Thách thức nào đặt ra cho bài toán tăng trưởng kinh tế Việt Nam năm 2019?
Tài chính 09/01/2019 17:49 Theo dõi Congthuong.vn trên
Kinh tế tăng trưởng trong gam màu cả sáng và tối
Theo báo cáo đánh giá tăng trưởng kinh tế Việt Nam 2018 đã đạt mức 7,08%, cao nhất trong 11 năm trở lại đây. Con số ấn tượng này đi cùng với ba điểm sáng của hoạt động kinh tế 2018.
Trước hết đó là tăng trưởng kinh tế đến từ tất cả các khu vực cho thấy sự đi lên khá đồng đều của hoạt động kinh tế. Dẫn đầu là công nghiệp xây dựng tăng 8,85%; kế đến là dịch vụ tăng 7,03%; nông lâm nghiệp và thuỷ sản tăng cao nhất từ năm 2012, ở mức 3,76%.
|
Bên cạnh đó, vai trò đóng góp chủ đạo vào tăng trưởng của khu vực kinh tế tư nhân được thể hiện rõ. Tiêu dùng tư nhân cho thấy sự phục hồi mạnh mẽ của tổng cầu với mức tăng cao hơn năm trước 11,7%. Đầu tư tư nhân vẫn giữ được nhịp tăng của năm trước ở mức 18,5% trong bối cảnh đầu tư toàn xã hội tăng trưởng ở mức thấp hơn so với năm trước.
Cuối cùng là hoạt động kinh tế đối ngoại bứt phá ấn tượng. Hoạt động xuất nhập khẩu đã thiết lập kỷ lục mới với giá trị xuất siêu cả năm ở mức 7,2 tỷ USD, tăng 147% so với năm trước đó. Đặc biệt, lần đầu tiên khu vực tư nhân có mức tăng trưởng xuất khẩu cao hơn so với khu vực có vốn đầu tư nước ngoài (15,9% so với 12,9%).
Tuy nhiên, len lỏi trong bức tranh kinh tế rực rỡ năm 2018 là những mảng màu tối cũng đáng lo ngại. PGS-TS Nguyễn Đức Trung - Phó Hiệu trưởng Trường đại học Ngân hàng - Trưởng nhóm thực hiện báo cáo cho rằng, tăng trưởng đã có dấu hiệu chậm lại từ nửa sau năm 2018 đồng thời xuất hiện sự trái quy luật so với những năm trước đó. Sự chậm lại này xuất hiện ở chính hoạt động dẫn đầu tăng trưởng là công nghiệp. Tăng trưởng toàn ngành công nghiệp trong 2 quý cuối năm 2018 có dấu hiệu giảm nhẹ so với 2 qúy đầu năm, điều này trái ngược với quy luật cuối năm tăng trưởng cao hơn so với đầu năm. Trong đó, ngành chế biến chế tạo đã có một năm tăng trưởng rất đáng quan ngại khi hoạt động sản xuất tăng không bền vững qua từng tháng như những năm trước mà tập trung tăng vào giữa năm, tăng yếu hơn ở đầu và cuối năm, không duy trì được mức tăng trưởng cao như năm 2017. Ngành khai khoáng cũng tiếp tục ghi nhận mức tăng trưởng âm lớn hơn và ngành xây dựng vẫn đang trong xu hướng giảm từ năm 2015 đến nay. Ngoài ra, ngành dịch vụ cũng đã tăng trưởng thấp hơn so với mức tăng của năm 2017.
Duy trì chính sách tăng trưởng cao cần phải thận trong
Theo PGS-TS Nguyễn Đức Trung - đối với tăng trưởng kinh tế 2019, nền kinh tế có những nhân tố tích cực cho tăng trưởng đến từ triển vọng lạc quan của kinh tế thế giới, sự ổn định của tăng trưởng khu vực tư nhân ở cả tiêu dùng và đầu tư, xu hướng phục hồi của ngành nông - lâm - thuỷ sản.
"Ở khía cạnh ngành sản xuất, triển vọng khả quan của tiêu dùng tư nhân sẽ tạo điều kiện cho ngành dịch vụ tiếp tục mở rộng. Đặc biệt, xu thế mở rộng tiêu dùng đang lan tỏa ra toàn nền kinh tế, cũng như triển vọng tích cực của hoạt động bán lẻ, tài chính, ngân hàng, bảo hiểm, du lịch và dịch vụ ăn uống, lưu trú" - ông Nguyễn Xuân Thành - Giám đốc phát triển Trường đại học Fullbright Việt Nam nhấn mạnh.
Tuy nhiên, tăng trưởng kinh tế 2019 cũng đối diện với không ít rào cản như nguy cơ lan rộng của chiến tranh thương mại, khó khăn của khu vực công nghiệp xây dựng và đặc biệt là sự giới hạn từ mô hình tăng trưởng của nền kinh tế truyền thống dựa trên vốn và tài nguyên.
Theo tính toán mà các nhà nghiên cứu đưa ra, sản lượng thực của nền kinh tế đang dao động xung quanh mức sản lượng tiềm năng, một sự mở rộng sản lượng không xuất phát từ những động lực nền tảng sẽ dễ gây áp lực lên lạm phát. Mô hình tăng trưởng truyền thống dựa vào vốn và khai khoáng của Việt Nam đã đi đến ngưỡng và không còn dư địa, việc chuyển đổi mô hình tăng trưởng đang diễn ra nhưng không thể thực hiện trong ngắn hạn.
Theo đó, duy trì tăng trưởng cao sẽ gặp áp lực lớn từ mất cân đối vĩ mô. Vì thế, các chính sách theo đuổi tăng trưởng cần phải cẩn trọng. Trong những năm gần đây, Chính phủ rất rõ ràng trong định hướng ổn định vĩ mô hàng đầu song song với tăng trưởng kinh tế, do vậy Chính phủ sẽ không theo đuổi tăng trưởng bằng mọi giá. Từ những phân tích này, mức tăng trưởng kinh tế được dự báo dao động xung quanh 6,7%.
Trong khuôn khổ hội thảo, nhóm nghiên cứu là cán bộ quản lý và giảng dạy của Trường đại học Ngân hàng chủ biên cũng đã công bố tập 2 của Báo cáo thường niên Kinh tế vĩ mô Việt Nam - Phân tích và dự báo tăng trưởng kinh tế.