đối tác chủ chốt giải quyết vấn đề cụ thể. Đặc biệt, biết kết hợp chặt chẽ, tập trung đẩy mạnh và đàm phán các hiệp định thương mại tự do với một số đối tác chủ chốt để duy trì môi trường kiến tạo và thuận lợi.

Chia sẻ về ngành dệt may, ông Vũ Đức Giang – Chủ tịch Hiệp hội Dệt may Việt Nam cho biết, năm 2019 toàn ngành xuất khẩu 39 tỷ USD, thặng dư thương mại của ngành 17 tỷ USD. Những thuận lợi của ngành dệt may, thời gian vừa qua là nhờ các FTA đã tác động rất lớn đến ngành dệt may Việt Nam, đặc biệt là CPTPP tác động đến thị trường Úc, Canada, New Zealand. Năm 2019, khách hàng, đã tìm đến thị trường Việt Nam mua hàng. Điều này mang lại lợi ích thiết thực cho phát triển ngành dệt may Việt Nam.

Tuy nhiên, ông Giang kiến nghị, đối với giải pháp chiến lược Quy hoạch ngành đến năm 2020 toàn ngành dệt may xuất khẩu 20 tỷ USD. Nhưng đến năm 2019 đã xuất khẩu 39 tỷ USD, như vậy chiến lược không còn phù hợp nữa. Đề nghị Bộ Công Thương có dự thảo trình báo cáo với Thủ tướng Chính phủ, sớm ban hành lại Quy hoạch phát triển ngành đến năm 2040.

Bên cạnh đó, trong chiến lược phát triển năm 2019, còn nhiều khó khăn về đầu tư phát triển công nghiệp dệt may, do tác động môi trường, nhiều địa phương không mặn mà, không tạo điều kiện cho các nhà đầu tư. “Đây là ách tắc lớn. Nếu không có chiến lược phát triển ngành, quy hoạch các vùng công nghiệp, đảm bảo đầy đủ các yếu tố về xử lý nước thải, thì các FTA đã ký coi như về số 0” - ông Giang lưu ý.

Tiếp tục cam kết hoàn thành tốt nhiệm vụ

Tiếp thu ý kiến chỉ đạo của Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc và ý kiến của các bộ, ngành, người đứng đầu Bộ Công Thương khẳng định, toàn ngành Công Thương không chỉ cần nỗ lực, quyết tâm cao hơn mà còn phải sáng tạo hơn, đổi mới hơn, khẩn trương, quyết liệt và trách nhiệm để hoàn thành các mục tiêu kế hoạch được Chính phủ và Thủ tướng Chính phủ giao.

Theo đó, năm 2020, Bộ Công Thương xác định 5 nhiệm vụ trọng tâm. Đó là tiếp tục các giải pháp để đẩy mạnh tái cơ cấu ngành công nghiệp, theo hướng nâng cao hàm lượng khoa học công nghệ; phát triển một số ngành công nghiệp mũi nhọn, có tiềm năng, lợi thế và giá trị gia tăng cao. Phát triển mạnh công nghiệp hỗ trợ, tăng cường kết nối với các doanh nghiệp FDI và tham gia ở mức cao hơn, sâu hơn vào chuỗi giá trị khu vực và toàn cầu.

Thứ hai, là khắc phục các vấn đề tồn tại để bảo đảm nguồn năng lượng phục vụ phát triển kinh tế - xã hội, bảo đảm không để xảy ra thiếu điện phục vụ sản xuất và đời sống của nhân dân. Trước mắt là tập trung hoàn thành Quy hoạch phát triển điện lực quốc gia thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2045 (Quy hoạch điện VIII), bảo đảm tỷ trọng hợp lý giữa năng lượng truyền thống và năng lượng tái tạo, bảo đảm cân đối nguồn và lưới điện. Sau đó là tích cực, quyết liệt, phối hợp cùng Ủy ban Quản lý vốn nhà nước giải quyết vướng mắc cho các dự án điện đang triển khai; đưa các dự án này sớm đi vào hoạt động.

Ưu tiên thứ ba là phát triển xuất khẩu theo hướng bền vững, nâng cao chất lượng, hiệu quả và tính chính quy của hoạt động xuất khẩu, tiếp tục đa dạng hóa thị trường xuất khẩu, tạo kết nối tốt hơn giữa sản xuất nông nghiệp và thị trường. Chủ động và nghiêm túc trong hội nhập kinh tế quốc tế nhưng bảo đảm môi trường cạnh tranh công bằng cho hàng hóa sản xuất trong nước trước hàng nhập khẩu.

Ưu tiên thứ tư, là tập trung phát triển thị trường trong nước, kích cầu nội địa, ứng dụng mạnh mẽ công nghệ thông tin trong hoạt động thương mại, phát triển mạnh thương mại điện tử và sự gắn kết giữa thương mại điện tử với các loại hình hoạt động thương mại truyền thống. Gắn với đó là nâng cao hiệu quả hoạt động của lực lượng quản lý thị trường trên địa bàn cả nước, tăng cường quản lý, kiểm tra thị trường, phòng chống buôn lậu, gian lận thương mại, gian lận xuất xứ và vi phạm quyền sở hữu trí tuệ.

Cuối cùng là nâng cao hiệu quả của hội nhập kinh tế quốc tế. Chú trọng nâng cao năng lực hội nhập quốc tế thông qua phổ biến thông tin và nâng cao nhận thức trong toàn xã hội. Thực hiện tốt vai trò Chủ tịch ASEAN 2020 để nâng cao hơn nữa uy tín và vị thế của Việt Nam trên trường quốc tế, tập trung hoàn tất phê chuẩn Hiệp định Thương mại tự do và Hiệp định Bảo hộ đầu tư giữa Việt Nam - EU (Hiệp định EVFTA và Hiệp định IPA) và có chương trình hỗ trợ các doanh nghiệp nắm bắt được cơ hội do Hiệp định này tạo ra.

”Bộ Công Thương xin cam kết với Thủ tướng Chính phủ sẽ nỗ lực ở mức cao nhất để hoàn thành tốt nhiệm vụ được Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ giao” - Bộ trưởng Trần Tuấn Anh cam kết.