Thanh toán không tiền mặt: Động lực tăng trưởng kinh tế số

Thúc đẩy phát triển thanh toán số bền vững

Ngày 14/6, trong khuôn khổ sự kiện Ngày không tiền mặt 2025, Hội thảo “Thanh toán không tiền mặt: Động lực tăng trưởng kinh tế số” đã diễn ra, thu hút sự tham gia của Phó Thủ tướng Chính phủ Hồ Đức Phớc, Thứ trưởng Bộ Công Thương Phan Thị Thắng cùng gần 300 lãnh đạo cơ quan nhà nước, chuyên gia kinh tế, doanh nghiệp. Đây là sự kiện quan trọng nhằm đánh giá những thành tựu đạt được, đồng thời mở ra cơ hội để thảo luận, hiến kế về tương lai của thanh toán không tiền mặt tại Việt Nam trong bối cảnh nền kinh tế số đang phát triển mạnh mẽ.

Hội thảo là dịp để các chuyên gia, nhà quản lý, doanh nghiệp, và người dân cùng nhìn lại chặng đường triển khai Đề án phát triển thanh toán không dùng tiền mặt giai đoạn 2021 - 2025 theo Quyết định 1813 của Thủ tướng Chính phủ. Đây cũng là không gian để các bên liên quan thảo luận về các giải pháp, chính sách, và dự án nhằm thúc đẩy một hệ sinh thái thanh toán số mạnh mẽ, bao trùm và bền vững hơn trong giai đoạn tới.

Một trong những vấn đề quan trọng được đề cập tại hội thảo là việc tuyên truyền cho người dân về các thủ đoạn tội phạm công nghệ, nhằm trang bị kiến thức giúp họ thực hiện giao dịch an toàn trên các kênh thanh toán số. Ông Lê Anh Dũng, Phó Vụ trưởng Vụ Thanh toán, Ngân hàng Nhà nước, nhấn mạnh rằng việc nâng cao nhận thức người dùng sẽ là yếu tố quyết định trong việc bảo vệ họ khỏi các hình thức lừa đảo trực tuyến. Đồng thời, Ngân hàng Nhà nước cũng đã phối hợp với các ngân hàng thương mại và trung gian thanh toán để triển khai các giải pháp công nghệ nhằm ngăn chặn tội phạm công nghệ. Một trong những giải pháp quan trọng là dự án thu thập và kiểm tra các tài khoản giả mạo, từ đó đưa ra cảnh báo kịp thời cho khách hàng khi có giao dịch đáng ngờ.

Phát biểu tại hội thảo, Thứ trưởng Bộ Công Thương Phan Thị Thắng đã chia sẻ về những thành tựu đáng kể trong việc thúc đẩy thanh toán không tiền mặt tại Việt Nam. Theo bà, sự tăng trưởng mạnh mẽ của thanh toán không tiền mặt trong những năm qua phản ánh sự thay đổi sâu sắc trong hành vi tiêu dùng và hoạt động kinh doanh của người dân và doanh nghiệp. Điều này đã đưa Việt Nam gần hơn với mục tiêu trở thành một xã hội không tiền mặt.

Thứ trưởng Phan Thị Thắng cho biết, thanh toán không tiền mặt tại Việt Nam đã đạt được những bước tiến vượt bậc, nhờ vào sự phát triển đa dạng của các kênh thanh toán số như chuyển khoản 24/7, thanh toán qua điện thoại di động, thanh toán qua mã QR, và nhiều hình thức thanh toán khác. Sự phát triển đồng đều của các kênh này cho thấy hệ sinh thái thanh toán không tiền mặt tại Việt Nam ngày càng hoàn thiện, phục vụ nhu cầu của người dân và doanh nghiệp trong bối cảnh chuyển đổi số và hội nhập quốc tế.

Tuy nhiên, Thứ trưởng Bộ Công Thương cũng chỉ ra rằng việc phát triển thanh toán không tiền mặt tại Việt Nam vẫn gặp phải không ít thách thức. Một trong những vấn đề lớn nhất là an ninh mạng và gian lận trong các giao dịch trực tuyến, khi mà các tội phạm công nghệ ngày càng trở nên tinh vi. Ngoài ra, khoảng cách số giữa các vùng miền, sự thiếu đồng bộ về hạ tầng công nghệ, và thói quen sử dụng tiền mặt của người dân vẫn là những yếu tố cản trở sự phát triển mạnh mẽ của thanh toán không tiền mặt.

Để phát triển thanh toán không tiền mặt bền vững, Thứ trưởng Phan Thị Thắng đề xuất một số giải pháp quan trọng. Trước hết, cần hoàn thiện các thể chế, chính sách liên quan đến thanh toán không tiền mặt, đặc biệt là các văn bản hướng dẫn Nghị định 52/2024/NĐ-CP về thanh toán không dùng tiền mặt và Nghị định 94/2025/NĐ-CP về cơ chế thử nghiệm có kiểm soát trong lĩnh vực ngân hàng. Thứ trưởng cũng nhấn mạnh tầm quan trọng của việc triển khai các chương trình phát triển thương mại điện tử quốc gia, nhằm tạo nền tảng vững chắc cho thanh toán không tiền mặt phát triển.

Bên cạnh đó, Thứ trưởng Phan Thị Thắng cũng đề xuất tăng cường sự phối hợp giữa các bộ, ngành, doanh nghiệp và các tổ chức liên quan để triển khai các chính sách thanh toán không tiền mặt hiệu quả. Các chương trình đào tạo và hỗ trợ kỹ thuật cần được cung cấp cho các doanh nghiệp vừa và nhỏ (SMEs), tiểu thương và các chợ truyền thống, giúp họ áp dụng các giải pháp thanh toán số một cách hiệu quả, từ đó thúc đẩy sự phát triển của nền kinh tế số.

Thứ trưởng Phan Thị Thắng cũng khẳng định rằng việc không ngừng đổi mới sáng tạo trong các giải pháp thanh toán là yếu tố quan trọng để phát triển các sản phẩm và dịch vụ thanh toán số an toàn, thân thiện với người dùng và tiết kiệm chi phí. Đồng thời, việc nâng cao nhận thức của người dân về lợi ích của thanh toán không tiền mặt cũng là một chiến lược quan trọng trong việc thúc đẩy sự chuyển đổi số.

Thanh toán không tiền mặt - cơ hội lớn cho nền kinh tế số

Phát biểu chỉ đạo tại hội thảo, Phó Thủ tướng Chính phủ Hồ Đức Phớc đã đánh giá cao ý nghĩa của hội thảo “Thanh toán không tiền mặt: Động lực tăng trưởng kinh tế số”. Đồng thời khẳng định rằng, trong bối cảnh thương mại điện tử phát triển mạnh mẽ, thanh toán không tiền mặt là yếu tố không thể thiếu để thúc đẩy sự phát triển của nền kinh tế số. Thanh toán không tiền mặt không chỉ giúp tăng tính minh bạch trong các giao dịch tài chính, mà còn góp phần nâng cao năng suất lao động, tiết giảm chi phí xã hội và thúc đẩy phát triển các dịch vụ công.

Phó Thủ tướng cũng nhấn mạnh rằng, việc phát triển thanh toán không tiền mặt không chỉ mang lại lợi ích cho ngành ngân hàng mà còn có tác động tích cực đến nền kinh tế quốc gia. Ông cho biết, theo thống kê của Ngân hàng Nhà nước, đến cuối năm 2024, Việt Nam đã có hơn 204,5 triệu tài khoản thanh toán của khách hàng cá nhân và gần 87% người trưởng thành có tài khoản tại ngân hàng. Thanh toán không tiền mặt đã có mặt trong nhiều lĩnh vực của đời sống, từ học phí, viện phí, cho đến các giao dịch mua sắm hàng ngày.

Tuy nhiên, Phó Thủ tướng cũng thẳng thắn nhìn nhận rằng, bên cạnh những kết quả tích cực, vẫn còn một số vấn đề tồn tại cần giải quyết, đặc biệt là trong lĩnh vực an ninh mạng và bảo vệ dữ liệu cá nhân. Các tội phạm công nghệ cao ngày càng tinh vi, đòi hỏi các cơ quan chức năng và các tổ chức thanh toán phải cải tiến phương thức bảo vệ và quản lý dữ liệu, đảm bảo an toàn cho người dân và hệ thống thanh toán quốc gia.

“Do đó cần hoàn thiện thể chế và chính sách phù hợp để tạo điều kiện thuận lợi cho các mô hình thanh toán sáng tạo, đồng thời đảm bảo quản lý rủi ro và an toàn hệ thống, bảo vệ tài sản của người dân”, Phó Thủ tướng Hồ Đức Phớc lưu ý.

Hội thảo “Thanh toán không tiền mặt: Động lực tăng trưởng kinh tế số” đã mang đến những đánh giá sâu sắc và giải pháp cụ thể để phát triển hệ sinh thái thanh toán không tiền mặt tại Việt Nam. Với sự tham gia tích cực của các cơ quan chính phủ, doanh nghiệp, tổ chức tài chính và người dân, Việt Nam chắc chắn sẽ tiếp tục thúc đẩy chuyển đổi số, trở thành một quốc gia dẫn đầu về kinh tế số trong khu vực và trên thế giới.