Thủ tục hải quan vẫn còn gây phiền hà cho doanh nghiệp Nhật Bản

Tại cuộc họp liên lạc về thực phẩm do Tổ chức Xúc tiến Thương mại Nhật Bản (JETRRO) tổ chức ngày 20/3/2019, nhiều doanh nghiệp (DN) Nhật Bản cho hay, việc nhập khẩu của DN vào thị trường Việt Nam vẫn còn gặp nhiều khó khăn. Nguyên nhân là do tại thời điểm thông quan, phía Hải quan không chấp nhận giá mà DN nhập khẩu khai báo, yêu cầu tham vấn giá để sửa đổi giá khai thuế. Bên cạnh đó, DN Nhật còn phải đợi rất lâu để có được ý kiến định giá của cơ quan Hải quan, từ đó mới có thể kiến nghị lên cơ quan cấp cao hơn nếu không chấp nhận mức giá cơ quan Hải quan đưa ra.

Doanh nghiệp Nhật Bản than phiền gặp khó khăn trong các thủ tục hải quan. Ảnh minh họa

Ngoài vấn đề trên, đại diện JETRRO cho biết, Thông tư 38/2015/TT-BTC và Thông tư 14/2015/TT-BTC dù không có quy định về số lượng mẫu mà cơ quan Hải quan sẽ lấy nhưng cơ quan Hải quan vẫn đang lấy ít nhất là 2 bộ mẫu. Khi lấy mẫu, DN và Bộ chủ quản và cơ quan Hải quan cùng ký vào bản ghi nhớ, theo đó trong vòng 120 ngày sau khi ban hành thông báo về kết quả phân loại mã HS mẫu sẽ được trả lại.

Tuy nhiên theo JETRRO, dù các quy định có ghi rõ về các quy định theo các văn bản nhưng thực tế vẫn có nhiều vụ việc không tuân thủ các quy định. Cụ thể, DN không được giao biên bản ghi nhớ hay không được trả lại mẫu. Thêm vào đó, có những trường hợp lấy mẫu với lượng nhiều hơn mức cần thiết và lấy mẫu ở bộ phận có giá trị lớn, tạo ra gánh nặng cho DN nhập khẩu. “Chúng tôi cho rằng cần đảm bảo tính minh bạch của việc lấy mẫu”, một DN Nhật Bản kiến nghị.

Trả lời phản ánh mà DN Nhật đưa ra, đại diện Tổng cục Hải quan cho biết, theo quy định, trong thời hạn 5 ngày sau khi tiếp nhận hồ sơ, cơ quan Hải quan sẽ ra thông báo cho DN về quyết định tham vấn giá thì DN vẫn được cơ quan Hải quan cho giải phóng hàng. Cũng theo quy định, sau 5 ngày mà cơ quan Hải quan chưa có quyết định tham vấn mà không có thông báo thì xem như cơ quan Hải quan chấp nhận mức giá DN khai báo.

Đối với các trường hợp thuộc diện tham vấn giá, ở trường hợp thứ nhất là DN được đưa hàng về bảo quản thì có nghĩa là DN không được phép tiêu thụ. Còn trường hợp thứ 2 là DN được giải phóng hàng sẽ áp dụng trong 2 trường hợp cụng thể, 1 là chờ tham vấn để xác định trị giá, và trường hợp 2 là chờ để phân tích phân loại mã số HS. Còn trường hợp thứ 3 là thông quan hàng hóa đã hoàn thành tất cả các thủ tục hải quan, trong đó, DN sẽ nộp thuế theo thuế suất mà DN đã kê khai giá và trị giá đã kê khai với cơ quan Hải quan. Sau khi được cơ quan Hải quan giải phóng hàng thì DN được toàn quyền đưa hàng hoá vào thị trường tiêu thụ, chứ không phải cần chờ kết quả tham vấn giá. Như vậy, trong các trường hợp được giải phóng hàng thì DN được phép đưa hàng vào thị trường tiêu thụ trong thời gian chờ xác định trị giá.

Tuy nhiên phía JETRO cho rằng, việc tham vấn giá đang vượt quá thời gian quy định, bởi nhiều DN vẫn phải chờ lâu hơn 5 ngày mới nhận được thông báo tham vấn giá. Điều này là rất bất lợi cho DN trong ngành thực phẩm vì có nhiều mặt hàng dễ hư hỏng, nên thời gian thông quan chậm sẽ ảnh hưởng đến chất lượng hàng hóa.

Bên cạnh đó, DN Nhật cũng cho biết đang lo ngại về sự chênh lệch về kết quả kiểm định giữa các cơ sở kiểm định thành phần, ảnh hưởng đến việc công bố chất lượng của DN đối với hàng hóa.

Về vấn đề này, ông Nguyễn Mạnh Thắng, Vụ Khoa học và Công nghệ, Bộ Công Thương cho biết, hiện nay Bộ Công Thương đã chỉ định 22 cơ sở kiểm định thực phẩm, danh sách có đăng trên website của Bộ và được cập nhật theo từng tháng. Tuy nhiên, về mặt chuyên môn, sự khác biệt giữa kết quả kiểm định là phụ thuộc năng lực của cơ sở lấy mẫu kiểm định. Mỗi một cơ sở có điều kiện, trang thiết bị, con người khác nhau.

Cũng theo ông Thắng, từ 2018 trở đi, Bộ Công Thương chỉ đạo sẽ tiến hành triển khai kiểm tra định kỳ các cơ sở kiểm định mà Bộ chỉ định có đủ năng lực phục vụ. Mục đích để đánh giá việc duy trì năng lực của các cơ sở này và yêu cầu các cơ sở này phải đảm bảo chất lượng kiểm định. Trong tương lai, thậm chí sẽ sử dụng những phương pháp như sử dụng mẫu thử để khẳng định năng lực. Và dự kiến cả phương án, cho liên thông các kết quả thử nghiệm để rút ngắn thời gian thử nghiệm và sự chênh lệch về kết quả.