Thứ trưởng Phan Thị Thắng: Việt Nam - EU thúc đẩy hợp tác xanh và chuyển đổi số

Ngày 17/10/2025, Bộ Công Thương phối hợp với Đại sứ quán các nước thành viên EU và Eurocham đã tổ chức Diễn đàn Hợp tác Kinh tế Thương mại Việt Nam – EU năm 2025: “Khai phá những xung lực mới” tại TP. Hồ Chí Minh.

Quan hệ thương mại Việt Nam - EU tăng trưởng ấn tượng sau 5 năm EVFTA

Phát biểu tại diễn đàn, Thứ trưởng Bộ Công Thương Phan Thị Thắng cho biết, diễn đàn năm nay đánh dấu một cột mốc đặc biệt, kỷ niệm 5 năm Hiệp định Thương mại Tự do Việt Nam - EU (EVFTA) chính thức có hiệu lực - một Hiệp định mang tính chiến lược, thể hiện niềm tin và cam kết hợp tác lâu dài giữa Việt Nam và Liên minh châu Âu. Sau 5 năm triển khai, bất chấp bất ổn thị trường, chuỗi cung ứng và kinh tế toàn cầu gặp nhiều khó khăn, EVFTA đã phát huy vai trò đòn bẩy tích cực trong duy trì và phát triển quan hệ thương mại, đầu tư song phương với những con số minh chứng hết sức cụ thể.

Theo đó, số liệu của Cục Hải quan Việt Nam, sau 5 năm thực thi Hiệp định EVFTA, kim ngạch thương mại hai chiều giữa Việt Nam và EU liên tục tăng: Từ 48,9 tỷ USD năm trước khi Hiệp định có hiệu lực lên gần 78 tỷ USD vào năm thứ 5 Hiệp định có hiệu lực, ghi nhận mức tăng trưởng bình quân 10,1%; trong đó xuất khẩu sang thị trường EU tăng bình quân 11,7%, nhập khẩu từ thị trường EU tăng bình quân 6,1%.

“Có thể thấy, ưu đãi cắt giảm thuế quan theo EVFTA đã góp phần đáng kể giúp Việt Nam và EU nâng cao khả năng cạnh tranh và mở rộng thị phần tại thị trường của nhau. EU hiện là thị trường xuất khẩu lớn thứ 3 và thị trường nhập khẩu lớn thứ 5 của Việt Nam. Ở chiều ngược lại, Việt Nam trở thành đối tác thương mại lớn nhất của EU trong khối ASEAN và đứng Top 10 nhà cung ứng hàng hóa cho thị trường EU”, Thứ trưởng Phan Thị Thắng nhận định.

Thứ trưởng Phan Thị Thắng cũng cho biết, chúng ta còn chứng kiến sự chuyển dịch tích cực trong cơ cấu thị trường, khi không chỉ duy trì tăng trưởng xuất khẩu sang các thị trường lớn, cửa ngõ trong Khối như Hà Lan, Đức, Italia, Bỉ, Tây Ban Nha (với tốc độ tăng trưởng bình quân từ 8,7-15,9%) mà dần mở rộng sang các thị trường nhỏ hơn, thị trường ngách tại Đông Âu, Nam Âu, Bắc Âu với mức tăng trưởng bình quân lên đến hai con số.

Thị phần hàng hóa Việt Nam tại những quốc gia này cũng chứng kiến sự cải thiện đáng kể cho thấy nhu cầu tiêu thụ và dư địa thị trường đối với hàng Việt Nam tại khu vực EU vẫn rất lớn. Với chiến lược tiếp cận bài bản, phù hợp với các phân khúc mục tiêu.

"Xuất khẩu sang EU sẽ còn nhiều cơ hội đột phá trong tương lai, đặc biệt khi Hiệp định EVFTA tiếp tục lộ trình thực thi với mức thuế quan ưu đãi hơn", Thứ trưởng tin tưởng.

Về cơ cấu mặt hàng xuất khẩu sang thị trường EU cũng ngày càng đa dạng, không chỉ tập trung vào các mặt hàng chủ lực như: Điện thoại & linh kiện; Máy vi tính, sản phẩm điện tử; Máy móc, thiết bị phụ tùng; Giày dép; Dệt may mà còn đẩy mạnh xuất khẩu nhiều mặt hàng công nghiệp khác, có giá trị gia tăng cao, phải kể đến như Chất dẻo, Hóa chất, Máy ảnh & linh kiện, Gốm sứ mỹ nghệ… với tốc độ tăng trưởng hai con số. Nhóm hàng nông nghiệp cũng ghi nhận thành tựu tích cực, khẳng định vị thế và chất lượng nông sản Việt, điển hình như xuất khẩu hạt tiêu tăng hơn 3,6 lần, cà phê tăng 3,2 lần, gạo và rau quả tăng gấp 2,4 lần so với giai đoạn trước khi Hiệp định có hiệu lực.

Bên cạnh đó, Việt Nam đang tăng cường nhập khẩu nhiều mặt hàng từ EU, qua đó cải thiện năng lực sản xuất trong nước và thúc đẩy phát triển chuỗi giá trị công nghiệp hỗ trợ. Đáng chú ý, kim ngạch nhập khẩu Phương tiện vận tải tăng gần 4 lần, Hóa chất tăng hơn 2 lần, Dược phẩm tăng 1,5 lần so với trước thời điểm EVFTA có hiệu lực. Đây là minh chứng cho sự bổ trợ thực chất giữa 2 nền kinh tế và khẳng định tính tương hỗ bền vững trong quan hệ thương mại song phương.

Cùng hướng tới cơ cấu kinh tế xanh, tuần hoàn và bền vững

Thứ trưởng Phan Thị Thắng cũng nhận định, không thể phủ nhận, Hiệp định EVFTA là một trong những FTA mang lại nhiều kết quả đáng ghi nhận nhất trong số các FTA thế hệ mới Việt Nam đã tham gia khi không chỉ góp phần thúc đẩy giao thương, đa dạng hóa thị trường, mà quan trọng hơn còn hỗ trợ chuyển đổi cơ cấu kinh tế, cải cách thể chế, cải thiện môi trường kinh doanh, đầu tư và mở rộng hợp tác với EU trong những lĩnh vực mới, hai Bên cùng quan tâm như kinh tế xanh, kinh tế số, chuyển đổi năng lượng, phát triển bền vững.

Thứ trưởng Phan Thị Thắng cho rằng, đây là những lĩnh vực thế mạnh và trọng tâm trong chính sách của EU, đồng thời phù hợp với xu hướng phát triển hiện nay, cũng như định hướng chiến lược phát triển kinh tế - xã hội của Việt Nam. Theo đó, hợp tác Việt Nam - EU còn được mở rộng sang lĩnh vực tài chính xanh. Thông qua các định chế tài chính hàng đầu như Ngân hàng Châu Âu (EIB) và các tổ chức phát triển của EU, hai Bên đang từng bước hình thành hệ sinh thái tài chính hỗ trợ chuyển đổi xanh, ESG, tạo điều kiện thuận lợi cho doanh nghiệp và nhà đầu tư tham gia sâu hơn vào các chương trình, dự án phát triển bền vững tại Việt Nam.

"Thực tế trong thời gian qua, Việt Nam đã tiếp nhận được nguồn đầu tư chất lượng cao từ EU với những dự án công nghệ tiên tiến, tạo ra những giá trị và lợi ích chung. EU hiện đang là nhà đầu tư nước ngoài lớn thứ 7 tại Việt Nam với 2.743 dự án còn hiệu lực, tổng vốn đăng ký trị giá 31,87 tỷ USD tính lũy kế đến tháng 9 năm 2025, chiếm 6,1% tổng vốn đăng ký FDI tại Việt Nam", Thứ trưởng Phan Thị Thắng thông tin.

Điều đáng nói là với ưu đãi từ EVFTA và tới đây là EVIPA, cùng những nỗ lực của Việt Nam theo đuổi mục tiêu tăng trưởng xanh, hướng đến phát triển bền vững của quốc gia và hiện thực hóa các cam kết tại COP26 đã khiến các doanh nghiệp, nhà đầu tư EU tìm tới thị trường Việt Nam không chỉ hướng đến thị trường tiêu thụ hay bàn đạp để phát triển tại khu vực ASEAN, cũng như các nước có FTA với Việt Nam, mà còn vì chính sách ưu tiên phát triển năng lượng xanh, phát thải thấp, mà quyết định đầu tư của Tập đoàn Lego Đan Mạch hay mô hình nông nghiệp xanh của Tập đoàn De Heus Hà Lan tại Việt Nam là những minh chứng điển hình.

“Trong lộ trình thực hiện các mục tiêu, nguồn lực nhà nước đóng vai trò định hướng, qua đó dẫn dắt và thu hút sự tham gia của khu vực tư nhân và đầu tư nước ngoài. Chúng tôi luôn xem nguồn lực bên ngoài có vai trò bổ trợ hết sức quan trọng từ cả góc độ vốn, công nghệ và quản trị.

Với kinh nghiệm và thực tiễn phong phú, cùng tiềm lực về công nghệ và tài chính của EU, Việt Nam mong muốn tiếp tục nhận được các dự án đầu tư, hỗ trợ kỹ thuật từ phía các đối tác châu Âu để đẩy mạnh cơ cấu kinh tế theo hướng xanh, tuần hoàn, bền vững, bao gồm cả vấn đề sử dụng năng lượng sạch, năng lượng tái tạo, chuyển đổi công nghệ cao, giúp gia tăng giá trị sản phẩm, năng lực cạnh tranh, xây dựng chuỗi cung ứng đa dạng, bền vững, cùng có lợi với EU”, Thứ trưởng Phan Thị Thắng bày tỏ.

Việt Nam - EU: Vượt thách thức, khai mở cơ hội hợp tác mới

Nhận định trong thời gian tới, Thứ trưởng Phan Thị Thắng cho rằng, để phát huy những thành quả và hiện thức hóa các cơ hội hợp tác mới cũng đang đặt ra yêu cầu cấp bách và thách thức không nhỏ, đòi hỏi quyết tâm, nỗ lực rất lớn cả từ phía Chính phủ và cộng đồng doanh nghiệp trong bối cảnh kinh tế thế giới diễn biến ngày càng phức tạp, khó đoán định, tiềm ẩn rủi ro.

Bên cạnh đó, tăng trưởng chậm trước tác động từ bất ổn địa chính trị kéo dài, xu hướng bảo hộ và căng thẳng thương mại thuế quan leo thang. Chuyển dịch toàn cầu tiếp tục được thúc đẩy mạnh mẽ, đòi hỏi Việt Nam - nền kinh tế có độ mở cao, phải nhanh chóng thích ứng, chủ động tham gia vào quá trình tái cấu trúc mới.

Trong nỗ lực đồng hành cùng cộng đồng doanh nghiệp hai bên vượt qua thách thức, đón đầu các cơ hội hợp tác mới vì sự thịnh vượng chung và chuỗi giá trị bền vững, Thứ trưởng khẳng định, Bộ Công Thương đã mời tới diễn đàn hôm nay sự tham gia của các đại diện ngoại giao, các địa phương, hiệp hội, các chuyên gia trong nước và quốc tế và đặc biệt là sự có mặt của đông đảo doanh nghiệp Việt Nam và châu Âu.

Từ đó, Thứ trưởng Phan Thị Thắng mong muốn, đây sẽ là nơi để cùng nhau trao đổi, nhận định về triển vọng thị trường với những thời cơ và thách thức đan xen, từ đó khuyến nghị các giải pháp thích ứng kịp thời, đồng thời gợi mở những phương hướng phát triển hợp tác, đầu tư trong các lĩnh vực kinh tế mới, tiềm năng. Cùng với đó, cũng là dịp để đánh giá hiệu quả thực chất sau 5 năm thực thi Hiệp định EVFTA và vấn đề tận dụng Hiệp định trong thời gian tới.

Liên minh châu Âu - EU hiện là đối tác thương mại hàng đầu của Việt Nam là thị trường xuất khẩu lớn thứ 3, thị trường nhập khẩu lớn thứ 5 của Việt Nam. Ở chiều ngược lại, Việt Nam đang đứng vị trí đối tác thương mại lớn nhất của EU trong khối ASEAN và đứng Top 10 nhà cung ứng hàng hóa cho thị trường EU (Eurostat 2024).