‘Sóng ngầm' tin giả mưa lũ không thể chia rẽ tinh thần đoàn kết dân tộc

Tin giả gieo rắc hoang mang và phẫn nộ

Thời gian vừa qua, Việt Nam liên tục đối diện sự tàn phá của bão, lũ tại nhiều tỉnh thành miền Bắc, miền Trung và Tây Nguyên, gây hậu quả nặng nề về người và của. Trước diễn biến phức tạp đó, ngay từ sớm, Trung ương và chính quyền các địa phương đã chủ động triển khai phương án ứng phó, tổ chức sơ tán dân khỏi vùng nguy hiểm, mở các điểm trú tránh an toàn và duy trì trực chiến 24/24. Nhiều hộ dân được đưa đến vị trí an toàn ngay trước khi lũ quét xảy ra, tránh được thiệt hại về người. Đồng thời, các bộ, ngành Trung ương cũng kịp thời kích hoạt những phương án liên ngành nhằm bảo đảm điện, lương thực, thông tin và ổn định thị trường cho người dân vùng lũ.

Trong khi toàn hệ thống chính trị tập trung ứng phó và bảo vệ người dân, thì trên không gian mạng, một số đối tượng lại lợi dụng tình hình để phát tán tin giả, gây nhiễu loạn dư luận. Nhiều địa phương đã trở thành nạn nhân của tin đồn thất thiệt, như xã Hòa Thịnh (Đắk Lắk) và xã Xuân Phú (Đà Nẵng), xuất hiện tin đồn “hàng trăm người chết” cho đến clip “người dân bị bỏ mặc giữa lũ” lan truyền chóng mặt, tất cả đều được cơ quan chức năng xác nhận là tin giả.

Không chỉ vậy, nhiều video dựng bằng AI ghi cảnh trẻ em ngồi trên mái nhà giữa biển nước hay cả xóm làng bị lũ cuốn trôi cũng bị phát tán tràn lan nhằm câu view, bán hàng, thậm chí kích động tâm lý bất mãn. Đáng lo ngại hơn, guồng quay của mạng xã hội thường khiến thông tin được tiếp nhận và lan truyền theo cảm xúc tức thời. Không ít người dùng vô tình trở thành mắt xích trong chuỗi lan truyền tin giả khi chia sẻ các bài đăng chỉ vì tiêu đề giật gân mà không kiểm chứng, hoặc không có điều kiện kiểm chứng nội dung.

Các cơ quan chức năng đã nhanh chóng vào cuộc chấn chỉnh tình trạng trên. Đầu tháng 11 vừa qua, Ban Chỉ huy Phòng thủ dân sự TP. Huế đã có công văn yêu cầu kiểm soát việc đăng tải thông tin về thiên tai trên mạng xã hội và truyền thông. Bên cạnh những tin tức cập nhật kịp thời về diễn biến mưa lũ và công tác cứu trợ chính thống, nhà chức trách phát hiện một số trang mạng xã hội đăng tải hình ảnh, nội dung sai sự thật, phóng đại mức độ ảnh hưởng của mưa lũ, gây hoang mang dư luận và ảnh hưởng tiêu cực đến công tác chỉ đạo, điều hành.

Tại Đắk Lắk, Phòng An ninh mạng và Phòng chống tội phạm sử dụng công nghệ cao, Công an tỉnh đã phát hiện 52 tài khoản mạng xã hội đăng tải, chia sẻ thông tin, hình ảnh, video chưa kiểm chứng, thiếu dữ liệu, có dấu hiệu sai sự thật về tình hình mưa lũ. Những tài khoản này lợi dụng mưa lũ phức tạp ở các địa phương phía Đông Đắk Lắk (khu vực giáp Phú Yên) để tung tin thất thiệt, đăng hình ảnh cắt ghép lên mạng, gây hoang mang trong nhân dân. Lực lượng công an đã triệu tập, răn đe và yêu cầu cam kết đối với 17 trường hợp; xử phạt hành chính 5 trường hợp với tổng số tiền 37,5 triệu đồng; đồng thời buộc 30 tài khoản gỡ bỏ bài viết sai sự thật.

Tại tỉnh Đồng Nai, ngày 23/11/2025, Công an phường Biên Hòa đã lập biên bản vi phạm hành chính đối với ông Q.V.T (sinh năm 1996, ở Đồng Nai) về hành vi cung cấp, chia sẻ thông tin giả mạo, thông tin sai sự thật về tình hình mưa lũ trên địa bàn tỉnh nhằm mục đích câu like…

Những trường hợp tung tin thất thiệt bị xử lý đã phơi bày rõ bản chất của các luận điệu xuyên tạc, cố tình phủ nhận và bôi nhọ sự vào cuộc của lực lượng chức năng. Thực tiễn ấy cho thấy không hề có chuyện chính quyền “thờ ơ” hay “bỏ mặc” nhân dân như một số luận điệu xuyên tạc cố tình gieo rắc. Trái lại, hình ảnh cán bộ, chiến sĩ quân đội, công an, dân quân tự vệ sát cánh cùng nhân dân ứng phó bão lũ chính là câu trả lời rõ ràng và thuyết phục nhất trước những thông tin bịa đặt, giật gân đang lan truyền trên không gian mạng. Chính tinh thần đoàn kết dân tộc ấy một lần nữa khẳng định rằng “sóng ngầm tin giả”, dù bị thổi phồng đến đâu, cũng không thể xô lệch sức mạnh cộng đồng Việt Nam trong những thời điểm khó khăn nhất.

Truyền thông chính thống: “Bộ lọc nhiễu” giữ gìn sự thật

Trong bối cảnh thông tin thật, giả đan xen trên mạng xã hội, vai trò của báo chí chính thống càng trở nên then chốt như “bộ lọc nhiễu” giữ gìn sự thật và ổn định dư luận. Các cơ quan báo, đài đã liên tục cung cấp thông tin chính xác, xác minh và bác bỏ tin đồn, đồng thời định hướng dư luận theo hướng khách quan, tích cực. Song hành với đó, mỗi người dân cũng cần trở thành “người gác cổng thông tin” của chính mình bằng việc tăng cường kỹ năng kiểm chứng, chọn lọc và đánh giá nội dung trước khi tiếp nhận hay chia sẻ trên không gian mạng.

Tiến sĩ Hoàng Lê Thúy Nga, Khoa Báo chí, Trường đại học Khoa học Huế cho rằng, trong kỷ nguyên công nghệ thông tin, đặc biệt với sự phát triển của AI, người dùng mạng xã hội có thể tiếp cận thông tin đa chiều nhưng cần tỉnh táo và chọn lọc kỹ lưỡng.

Ngoài ý thức tự thân và vai trò của truyền thông chính thống, việc răn đe và xử lý nghiêm minh các hành vi tung tin thất thiệt cũng là yếu tố then chốt để bảo vệ môi trường thông tin lành mạnh. Luật sư Phạm Ngọc Hải, Đoàn Luật sư TP. Đà Nẵng cảnh báo tin giả không chỉ đơn thuần là thông tin sai lệch mà còn có thể trở thành “chất xúc tác cho các xung đột xã hội”, đặc biệt trong các thời điểm nhạy cảm như thiên tai, bầu cử, dịch bệnh hoặc các vụ việc liên quan đến an ninh trật tự.

Theo Nghị định 15/2020/NĐ-CP, hành vi cung cấp, chia sẻ thông tin giả mạo, xuyên tạc trên mạng xã hội có thể bị phạt 10-20 triệu đồng và buộc gỡ bỏ nội dung vi phạm. Trong trường hợp nghiêm trọng, người vi phạm có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự theo Điều 288 Bộ luật Hình sự, mức phạt tù tối đa 7 năm hoặc phạt tiền lên đến 1 tỷ đồng.

Luật sư Hải cảnh báo, việc tiếp tay lan truyền tin giả dù vô tình hay cố ý đều có thể bị xử lý theo pháp luật, bởi pháp luật không phân biệt người phát tán vì mục đích xấu hay vì thiếu hiểu biết; chỉ cần hành vi gây hậu quả thì đều phải chịu trách nhiệm.

Để nâng cao hơn nữa hiểu biết chính trị, tiếp nhận thông tin từ những trang chính thống, không để kẻ xấu lợi dụng kích động, lừa gạt, lôi kéo, Phó Giáo sư, Tiến sĩ Lý Việt Quang, Viện trưởng Viện Hồ Chí Minh (Học viện Chính trị Quốc gia Hồ Chí Minh) cho rằng cần tiếp tục cụ thể hóa và triển khai thực hiện Nghị quyết số 35-NQ/TW ngày 22/10/2018 của Bộ Chính trị về tăng cường bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, đấu tranh phản bác các quan điểm sai trái, thù địch trong tình hình mới. Đây là một trong những nhiệm vụ có ý nghĩa chiến lược, giữ vai trò nòng cốt trong công tác xây dựng, chỉnh đốn Đảng, củng cố niềm tin của nhân dân đối với Đảng.

Tất cả những gì đã diễn ra trong mùa lũ vừa qua một lần nữa khẳng định, dù tin giả có bị thổi phồng đến mức nào, cũng không thể chia rẽ tinh thần đoàn kết dân tộc. Sự thật, niềm tin và trách nhiệm cộng đồng luôn mạnh hơn mọi luận điệu xuyên tạc, trở thành điểm tựa để nhân dân Việt Nam vượt qua thiên tai và mọi âm mưu gây nhiễu loạn thông tin.