Tin Khu Vực 
Việc tái xuất thuốc lá lậu đang có nguy cơ thẩm lậu, quay vòng rất lớn
CôngThương - Cần Chỉ thị chống thuốc lá lậu
Ông Vũ Văn Cường – Chủ tịch Hiệp hội Thuốc lá Việt Nam (VTA) - cho biết, 2 tháng đầu năm 2014, thuốc lá nhập lậu tăng 43% so với cùng kỳ năm 2013. Thuốc lá nhập lậu hiện được bán và tiêu dùng công khai tại tất cả các cửa hàng trên phạm vi toàn quốc tác động xấu đến nhiều mặt kinh tế và xã hội của đất nước. Quan trọng hơn, thuốc lá lậu không tuân thủ bất kỳ quy định nào về in cảnh báo sức khỏe bằng hình ảnh, ATVSTP và lộ trình giảm tar và nicotine, không kiểm soát được chất lượng nên sẽ gây tác hại nhiều đến sức khỏe cộng đồng.
Trong khi số lượng nhập lậu ngày càng gia tăng thì lượng bắt giữ hàng năm chỉ chiếm khoảng 1 – 1,5%/năm. Theo Cục Quản lý thị trường (Bộ Công Thương), hiện vẫn còn nhiều bất cập trong công tác kiểm soát, sự phối hợp các lực lượng chức năng có thể chưa chặt chẽ, khiến việc kiểm soát như “ném đá ao bèo”…
| Theo Điều 15, Khoản 4-c Công ước khung về kiểm soát thuốc lá của Tổ chức Y tế thế giới đã quy định “… tất cả các phương tiện sản xuất, thuốc lá giả, thuốc lá nhái nhãn mác và các sản phẩm thuốc lá bất hợp pháp bị tịch thu phải được tiêu hủy…". |
Theo VTA, để nâng cao hiệu quả chống buôn lậu thuốc lá, Thủ tướng Chính phủ cần sớm ban hành chỉ thị về việc tăng cường phòng ngừa, ngăn chặn, xử lý hoạt động vận chuyển, tàng trữ, buôn bán thuốc lá điếu ngoại nhập lậu. Đồng thời, chỉ đạo các cơ quan chức năng và các địa phương kiên quyết chống buôn lậu thuốc lá ở cả đầu vào và đầu ra như Chính phủ đã làm trong những năm 1990. “Trong khi chưa có biện pháp xử lý được tận gốc vấn nạn thuốc lá nhập lậu, Chính phủ tạm thời chưa tăng thuế tiêu thụ đặc biệt (TTĐB). Sau khi đã ngăn chặn được đáng kể lượng thuốc lá nhập lậu, sẽ xem xét tăng thuế suất thuế TTĐB theo lộ trình tăng dần, phù hợp với tình hình thực tế” – ông Cường kiến nghị.
Có nên tiếp tục tái xuất?
Theo Bộ Công Thương, trong 28 tỉnh, thành phố thực hiện tái xuất thuốc lá nhập lậu bị tịch thu, chỉ có 10/28 địa phương đề nghị tiếp tục thực hiện. Thực tế, việc tái xuất chưa mang lại hiệu quả mà còn nguy cơ dẫn đến thẩm lậu, quay vòng rất lớn. Bởi, 90% thuốc lá lậu là Jet và Hero, hai loại này chỉ tiêu thụ được ở Việt Nam. Các nước trong khu vực và ngay chính cả nước sản xuất cũng không sử dụng loại thuốc này. Nhiều ý kiến cho rằng, trong khi các lực lượng chức năng phải rất khó khăn để bắt giữ thuốc lá nhập lậu thì việc tái xuất dẫn đến nguy cơ thẩm lậu lại lượng thuốc lá lậu cho thấy, công sức của lực lượng quản lý thị trường chỉ là công dã tràng? Như vậy, phần ngân sách của các địa phương thu được từ tái xuất liệu có đủ bù đắp cho phần ngân sách bị thất thu từ thuốc lá nhập lậu và các vấn đề an sinh xã hội sẽ tiếp tục bị ảnh hưởng?
VTA kiến nghị, để công tác phòng chống thuốc lá nhập lậu mang lại hiệu quả cao, Chính phủ chỉ đạo các bộ, ngành đánh giá tính khả thi và kiểm tra đơn vị thực hiện tái xuất cũng như thị trường tái xuất để tránh nguy cơ tái thẩm lậu. Rà soát các văn bản pháp luật để xem xét tính thống nhất về mặt pháp lý của việc tái xuất thuốc lá nhập lậu, và thực hiện các cam kết quốc tế đã tham gia. Theo đó, cho dừng việc tái xuất theo quy định Công ước khung về kiểm soát thuốc lá (FCTC) của Tổ chức Y tế thế giới.