Tăng sức hấp dẫn cho FDI: Cần cải thiện chất lượng lao động và chuỗi cung ứng

FDI đăng ký mới tăng mạnh

6 tháng đầu năm 2024, tổng vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài đăng ký vào Việt Nam đạt gần 15,2 tỷ USD, tăng 13,1% so với cùng kỳ năm 2023. Đáng chú ý, FDI đăng ký mới tăng mạnh cả về số dự án và số vốn đăng ký, cụ thể, có 1.538 dự án FDI mới được cấp giấy chứng nhận đầu tư, với tổng vốn đăng ký gần 9,54 tỷ USD, tăng 18,9% về số dự án và tăng 46,9% về số vốn so với cùng kỳ năm trước.

Bình luận về kết quả trên, ông Nguyễn Văn Toàn – Phó Chủ tịch Hiệp hội Doanh nghiệp Đầu tư nước ngoài cho rằng, FDI đăng ký mới tăng cả về số dự án và số vốn đăng ký, điều đó chứng tỏ, các nhà đầu tư nước ngoài vẫn đang rất quan tâm đến môi trường đầu tư Việt Nam.

Đặc biệt, bên cạnh dòng vốn FDI đăng ký mới tăng mạnh, vốn FDI đăng ký tăng thêm trong 6 tháng đầu năm cũng vô cùng ấn tượng, thống kê có 592 lượt dự án FDI điều chỉnh tăng vốn, với tổng vốn tăng thêm đạt 3,95 tỷ USD, giảm 6,3% về số dự án so với cùng kỳ năm 2023 nhưng tăng 35% về số vốn đăng ký. 6 tháng đầu năm, Việt Nam cũng ghi nhận có 10,84 tỷ USD vốn FDI được giải ngân, tăng 8,2% so với cùng kỳ 2023.

Bình luận về dòng vốn FDI đầu tư vào Việt Nam, TS Nguyễn Quốc Việt – Phó Viện trưởng Viện Nghiên cứu kinh tế và chính sách (VEPR) cho rằng, từ cuối năm 2023 đến nay, nhiều tập đoàn công nghệ lớn quan tâm và đang dịch chuyển chuỗi cung ứng sang Việt Nam, kết quả 5 tháng đầu năm 2024, Việt Nam đứng thứ 2 ở khu vực về thu hút đầu tư.

“Điều này không chỉ khẳng định môi trường kinh doanh có nhiều điểm tương đối hấp dẫn mà Việt Nam được lựa chọn trở thành địa chỉ mới trong chiến lược đa dạng hóa chuỗi cung ứng sản xuất của các quốc gia, tập đoàn, doanh nghiệp hàng đầu trên thế giới” – TS Nguyễn Quốc Việt thông tin.

Tiềm năng lớn nhưng cần gỡ bỏ rào cản

Về tiềm năng thu hút nguồn vốn đầu tư của các nước vào Việt Nam trong thời gian tới, ông Nguyễn Đình Nam, Chủ tịch HĐQT và Tổng Giám đốc IPA VIETNAM, dự báo rằng Trung Quốc đang có xu hướng mở rộng đầu tư ra ngoài Trung Quốc, trong đó có Việt Nam nhằm đa dạng hóa chuỗi cung ứng, đồng thời phát huy lợi thế từ các cam kết thương mại của nước sở tại. Singapore và các nước thứ ba tại Singapore cũng đang triển khai mạnh mẽ hoạt động đầu tư tại Việt Nam.

Theo các chuyên gia kinh tế, điểm hấp dẫn của Việt Nam trong thu hút dòng vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài phải kể đến, Việt Nam là nơi hội tụ của các tập đoàn nằm trong Top 500 thế giới đến đầu tư. Cùng với đó, tốc độ tăng trưởng kinh tế khá tích cực và tiến trình hội nhập kinh tế quốc tế sâu rộng, đầu tư tại Việt Nam, doanh nghiệp FDI sẽ có cơ hội xuất khẩu sang nhiều quốc gia trên thế giới. Tuy nhiên, điểm kém hấp dẫn đối với môi trường đầu tư Việt Nam vẫn được nhiều nhà đầu tư nhắc đến đó là chất lượng nguồn lao động.

Tại diễn đàn Nâng cao năng suất lao động Quốc gia mới đây, TS Phạm Xuân Khánh, Hiệu trưởng Trường Cao đẳng Công nghệ cao Hà Nội cho biết, có thực tế là các doanh nghiệp vẫn rơi vào tình trạng thiếu lao động do dư thừa lao động có chất lượng thấp, lao động không có trình độ chuyên môn chiếm tỷ lệ lớn. Tỷ lệ lao động đã qua đào tạo còn thấp; thiếu đội ngũ có trình độ chuyên môn giỏi trong các lĩnh vực, khả năng tự tìm kiếm việc làm, chuyển đổi nghề nghiệp còn nhiều hạn chế.

Theo TS Phạm Xuân Khánh, điều này dẫn đến việc nhiều doanh nghiệp đã phải thuê lao động nước ngoài. Đây cũng là một trong những nguyên nhân dẫn đến việc thất nghiệp ngày càng gia tăng. Các nguồn đầu tư FDI vào Việt Nam sẽ bị suy giảm nghiêm trọng nếu không có sự thay đổi về chất lượng đào tạo kịp thời, nguy cơ tụt hậu về nguồn nhân lực, mất đi lợi thế về chi phí lao động giá rẻ.

Một yếu tố nữa cũng được đánh giá ảnh hưởng đến môi trường đầu tư Việt Nam đó là chuỗi cung ứng của Việt Nam chưa hoàn thiện. Đây là một trong những rào cản khiến môi trường đầu tư tại Việt Nam giảm sức hấp dẫn đối với các nhà đầu tư nước ngoài. Bởi nếu chuỗi cung ứng hoàn thiện, các tập đoàn nước ngoài đầu tư tại Việt Nam có thể chủ động gia tăng tỷ lệ nội địa hóa tại địa phương, nhưng vì chuỗi cung ứng thiếu hoàn thiện nên họ phải nhập khẩu linh, phụ kiện từ nước ngoài, gây tốn kém thời gian, chi phí và cơ hội của doanh nghiệp.

Trên cơ sở đó, để tăng sức hấp dẫn cho môi trường đầu tư, trở thành điểm đến hấp dẫn của nhà đầu tư quốc tế, nhiều ý kiến cho rằng, Việt Nam cần tiếp tục nâng cao chất lượng nguồn nhân lực và hoàn thiện chuỗi cung ứng đang được đánh giá là rào cản cho dòng chảy FDI vào Việt Nam.