Sức hút từ Tháp Bà Ponagar

Thu hút đông đảo du khách

Tháp Bà Ponagar là một trong những quần thể kiến trúc tiêu biểu với nghệ thuật điêu khắc của nền văn hóa Chăm Pa, gần như còn nguyên vẹn qua nhiều thế kỷ. Tháp Bà Ponagar là di tích lịch sử - văn hóa với quần thể Tháp được xây dựng bằng gạch gốm nung, mỗi Tháp có một nội dung thiết kế gắn liền với các vị thần được thờ, như: Tháp giữa (dinh Ông), tháp Đông (dinh Cố), tháp Tây Bắc (dinh Cô, dinh Cậu) và Tháp chính thờ Thánh Mẫu Thiên Y A Na, được thiết kế đặc biệt nhất, nằm ở vị trí trung tâm (cao gần 23m).

Vũ điệu múa quạt đặc sắc của người Chăm

Hàng năm, cứ vào ngày lễ vía Bà (từ 20 đến 23 tháng 3 Âm lịch), Khu di tích Tháp Bà Ponagar lại đón hàng vạn du khách khắp nơi về trẩy hội, đảnh lễ Bà. Lễ hội Tháp Bà Ponagar được coi là một trong những lễ hội lớn nhất khu vực Nam Trung bộ, Tây Nguyên và được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch công nhận là Di sản văn hóa phi vật thể của quốc gia, cần được bảo tồn, phát huy cũng như giới thiệu rộng rãi đến bạn bè, du khách trong và ngoài nước. Tất cả các nghi lễ đều được tổ chức, sắp xếp long trọng, tôn nghiêm theo truyền thống văn hóa của dân tộc Chăm và được truyền qua nhiều thế hệ, như: Lễ mục dục (tắm tượng), lễ tế gia quan (thay y), lễ tế sanh, lễ cầu cúng, lễ bồi tế, đông hiến, tây hiến, lần lượt với các thủ tục dâng rượu, dâng trà, đọc văn tế rất cung kính…Từng đoàn người đại diện cho các thôn, xóm, các đoàn đồng bào Chăm từ các tỉnh lân cận từ Bình Định, Phú Yên, Ninh Thuận, Bình Thuận tuần tự xếp hàng hành lễ…

Từ bao đời nay, Lễ hội vía Bà Chúa Xứ - Thánh Mẫu Thiên Y A Na đã trở thành lễ hội thiêng liêng của người dân Xứ Trầm Hương và điện thờ Bà (Tháp Bà), đã trở thành khu du lịch tâm linh thu hút vô số du khách gần xa. Cô Nguyễn Thị Bích Trâm - một du khách đến từ quận 3- TP. Hồ Chí Minh - chia sẻ: "Tôi đã đến Nha Trang rất nhiều lần và lần nào tôi cũng muốn được đến điện lễ Bà Chúa Xứ. Quả thật, đây là di sản văn hóa phi vật thể độc đáo. Tôi thích nhất là lễ múa bóng, dâng hoa quả, ca ngợi công đức, bày tỏ lòng biết ơn Mẹ Xứ Sở. Trang phục lễ hội của phụ nữ Chăm rất đặc sắc. Lễ hội cho tôi cảm giác chan hòa niềm vui thái bình, no ấm, một lễ hội thật tuyệt vời!...".

Chị Phạm Thị Lệ Hà ở phường Vĩnh Phước, TP.Nha Trang - bộc bạch: "Chúng tôi về đây, ít nhất 2 lần/tháng để cầu xin bình an cho bản thân, gia đinh và mọi người dân…".

Du khách chụp ảnh lưu niệm dưới chân tháp

Cần được bảo tồn và quảng bá

Những truyền thuyết về Mẹ xứ sở - Thiên Y A Na Thánh Mẫu - Tiên Nữ Hóa Kỳ Nam…đã được nhiều học giả nổi tiếng nghiên cứu như Phan Thanh Giản, Nguyễn Quýnh… Có thể nói, điều còn đọng lại sau tất cả các huyền thoại hay truyền thuyết ly kỳ, là cảm nhận của du khách trong mỗi lần đặt chân đến với Khu di tích Tháp Bà Ponagar. Với người dân xứ Trầm Hương - Khánh Hòa, dù là tôn giáo nào thì Tháp Bà Ponagar và Mẹ Chúa Xứ - Thánh Mẫu Thiên Y A Na luôn là niềm tự hào, là nơi tôn kính linh thiêng. Chính vì vậy, mà Tháp Bà Ponagar luôn tràn đầy sức sống, luôn là nơi mà con người tìm đến để thưởng ngoạn, để được xoa dịu niềm đau, để nương cậy niềm tin, đẩy lùi mọi khó khăn, an yên bước tiếp…

Từ nhiều năm qua, Ban quản lý Khu di tích Tháp Bà Ponagar đã thiết kế, tổ chức nhiều hoạt động văn hóa nghệ thuật dân gian của đồng bào Chăm, thường xuyên biểu diễn, trưng bày trong khu di tích này. Đó là những sản phẩm độc đáo của gốm đất nung, dệt thổ cẩm của nghệ nhân dân tộc Chăm. Đặc biệt, nơi đây còn hội tụ các vũ công, nhạc công, nghệ nhân dân tộc Chăm hàng ngày biểu diễn các nhạc cụ vỗ trống Ghi-năng, Paranưng, thổi kèn Saranai, say sưa kéo đàn Kanhi và hát múa các vũ điệu Chăm…

Ông Ma Văn Thịnh - một người Chăm ở huyện Ninh Phước, tỉnh Ninh Thuận - cho biết: "Ở Phan Rang cũng có Tháp, nhưng vào ngày lễ Bà hàng năm gia đình tôi phải ra Nha Trang bái lễ. Trong năm, có dịp lại đi tiếp, lễ về cảm thấy rất an vui. Chúng tôi cũng rất tự hào về những tiết mục biểu diễn rất quen thuộc, đáng yêu của đồng bào mình".

Anh Nguyễn Văn Trung - sinh viên năm 2 khoa Du lịch của Trường Đại học Khoa học Tự nhiên - TP.Hồ Chí Minh - chia sẻ: "Em đến đây lần thứ 3 và luôn có một cảm xúc rất đặc biệt. Ngoài bị cuốn hút bởi nét kiến trúc độc đáo, còn bị hấp dẫn bởi nét văn hóa dân gian và các tác phẩm nghệ thuật đặc trưng của người Chăm. Ấn tượng nhất vẫn là không khí thiêng liêng của một khu du lịch tâm linh".

Trên tinh thần cần được gìn giữ, bảo tồn và phát huy mọi giá trị của Khu di tích văn hóa, giá trị văn hóa phi vật thể của quốc gia và sức hút của du lịch tâm linh, Tháp Bà Ponagar luôn được chăm chút, giữ gìn. Nhiều năm qua, người dân địa phương và du khách tìm về Tháp Bà Ponagar không chỉ được hưởng không khí trong lành, thanh tao, trữ tình từ ngọn đồi nhìn ra cửa biển Nha Trang, mà còn tìm về với niềm tin được nương cậy, chở che, mong cầu bình an, hạnh phúc…