Sử dụng, quản lý đất đai tại nông, lâm trường: Vì sao chưa hiệu quả?

Còn nhiều điểm nghẽn

Báo cáo tại buổi tọa đàm, ông Lê Thanh Khuyến - Tổng cục trưởng Tổng cục Quản lý đất đai, Bộ Tài nguyên và Môi trường - cho biết: Đến nay, Tổng cục đã tiến hành rà soát 275 công ty, trong đó giữ lại 246 công ty. Sau khi rà soát, sắp xếp lại 246 công ty nông, lâm nghiệp, diện tích đất giữ lại là 1.868.538ha, tại 45 tỉnh, thành phố; diện tích các công ty nông, lâm nghiệp dự kiến bàn giao về địa phương để quản lý, sử dụng là 463.088ha.

Toạ đàm “Quản lý sử dụng đất tại các công ty nông, lâm nghiệp” thu hút sự quan tâm của các địa phương và doanh nghiệp

Trong tổng số diện tích đất các công ty nông, lâm nghiệp dự kiến giữ lại, chia ra các hình thức sử dụng: Diện tích đất đang sử dụng theo hình thức giao đất (Nhà nước giao đất không thu tiền sử dụng đất) là 1.007.386ha; diện tích đang sử dụng theo hình thức thuê đất (Nhà nước cho thuê đất trả tiền hằng năm) là 706.575ha; diện tích đang sử dụng nhưng chưa lập hồ sơ giao đất, thuê đất hoặc công nhận quyền sử dụng đất là 154.576ha…

Mặc dù, công tác quản lý đất đai có nguồn gốc nông, lâm trường trong thời gian qua đã có nhiều chuyển biến tích cực song vẫn còn nhiều bất cập, hạn chế cần phải được nhận diện, xác định mục tiêu và nhiệm vụ cần phải giải quyết. Đó là: Hiệu lực, hiệu quả quản lý, sử dụng đất của các nông lâm trường vẫn chưa được cải thiện rõ rệt; một số nơi vẫn còn tiềm ẩn nguy cơ phát sinh tranh chấp, lấn chiếm đất đai; vẫn tiềm ẩn nguy cơ phá rừng và đất rừng; nguồn ngân sách hàng năm của Nhà nước chưa được tính đúng, tính đủ đối với một số công ty…

Đánh giá về công tác quản lý, sử dụng đất nông, lâm nghiệp, Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Nguyễn Hoàng Hiệp cho hay: Hệ thống các văn bản pháp luật chỉnh sửa nhiều, cơ bản đã giải quyết được các vướng mắc; các bộ, ngành, địa phương, tập đoàn, công ty đã xây dựng phương án sử dụng đất, đến nay chỉ còn 3 địa phương chưa trình được phương án tổng thể là: Hà Nội, Thanh Hóa, Cà Mau do còn vướng mắc về vấn đề các công ty bàn giao đất cho địa phương; diện tích đất, tài sản trên đất nông lâm nghiệp các công ty bàn giao về địa phương còn ít.

Giải pháp nâng cao hiệu quả

Với phương châm phải có những quyết sách đột phá trong công tác quản lý và sử dụng đất đai, trong đó tập trung ổn định người sử dụng đất tại chỗ có đất sản xuất, bảo vệ đất đai và tăng cường công tác quản lý đất đai có nguồn gốc từ nông, lâm trường, thời gian tới, Bộ Tài nguyên và Môi trường đề xuất Chính phủ: rà soát tổng thể các quy định của pháp luật về đất đai, lâm nghiệp, tài chính, chính sách đất đai cho đồng bảo dân tộc thiểu số và dân di cư, các hộ nghèo thiếu đất sản xuất… để đảm bảo tính thống nhất, phù hợp với thực tiễn. Bên cạnh đó, cần đánh giá hiệu quả các mô hình quản lý sử dụng đất của các công ty nông, lâm nghiệp để đề xuất phương án xử lý đảm bảo cân đối giữa mô hình quản trị doanh nghiệp, mô hình sản xuất, nguồn lực lao động với diện tích đất giữ lại, mang lại nguồn thu cho ngân sách tương ứng. Đồng thời, tăng cường công tác thanh kiểm tra, giải quyết tranh chấp, khiếu nại về đất đai, trong đó quan tâm giải quyết dứt điểm tranh chấp, khiếu nại về đất đai giữa nông, lâm trường đối với người dân để giải quyết các vấn đề bức xúc xảy ra ở địa phương…

Chia sẻ tại buổi tọa đàm, nhiều đại biểu cũng đã kiến nghị Chính phủ: xử lý dứt điểm đất đã giao khoán, liên doanh, cho thuê từ trước tới nay có tranh chấp; kiên quyết xử lý minh bạch đối với cán bộ và người dân có vi phạm để giữ lại quỹ đất công; đổi mới quản lý doanh nghiệp, đẩy mạnh cổ phần hóa song song với có định hướng chiến lược trong quản lý đất rừng; rà soát, thu hồi đất sử dụng không đúng mục đích để giao lại cho các địa phương quản lý…

Phó Thủ tướng Chính phủ Vương Đình Huệ phát biểu chỉ đạo tại tọa đàm

Phát biểu chỉ đạo tại tọa đàm, Phó Thủ tướng Chính phủ Vương Đình Huệ yêu cầu: Các bộ, ngành liên quan chỉ đạo các công ty nông, lâm nghiệp trong quản lý và bảo vệ đất rừng; tiếp tục phê duyệt phương án sử dụng đất đối với các công ty còn lại; hoàn thành hồ sơ giao đất, thuê đất, công nhận quyền sử dụng đất; rà soát, hoàn thành căn bản cắm mốc ranh giới, cấp bản đồ địa chính, cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất; rà soát để xác định những diện tích đất rừng đã giao cho các công ty nhưng không có năng lực quản lý, sử dụng; quan tâm thu hút đầu tư đối với lĩnh vực sản xuất kinh doanh, dịch vụ và bố trí đất cho đồng bào dân tộc thiểu số và di cư; xem xét cập nhật nội dung phương án, quỹ đất giao đồng bào dân tộc thiểu số; thanh tra, kiểm tra đất đã giao đối với các tổ chức có biểu hiện vi phạm và những đơn vị đã nhận bàn giao nhưng chưa có phương án quản lý, sử dụng hiệu quả…