Tái cơ cấu kinh tế giai đoạn 2016 – 2020: Cần tăng cường hoạt động giám sát

Giai đoạn 2011-2015, Việt Nam đã tiến hành tái cơ cấu nền kinh tế theo 3 trụ cột chính, bao gồm tái cơ cấu hệ thống ngân hàng, tái cơ cấu đầu tư công và tái cơ cấu doanh nghiệp nhà nước (DNNN). Ông có thể đánh giá về kết quả thực hiện tái cơ cấu giai đoạn này?

Tại Hội nghị lần thứ tư Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XII vừa qua, cũng như báo cáo trước Quốc hội, Chính phủ đã nhận định, chủ trương tái cơ cấu nền kinh tế giai đoạn 2011 - 2015 tập trung vào 3 trụ cột là hoàn toàn phù hợp, hơn nữa, những biện pháp, giải pháp cụ thể về tái cơ cấu đưa ra ngày càng sát hơn với thực tế. Gần đây, trong đề án Bộ Kế hoạch và Đầu tư thay mặt Chính phủ trình Quốc hội cũng đã có những đánh giá rất tốt về việc gắn kết thị trường trong nước và quốc tế, khuyến khích DN tư nhân phát triển. Đây là những điểm trước đây chúng ta chưa làm tốt thì nay đã có những giải pháp mạnh mẽ. Tái cơ cấu đầu tư công cũng đạt được những hiệu quả bước đầu, bớt đi cơ chế xin - cho.

Tuy nhiên, bên cạnh những kết quả tích cực, tái cơ cấu nền kinh tế thời gian qua vẫn bộc lộ những tồn tại do năng lực bộ máy thực hiện và cơ chế, chính sách còn nhiều vấn đề. Vì vậy, kết quả tái cơ cấu chưa được như kỳ vọng.

Từ kết quả đạt được cũng như những vấn đề tồn tại trong tái cơ cấu kinh tế giai đoạn 2011-2015, chúng ta có thể rút ra bài học gì cho tái cơ cấu kinh tế giai đoạn 2016-2020, thưa ông?

Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng vừa ký ban hành Nghị quyết Trung ương về vấn đề nhìn lại đổi mới mô hình tăng trưởng kinh tế vào ngày 1/11/2016. Đây là dấu hiệu tốt để chúng ta có những định hướng tái cơ cấu giai đoạn tới. Nhưng để tái cơ cấu thành công, theo tôi, cần phải thảo luận nhiều, Quốc hội cũng phải thảo luận nhiều vấn đề khác nhau liên quan đến phân cấp, phân bổ ngân sách của các địa phương. Hay như vấn đề khác liên quan đến việc cổ phần hóa DNNN, về sử dụng vốn tại DNNN, về định giá DNNN,... như thế nào cho hợp lý.

Ví dụ, với 2 doanh nghiệp sản xuất, kinh doanh tương đồng, nhưng có vị trí khác nhau, một cái đặt tại trung tâm Thủ đô và một đặt tại một địa phương vùng sâu, vùng xa thì định giá không thể giống nhau, dù máy móc thiết bị như nhau. Nên để định giá được đòi hỏi sự công tâm trong thực hiện tái cơ cấu. Tuy nhiên, không phải cơ quan nhà nước kiểm tra, kiểm soát sự công tâm, mà phải công khai trên các phương tiện thông tin đại chúng, để nhân dân nắm được và cùng kiểm tra, kiểm soát. Có như vậy, tái cơ cấu mới đạt được hiệu quả cao.

Bên cạnh vấn đề tái cơ cấu, vấn đề nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia đang rất được quan tâm. Vậy theo ông, chúng ta cần làm gì để nâng cao năng lực quốc gia giai đoạn tới?

Nói đến cạnh tranh quốc gia là chúng ta nói đến nhiều khía cạnh, cạnh tranh ngành, cạnh tranh sản phẩm, cạnh tranh vùng.... Như vậy, muốn nâng cao năng lực cạnh tranh của toàn đất nước thì tất cả các ngành, các lĩnh vực, các vùng và bộ phận nền kinh tế đều phải tham gia vào. Tuy vậy, để nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia, điều quan trọng nhất là cần phải tạo ra được khuôn khổ, thể chế. Khuôn khổ thể chế càng công khai, minh bạch bao nhiêu, càng gần cơ chế kinh tế thị trường bao nhiêu thì năng lực cạnh tranh càng được nâng cao bấy nhiêu.

Xin cảm ơn ông!