Tên lửa siêu thanh Zircon (hay còn gọi là Tsirkon hoặc theo chuẩn NATO là SS-N-33) lần đầu được Tổng thống Nga Vladimir Putin giới thiệu vào năm 2019 như một loạt vũ khí tiên tiến. Mẫu tên lửa này đã trải qua giai đoạn thử nghiệm khắt khe vào cuối năm 2020, sau đó đạt được nhiều dấu mốc quan trọng với các vụ phóng thử thành công cả từ tàu mặt nước lẫn tàu ngầm trong năm 2021.

Zircon không chỉ nhanh gấp 9 lần âm thanh, mà còn bay thấp và cơ động đến mức radar khó phát hiện. Ảnh: RIA
Zircon do văn phòng thiết kế NPO Mashinostroyeniya phát triển và được trưng bày lần đầu tại triển lãm hàng không MAKS 1995. Tên lửa có thể được phóng bằng nhiều nền tảng khác nhau, bao gồm tàu ngầm, tàu nổi cũng như các hệ thống trên đất liền.
Các nguyên mẫu Zircon đã được phóng thử từ máy bay ném bom Tu-22M3 vào năm 2012-2013, phóng từ bệ phóng trên mặt đất năm 2015; tại lần thử nghiệm thành công đầu tiên vào năm 2016, Zircon đạt tốc độ Mach 8 (9.800 km/giờ; 2.722,3 m/giây).

Với động cơ scramjet tối tân, Zircon đạt tốc độ siêu thanh ổn định, khẳng định vị thế Nga trong cuộc đua vũ khí công nghệ cao. Ảnh: RIA
Tên lửa này xem như một loại vũ khí hiện đại vượt bậc, Zircon được đánh giá là có khả năng thay đổi cục diện chiến tranh hiện đại. Zircon có thể tấn công các mục tiêu trên biển và mặt đất trong phạm vi 1.000km (tùy thuộc vào quỹ đạo bay) với tốc độ hơn 11.000 km/h, gấp 9 lần âm thanh. Khi bay ở độ cao thấp, tên lửa có tầm bắn khoảng 500km.
Không giống như tên lửa đạn đạo truyền thống vốn có quỹ đạo bay parabol dễ đoán, Zircon sử dụng đường bay linh hoạt ở độ cao thấp, giúp tránh được radar và các hệ thống phòng không.
Hệ thống động cơ 2 giai đoạn của Zircon, bao gồm một bộ tăng tốc nhiên liệu rắn để khởi động và động cơ scramjet duy trì tốc độ siêu vượt âm. Tên lửa có thể mang đầu đạn thông thường lẫn đầu đạn hạt nhân và có thể được phóng từ nhiều vị trí khác nhau, như tàu mặt nước, tàu ngầm, và các bệ phóng trên đất liền. Tốc độ cao, khả năng phóng linh hoạt khiến Zircon trở thành thách thức lớn đối với các hệ thống phòng thủ tên lửa hiện tại.

Nhiều chuyên gia tin rằng, Zircon có thể xuyên thủng mọi lá chắn phòng thủ hiện tại. Ảnh: RIA
Tên lửa siêu thanh được trang bị đầu đạn nặng từ 300-400 kg, cung cấp các tùy chọn đầu đạn linh hoạt từ chất nổ mạnh đến hạt nhân. Sự linh hoạt của tên lửa còn được bổ sung bởi khả năng trao đổi thông tin giữa hành trình bay, cho phép điều chỉnh hướng và tốc độ khi đang di chuyển.
Tổng thống Putin hồi tháng 2/2024 thông báo tên lửa Zircon đã được vào sản xuất hàng loạt để trang bị cho các chiến hạm mặt nước và tàu ngầm của Nga.
Trong khuôn khổ cuộc tập trận quân sự với Belarus mang tên Zapad-2025 diễn ra giữa tháng 9/2025, Bộ Quốc phòng Nga thông báo nước này đã phóng tên lửa siêu thanh Zircon. Tên lửa nhắm trúng một mục tiêu trên Biển Barents. Vụ phóng được thực hiện từ khinh hạm Đô đốc Golovko của Hạm đội Phương Bắc.