Thông qua Luật sửa đổi bổ sung một số điều của luật Tổ chức Chính phủ và luật Tổ chức chính quyền địa phương

Trước khi các đại biểu bấm nút biểu quyết, Ủy viên Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật Nguyễn Khắc Định đã trình bày Báo cáo giải trình, tiếp thu và chỉnh lý dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Tổ chức Chính phủ và Luật Tổ chức chính quyền địa phương, trong đó có một số nội dung lớn đã được Ủy ban Thường vụ Quốc hội tiếp thu, chỉnh lý.

Với 89,23% đại biểu Quốc hội biểu quyết tán thành, Quốc hội đã thông qua Luật sửa đổi bổ sung một số điều của luật Tổ chức Chính phủ và luật Tổ chức chính quyền địa phương

Cụ thể, có ý kiến tán thành việc giao Chính phủ quyết định thực hiện thí điểm mô hình đổi mới tổ chức bộ máy tại khoản 10 Điều 23 nhưng đề nghị bổ sung thời hạn và hệ quả của việc Chính phủ quyết định thực hiện thí điểm mô hình đổi mới tổ chức bộ máy. Tuy nhiên, nhiều ý kiến cho rằng, những vấn đề liên quan đến tổ chức bên trong của Bộ, cơ quan ngang Bộ, cơ quan thuộc Chính phủ đều thuộc thẩm quyền của Chính phủ nên việc quyết định tổ chức thí điểm trước khi nhân rộng hay không là do Chính phủ quyết định, không nhất thiết phải quy định vấn đề này trong Luật.

Ủy ban Thường vụ Quốc hội thấy rằng, tại khoản 3 Điều 23 của Luật Tổ chức Chính phủ đã quy định thẩm quyền của Chính phủ trong việc quyết định các vấn đề liên quan đến tổ chức bên trong của các Bộ, cơ quan ngang Bộ. Vì vậy, việc thí điểm mô hình mới đối với các tổ chức này, dù không quy định trong Luật thì Chính phủ vẫn có thể tiến hành thí điểm để sơ kết, tổng kết trước khi nhân rộng, thực hiện đại trà. Vì vậy, Ủy ban Thường vụ Quốc hội tiếp thu theo nhiều ý kiến của đại biểu Quốc hội là không quy định thẩm quyền thực hiện thí điểm của Chính phủ tại khoản 10 Điều 23 như dự thảo Luật trình Quốc hội để tránh trùng lặp.

Về ý kiến đề nghị xem xét lại việc sửa đổi quy định tại khoản 10 Điều 28 của Luật Tổ chức Chính phủ, nên phân cấp cho địa phương quyết định việc thành lập, giải thể cơ quan, đơn vị khác thuộc UBND cấp huyện như hiện hành, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã tiếp thu và chỉnh lý lại khoản 10 Điều 28 của Luật Tổ chức Chính phủ về thẩm quyền của Thủ tướng Chính phủ như sau: “Quyết định thành lập, sáp nhập, giải thể các cơ quan, tổ chức khác thuộc Ủy ban nhân dân cấp tỉnh; quyết định thành lập hội đồng, ủy ban hoặc ban khi cần thiết để giúp Thủ tướng Chính phủ nghiên cứu, chỉ đạo, phối hợp giải quyết những vấn đề quan trọng liên ngành”. Như vậy, so với Luật hiện hành, khoản 10 Điều 28 trong dự thảo Luật chỉ bỏ quy định về quyết định các tiêu chí, điều kiện thành lập hoặc giải thể các cơ quan chuyên môn đặc thù, chuyên ngành thuộc UBND cấp tỉnh, cấp huyện vì nội dung này thuộc thẩm quyền của Chính phủ đã quy định tại khoản 3 Điều 23.

Về ý kiến bổ sung quy định cho từ chức đối với cán bộ, công chức (khoản 5 Điều 34 của Luật Tổ chức Chính phủ), để bảo đảm tính thống nhất, đề nghị bổ sung nội dung này trong dự thảo Luật sửa đổi và bổ sung một số điều của Luật Cán bộ, công chức và Luật Viên chức. Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho rằng, việc cán bộ, công chức có thể xin từ chức đã được Luật Cán bộ, công chức hiện hành quy định cụ thể tại Điều 30 (đối với cán bộ) và Điều 54 (đối với công chức), đây không phải là một hình thức kỷ luật mà do cán bộ, công chức tự nguyện xin từ chức. Do đó, Luật Tổ chức Chính phủ quy định thẩm quyền của Bộ trưởng trong việc cho từ chức đối với cán bộ, công chức thuộc phạm vi quản lý là phù hợp và bảo đảm tính thống nhất của hệ thống pháp luật.

Về quy định phân quyền, phân cấp, ủy quyền, ông Định cho biết, có ý kiến đề nghị quy định cụ thể hơn về phân quyền, phân cấp trong dự thảo Luật; làm rõ hơn nữa các nguyên tắc, tiêu chí của việc phân quyền, phân cấp, ủy quyền; quy định một số nhiệm vụ, quyền hạn không được phân cấp; gắn phân quyền, phân cấp với cơ chế kiểm tra, thanh tra vàbảo đảm các điều kiện về tài chính, nguồn lực khác… Theo Ủy ban Thường vụ Quốc hội, hiện nay, Luật Tổ chức chính quyền địa phương đã quy định 06 nguyên tắc về phân định thẩm quyền và các nội dung về phân quyền, phân cấp, ủy quyền. Trên cơ sở các quy định đó, các luật khác khi quy định về nhiệm vụ, quyền hạn của chính quyền địa phương các cấp sẽ quy định cụ thể về phân quyền, phân cấp, ủy quyền trong các lĩnh vực chuyên ngành.

Đồng thời, dự thảo Luật đã bổ sung nội dung gắn phân quyền, phân cấp với cơ chế kiểm tra, thanh tra khi thực hiện phân quyền, phân cấp, đảm bảo các điều kiện về tài chính, nguồn lực và các điều kiện cần thiết khác cho địa phương, phát huy vai trò của các cấp một cách hiệu quả hơn, tránh chồng chéo, trùng lắp và lãng phí nguồn lực. Để tránh việc phân cấp, ủy quyền tràn lan, dự thảo Luật đã quy định: Các luật khi quy định nhiệm vụ, quyền hạn cho chính quyền địa phương các cấp phải quy định cụ thể các nhiệm vụ, quyền hạn mà chính quyền địa phương không được phân cấp, ủy quyền cho cơ quan nhà nước cấp dưới hoặc cơ quan, tổ chức khác (sửa đổi, bổ sung khoản 1 Điều 12 của Luật Tổ chức chính quyền địa phương)…

Trong phần biểu quyết, với kết quả 89,23% đại biểu tán thành, Quốc hội đã thông qua Luật sửa đổi bổ sung một số điều của luật Tổ chức Chính phủ và luật Tổ chức chính quyền địa phương. Như vậy, Quốc hội đã sửa đổi, bổ sung một số điểm trong điều 28 về nhiệm vụ và quyền hạn của Thủ tướng Chính phủ. Cụ thể, Thủ tướng chỉ đạo việc quản lý cán bộ, công chức, viên chức trong các cơ quan hành chính nhà nước, đơn vị sự nghiệp công lập trong khi đó ở Luật cũ thì chỉ quy định Thủ tướng "chỉ đạo và thống nhất quản lý cán bộ, công chức, viên chức trong hệ thống hành chính nhà nước từ trung ương đến địa phương".

Ngoài ra, luật cũng quy định, Thủ tướng quyết định phân cấp hoặc ủy quyền thực hiện những nội dung thuộc thẩm quyền quyết định của Thủ tướng về quản lý công chức, viên chức trong các cơ quan hành chính nhà nước, đơn vị sự nghiệp công lập thay vì "quyết định việc phân cấp quản lý công chức, viên chức trong các cơ quan hành chính của bộ máy nhà nước" như quy định trước đây.

Luật (sửa đổi) cũng quy định Thủ tướng quyết định thành lập, sáp nhập, giải thể các cơ quan, tổ chức khác thuộc UBND cấp tỉnh; quyết định thành lập hội đồng, ủy ban hoặc ban khi cần thiết để giúp Thủ tướng nghiên cứu, chỉ đạo, phối hợp giải quyết những vấn đề quan trọng liên ngành.

Trong khi đó, về nhiệm vụ và quyền hạn của Bộ trưởng, thủ trưởng cơ quan ngang bộ với tư cách là người đứng đầu bộ, cơ quan ngang bộ, luật lần này đã sửa đổi, bổ sung một số khoản mới, như: Bộ trưởng, thủ trưởng các bộ ngành được thực hiện việc tuyển dụng, bổ nhiệm, miễn nhiệm, cho từ chức, điều động, luân chuyển, biệt phái, đánh giá, quy hoạch, đào tạo, bồi dưỡng, khen thưởng, kỷ luật cán bộ, công chức, viên chức và thực hiện phân cấp quản lý công chức, viên chức đối với các tổ chức, đơn vị trực thuộc theo quy định của pháp luật.

Như vậy, so với quy định cũ, ở luật sửa đổi lần này, Bộ trưởng, thủ trưởng cơ quan nganh bộ được mở rộng thêm thẩm quyền biệt phái cán bộ, cho từ chức thay vì cách chức.

Ngoài ra Bộ trưởng, thủ trưởng cơ quan nganh bộ cũng có quyền bổ nhiệm, miễn nhiệm, cho từ chức, điều động, luân chuyển, biệt phái, đình chỉ công tác, đánh giá, khen thưởng, kỷ luật người đứng đầu, cấp phó của người đứng đầu tổ chức, đơn vị trực thuộc. So với quy định trước đây, luật lần này đã thay thẩm quyền “cách chức” bằng việc “cho từ chức” và bổ sung thêm quyền điều động, luân chuyển, biệt phái người đứng đầu, cấp phó của người đứng đầu tổ chức, đơn vị trực thuộc.

Luật sửa đổi, bổ sung lẫn này cũng quy định rõ, thường trực HĐND tỉnh gồm chủ tịch, phó chủ tịch, các ủy viên là trưởng ban của HĐND tỉnh. Trường hợp chủ tịch HĐND tỉnh là đại biểu hoạt động chuyên trách thì có 1 phó chủ tịch; trường hợp chủ tịch HĐND tỉnh là đại biểu hoạt động không chuyên trách thì có 2 phó chủ tịch. Phó chủ tịch HĐND tỉnh là ĐB hoạt động chuyên trách. Trong khi đó, thường trực HĐND huyện gồm chủ tịch, 1 phó chủ tịch và các ủy viên là trưởng ban của HĐND huyện. Chủ tịch HĐND huyện có thể là đại biểu hoạt động chuyên trách; phó chủ tịch HĐND huyện là đại biểu HĐND hoạt động chuyên trách.