Câu chuyện trái phiếu doanh nghiệp vẫn chưa hạ nhiệt khi cuộc gặp của Tân Hoàng Minh với nhà đầu tư vào cuối tuần trước vẫn chưa có câu trả lời thoả đáng rằng khi nào tiền trở lại với trái chủ.
Và trong một diễn biến khác cũng liên quan tới trái phiếu của doanh nghiệp này, các nhà đầu tư đã mang băng rôn tìm đến Uỷ ban chứng khoán Nhà nước, Bộ Tài chính để kêu cứu.
Gần 1 tháng kể từ khi Uỷ ban Chứng khoán Nhà nước quyết định huỷ 9 lô trái phiếu do 3 công ty con của Tập đoàn Tân Hoàng Minh phát hành, lộ trình trả lại tiền cho các trái chủ vẫn chưa được doanh nghiệp này xác định cụ thể. “Chờ hướng dẫn của các cơ quan chức năng” là thông báo được doanh nghiệp đưa ra với các nhà đầu tư. Còn chờ đến bao giờ thì không ai nắm rõ.
Lo lắng cho khoản tiền đầu tư bỏ vào mua trái phiếu doanh nghiệp, không ít nhà đầu tư đã tìm tới Bộ Tài chính để kêu cứu, mong các cơ quan chức năng sớm vào cuộc, có những hướng dẫn cụ thể về các biện pháp thi hành, giải quyết để hoàn tiền cho nhà đầu tư.
 |
Vụ trái phiếu Tân Hoàng Minh là “giọt nước tràn ly” đối với thị trường trái phiếu doanh nghiệp (TPDN), vốn nhiều lần được giới chuyên gia cảnh báo là tăng nóng và tiềm ẩn rủi ro. Nhiều nhà đầu tư cho rằng, họ tin tưởng bỏ tiền mua trái phiếu doanh nghiệp là bởi vì có công ty kiểm toán xác nhận tình hình tài chính. Riêng với Tân Hoàng Minh, các lô trái phiếu của tập đoàn phát hành đã được đăng tin công khai, minh bạch trên trang thông tin của Sở Giao dịch chứng khoán Hà Nội nên thu hút gần 7.000 nhà đầu tư bỏ vốn.
Nhìn nhận kỹ về thị trường vốn Việt Nam, có thể thấy, ngoài vốn tín dụng từ các ngân hàng thì vốn từ thị trường chứng khoán và các doanh nghiệp thông qua phát hành trái phiếu, luôn được xem là kênh tiền quan trọng của nền kinh tế.
Theo Thống đốc NHNN Nguyễn Thị Hồng, thị trường TPDN của Việt Nam có quy mô còn nhỏ so với các nước trong khu vực nên áp lực lên kênh vốn tín dụng là rất lớn.
Tuy nhiên, có một thực tế đang diễn ra là cho dù thị trường TPDN quy mô nhỏ nhưng thực tế nó đã tăng khá “nóng” trong thời gian qua.
Bộ Tài chính đã đưa ra dẫn chứng cụ thể: quy mô của thị trường vốn tăng trưởng bình quân 28,5%/năm giai đoạn 2016-2021, và năm 2021 quy mô thị trường đạt 134,5% GDP, gấp 3,5 lần quy mô năm 2015; trong đó quy mô vốn hóa thị trường cổ phiếu tương đương 93,8%GDP; quy mô thị trường trái phiếu đạt 39,7%GDP (trong đó trái phiếu Chính phủ là 22,7% GDP và TPDN là 14,2% GDP).
Thị trường TPDN đã có sự tăng trưởng cả về số lượng doanh nghiệp phát hành và nhà đầu tư mua trái phiếu. Tổng khối lượng phát hành riêng lẻ năm 2021 là 605 nghìn tỷ đồng, tăng 38,8% so với năm 2020; Khối lượng TPDN phát hành ra công chúng là 31 nghìn tỷ đồng. Trong Quý I/2022, khối lượng TPDN phát hành riêng lẻ tiếp tục tăng ở mức 105,5 nghìn tỷ đồng; đồng thời, các doanh nghiệp đã chào bán trên 5.000 tỷ đồng trái phiếu ra công chúng.
Doanh nghiệp bán rái phiếu tăng, khối lượng phát hành trái phiếu cũng tăng nhưng các nhà đầu tư lại không “tăng” được sự hiểu biết của mình khi định bỏ vốn nắm giữ một loại TPDN.
Lãnh đạo Ngân hàng Nhà nước cũng thẳng thắn chỉ ra rằng, nhà đầu tư cá nhân có xu hướng gia tăng mua, nắm giữ TPDN nhưng khả năng phân tích, đánh giá và quản trị rủi ro khi mua TPDN, đặc biệt trong bối cảnh thị trường thiếu vắng các tổ chức xếp hạng tín nhiệm uy tín nên cũng hạn chế đáng kể việc đánh giá và ra quyết định của các nhà đầu tư.
Trong điều kiện thị trường hiện nay, hầu hết TPDN chưa được niêm yết, phát hành riêng lẻ, nhà đầu tư khó nắm bắt thông tin, khả năng thanh khoản thấp, giao dịch trên thị trường thứ cấp còn hạn chế.
Bên cạnh đó, chưa có thị trường TPDN chuyên biệt nên khi phát sinh nhu cầu mua, bán TPDN trên thị trường thứ cấp nhà đầu tư và nhà phát hành phải chào mua, chào bán tới từng tổ chức, cá nhân.
Từ thực tế trên, Thống đốc Nguyễn Thị Hồng cho rằng, việc xây dựng được thị trường TPDN chuyên biệt theo thông lệ quốc tế đòi hỏi phải hình thành đồng bộ được các yếu tố cấu thành bao gồm cơ sở pháp lý, cơ sở hạ tầng, hệ thống thanh toán, bù trừ chuyên biệt, các thành viên giao dịch chuyên nghiệp... là những nội hàm quan trọng để thị trường TPDN có thể phát triển bền vững trong thời gian tới và hoàn thành mục tiêu cân đối vốn trung dài hạn cho nền kinh tế.
Và để phát triển đồng bộ, minh bạch và bền vững thị trường tài chính theo hướng hoạt động an toàn, hiệu quả, có cơ cấu hợp lý, cân đối giữa thị trường tiền tệ, tín dụng với thị trường vốn, NHNN kiến nghị: Thành lập các công ty xếp hạng tín nhiệm uy tín, nâng cao tính công khai, minh bạch của thị trường.
Rà soát, hoàn thiện hành lang pháp lý và triển khai các giải pháp tạo điều kiện phát triển thị trường vốn (trong đó có thị trường TPDN).
Tăng cường công tác quản lý, thanh tra, giám sát hoạt động của TTCK, trong đó có thị trường TPDN.
Về phía doanh nghiệp, tiếp tục nâng cao năng lực tài chính, năng lực quản trị điều hành, áp dụng chuẩn mực quốc tế về quản trị, hạch toán, kế toán và công bố thông tin trong hoạt động, đa dạng hóa mô hình, chiến lược kinh doanh,... để tăng niềm tin cho nhà đầu tư, gia tăng mức độ hấp dẫn của trái phiếu được phát hành.
Hội nghị về thị trường vốn được Chính phủ tổ chức cuối tuần trước được giới chuyên gia đánh giá là rất rốt ráo và kịp thời khi thị trường đang có những biến động; khẳng định thông điệp quyết liệt của Chính phủ trong việc chấn chỉnh thị trường. Từ đó, "vá" những lỗ hổng pháp lý để tránh bị lợi dụng chính sách, tăng hiệu quả giám sát của các cơ quan có liên quan nhằm xây dựng một thị trường vốn minh bạch, vững vàng.
| Bộ trưởng Bộ Tài chính Hồ Đức Phớc phát biểu tại phiên họp Ủy ban Thường vụ Quốc hội ngày 25/4: Khi tôi về làm Bộ trưởng Bộ Tài chính, tôi quan sát thấy vấn đề này có lỗ hổng. Tôi yêu cầu cảnh báo trên phương tiện thông tin đại chúng, đã ra 5 thông cáo báo chí và đã có 4 cuộc trao đổi trên VTV, đồng thời có các diễn đàn báo chí, các báo chí đăng tin về những rủi ro đối với phát hành thị trường trái phiếu riêng lẻ của doanh nghiệp. Bộ Tài chính sẽ sớm trình Chính phủ sửa Nghị định 153 về chào bán, giao dịch trái phiếu doanh nghiệp riêng lẻ tại thị trường trong nước.. |
