SSI: Thị trường trái phiếu doanh nghiệp có thể tăng nóng trong quý 3

Theo báo cáo Thị trường trái phiếu doanh nghiệp Việt Nam 6 tháng đầu năm 2020 do Công ty cổ phần Chứng khoán SSI mới phát hành, thị trường trái phiếu doanh nghiệp có thể tăng nóng trong quý 3 nhưng sẽ hạ nhiệt trong quý 4/2020 do các quy định mới mang tính siết chặt hơn sẽ có hiệu lực đầu tháng 9 năm nay.

Thống kê của SSI cho thấy, tổng khối lượng trái phiếu doanh nghiệp phát hành trong quý 2/2020 là 122.300 tỷ đồng, tăng 69,7% so với cùng kỳ 2019.

Lũy kế 6 tháng đầu năm là 171.500 tỷ đồng, tăng 61,3% so với cùng kỳ, bỏ xa mức tăng trưởng 37% trong năm 2019; trong đó chỉ có 10.000 tỷ đồng (chiếm 5,8% tổng lượng phát hành) của Tập đoàn Masan là phát hành ra công chúng; còn lại 94,2% là phát hành riêng lẻ của 133 doanh nghiệp và được chia thành 826 đợt.

Quy mô thị trường trái phiếu doanh nghiệp tăng khoảng 15,6% so với cuối năm 2019 lên mức 791.000 tỷ đồng, tương đương khoảng 12,9% GDP.

Việt Nam cùng với Trung Quốc, Malaysia là những nước châu Á có thị trường trái phiếu doanh nghiệp tăng trưởng mạnh nhất.

Hiện quy mô thị trường trái phiếu doanh nghiệp tính trên GDP của Việt Nam đã bỏ xa Indonesia, vượt qua Philippines nhưng vẫn còn cách khá xa mức 23% GDP của Thái Lan; 33-35% GDP của Trung Quốc, Singapore; 50,9% GDP của Malaysia và 80% GDP của Hàn Quốc (theo ADB).

Tuy vậy, so với các kênh huy động vốn khác tại Việt Nam, kênh trái phiếu doanh nghiệp vẫn có quy mô khá khiêm tốn.

Nền kinh tế vẫn dựa nhiều vào tín dụng ngân hàng, tổng quy mô tín dụng tại 30/6/2020 là 8,48 triệu tỷ đồng, tương đương 138,5% GDP và gấp 10,75 lần kênh trái phiếu doanh nghiệp.

Theo SSI, sự phát triển của thị trường trái phiếu nói chung và thị trường trái phiếu doanh nghiệp nói riêng là tất yếu để tạo sự cân bằng và nâng cao chất lượng thị trường tài chính Việt Nam. Tuy nhiên, mức tăng trưởng quá nóng giai đoạn gần đây tiềm ẩn nhiều rủi ro với sự bền vững của thị trường.

Từ đầu năm đến nay, Bộ Tài chính đã liên tục phát đi cảnh báo rủi ro về trái phiếu doanh nghiệp, đưa ra khuyến nghị cho nhà đầu tư và các thành viên tham gia thị trường; đồng thời Bộ Tài chính cũng triển khai lấy ý kiến và trình Chính phủ ban hành Nghị định 81/2020/NĐ-CP sửa đổi, bổ sung Nghị định 163/2018/NĐ-CP quy định về phát hành trái phiếu doanh nghiệp (Nghị định 81).

Đầu tháng 9/2020, Nghị định 81 sẽ chính thức có hiệu lực sẽ tạo khuôn khổ pháp lý chặt chẽ hơn đối với phát hành trái phiếu riêng lẻ; trong đó, có một số điểm mới về điều kiện phát hành trái phiếu và việc công bố thông tin phát hành như dư nợ phát hành riêng lẻ tại thời điểm phát hành (gồm cả khối lượng dự kiến phát hành) không vượt quá 5 lần vốn chủ sở hữu tại quý gần nhất; các đợt phát hành phải cách nhau tối thiểu 6 tháng, mỗi đợt phải hoàn thành trong vòng 90 ngày kể từ ngày công bố thông tin; cập nhật thông tin và kiểm soát chặt chẽ hơn cả thị trường sơ cấp và thứ cấp…

Bên cạnh đó, Nghị định 81 đưa ra các yêu cầu cao hơn đối với tổ chức phát hành và các đơn vị trung gian khi thực hiện phát hành riêng lẻ nhưng không có quy định mới đối với phía nhà đầu tư.

Kể từ 1/1/2021, khi Luật Chứng khoán 2019 có hiệu lực, các đợt phát hành riêng lẻ sẽ chỉ được phân phối đến nhà đầu tư chuyên nghiệp. Khi đó, Bộ Tài chính sẽ xem xét dỡ bỏ bớt các quy định tại Nghị định 81.

Các chuyên gia của SSI cho rằng, thị trường trái phiếu doanh nghiệp quý 3/2020 có thể tăng nóng nhưng sẽ hạ nhiệt trong quý 4/2020.

Sự gia tăng phát hành mạnh trong quý 2/2020 một phần cũng là sự tăng tốc trước khi các điều kiện phát hành bị siết chặt lại. Bởi vậy, trong 2 tháng 7-8/2020, các doanh nghiếp có thể sẽ gia tăng mạnh phát hành trước khi Nghị định 81 chính thức có hiệu lực.

“Sau thời điểm 1/9/2020, các đợt phát hành riêng lẻ sẽ giảm mạnh, các doanh nghiệp có nhu cầu phát hành phần lớn sẽ phải chuyển qua phát hành ra công chúng. Cùng với việc Ngân hàng Nhà nước giãn lộ trình giảm tỷ lệ vốn ngắn hạn cho vay trung và dài hạn, kênh tín dụng của các ngân hàng thương mại sẽ trở lại thành kênh tài trợ vốn chính cho các doanh nghiệp, đặc biệt là doanh nghiệp bất động sản,” báo cáo của SSI cho biết.

Tuy vậy, SSI khẳng định, thị trường thứ cấp trái phiếu doanh nghiệp sẽ vẫn rất sôi động. Mức chênh lệch giữa lãi suất trái phiếu doanh nghiệp và lãi suất tiền gửi tiếp tục giãn rộng, cùng với kho trái phiếu doanh nghiệp lớn do sự tăng trưởng mạnh mẽ quy mô phát hành từ đầu 2019 đến nay và sự tham gia ngày càng tích cực của các ngân hàng và công ty chứng khoán sẽ khiến thị trường trái phiếu doanh nghiệp thứ cấp sẽ vẫn sôi động trong nửa cuối năm 2020.