Tin Khu Vực 
Nông sản Sơn La: Từ vườn lên tầm thương hiệu
Với hơn 85.000 ha cây ăn quả, Sơn La từ lâu đã trở thành một trong những “vựa trái cây” lớn nhất miền Bắc. Xoài, nhãn, mận hậu, chanh leo, bơ, sầu riêng… không chỉ tràn ngập các chợ đầu mối mà còn vươn tới các thị trường khó tính như EU, Mỹ, Nhật Bản. Năm 2025, sản lượng cây ăn quả toàn tỉnh dự kiến đạt từ 450.000 đến 510.000 tấn, trong đó hơn 60% tập trung vào 3 tháng cao điểm. Đây vừa là lợi thế vừa là áp lực lớn cho khâu tiêu thụ.
Sơn La đã tiêu thụ hơn 9.300 tấn nhãn, trị giá gần 375 tỷ đồng
Để đáp ứng yêu cầu của thị trường, tỉnh đã quy hoạch vùng trồng gắn với cấp mã số và tiêu chuẩn sản xuất an toàn. Đến nay, Sơn La đã có 218 mã số vùng trồng và cơ sở đóng gói, hơn 300 chuỗi cung ứng thực phẩm an toàn với diện tích trên 4.500 ha, sản lượng 50.000 tấn/năm. Nông sản của tỉnh phần lớn được sản xuất theo chuẩn VietGAP, GlobalGAP, truy xuất nguồn gốc điện tử, bảo đảm chất lượng đồng đều.
Những thay đổi này đã mang lại kết quả rõ rệt. Năm 2024, Sơn La tiêu thụ hơn 206.000 tấn quả, trị giá gần 2.700 tỷ đồng; xuất khẩu đạt 30.900 tấn, kim ngạch trên 35 triệu USD. Các sản phẩm nổi bật như xoài tròn Yên Châu, nhãn Sông Mã, mận hậu Mộc Châu đã được bảo hộ chỉ dẫn địa lý, góp phần nâng cao giá trị bán ra từ 20-30% so với trước khi có thương hiệu.
Để tăng cường tiêu thụ sản phảm, Trung tâm Xúc tiến Đầu tư, Thương mại và Du lịch tỉnh Sơn La đã triển khai nhiều giải pháp gắn kết giữa sản xuất và tiêu thụ. Năm 2024, Trung tâm tổ chức và hỗ trợ doanh nghiệp, hợp tác xã tham gia 24 chương trình xúc tiến trong và ngoài nước, từ Vietnam Expo, Lễ hội Cà phê Buôn Ma Thuột, Tuần hàng Việt tại Thái Lan, đến các hội chợ đặc sản vùng miền ở Hà Nội, TP.HCM.
Những chiến dịch tiêu biểu như “Tuần lễ mận hậu và nông sản an toàn Sơn La” tại Hà Nội và Hải Phòng đã đưa hàng chục tấn mận, xoài, chanh leo vào kênh phân phối hiện đại. Sản phẩm Sơn La đã hiện diện tại hệ thống Saigon Co.op, Big C, Winmart, Bách Hóa Xanh và trên các chuyến bay Vietnam Airlines. Đáng chú ý, tỉnh đã đưa thành công hơn 100 tấn nông sản vào các kênh bán hàng trực tuyến, livestream trên sàn thương mại điện tử, mở ra hướng tiêu thụ mới.
Song song với xúc tiến thương mại, Trung tâm còn đẩy mạnh quảng bá du lịch gắn với nông sản. Nhiều tour du lịch mùa vụ như “Mùa mận Mộc Châu”, “Ngày hội nhãn Sông Mã” hay “Mùa xoài Yên Châu” đã thu hút hàng trăm nghìn lượt khách. Năm 2024, tỉnh đón 2,9 triệu lượt khách, tăng 11,5% so với 2023, doanh thu đạt 3.422 tỷ đồng.
Năm 2025, Sơn La dự kiến sẽ bội thu trái cây, với tổng sản lượng ước tính đạt khoảng 510.000 tấn, tăng 31% so với năm 2024. Tính đến hết tháng 7, tổng sản lượng các loại quả đã tiêu thụ trên địa bàn tỉnh Sơn La ước gần 300.000 tấn, đạt hơn 50% kế hoạch năm, với tổng giá trị đạt gần 3.000 tỷ đồng.
Các loại cây ăn quả có sản lượng tiêu thụ lớn là mận khoảng 100.000 tấn, tổng giá trị hơn 990 tỷ đồng; xoài hơn 107.500 tấn, giá trị đạt 650 tỷ đồng; nhãn đã tiêu thụ hơn 9.300 tấn, trị giá gần 375 tỷ đồng…
Cùng thời gian này, các doanh nghiệp chế biến lớn như Doveco, Nafoods, IC Food, HTX Quyết Thanh Mộc Châu… tiếp tục duy trì hoạt động ổn định, thu mua nguyên liệu từ vùng nguyên liệu liên kết vào hộ dân. Trong đó, riêng Doveco Sơn La đã thu mua lũy kế tính đến cuối tháng 7 là hơn 25.000 tấn, gồm xoài, dứa, chanh leo, ngô ngọt, đậu tương và rau củ khác; Công ty IC Food chế biến hơn 1.440 tấn rau các loại, như bắp cải, cải ngọt, cải bẹ, cà rốt…
Liên kết sản xuất - tiêu thụ - du lịch: Hướng đi bền vững
Tại Mai Sơn, Hợp tác xã Nông nghiệp Ngọc Hoàng đã xuất khẩu hơn 200 tấn thanh long sang Trung Quốc, Hàn Quốc, EU, nhờ áp dụng quy trình canh tác hữu cơ, đóng gói tiêu chuẩn quốc tế. Ở Mộc Châu, các chuỗi cung ứng chè Shan tuyết, bơ sáp, dâu tây đã được truy xuất nguồn gốc, gắn logo nhận diện thương hiệu, phân phối cả trong siêu thị và trên sàn thương mại điện tử.
Sản phẩm mật ong Mộc Châu - Sơn La.
Sơn La hiện có 27 sản phẩm nông sản được bảo hộ chỉ dẫn địa lý và nhãn hiệu tập thể, trong đó nhiều sản phẩm gắn liền với văn hóa bản địa. Mỗi quả xoài, túi chè hay lọ mật ong bán ra đều là “đại sứ” kể câu chuyện về đất và người nơi đây. Việc kết hợp sản xuất an toàn, chế biến sâu và khai thác du lịch nông nghiệp đã giúp giá trị sản phẩm tăng 1,5-2 lần so với bán nguyên liệu thô.
Tỉnh cũng đặt mục tiêu đến năm 2030, trên 80% diện tích cây ăn quả có mã số vùng trồng; kim ngạch xuất khẩu nông sản đạt trên 200 triệu USD/năm; đồng thời phát triển mạnh mô hình du lịch gắn với nông nghiệp, đưa Mộc Châu, Vân Hồ trở thành điểm đến quốc tế.
Sơn La đang xây dựng một hệ sinh thái kinh tế địa phương khép kín: sản xuất chuẩn hóa, liên kết chặt chẽ giữa nhà nông – doanh nghiệp – nhà quản lý, tiêu thụ qua cả kênh truyền thống và hiện đại, song hành cùng quảng bá văn hóa – du lịch. Khi mọi mắt xích cùng vận hành đồng bộ, nông sản Sơn La không chỉ vươn xa về khoảng cách địa lý, mà còn nâng tầm về giá trị, góp phần định vị thương hiệu trên bản đồ nông nghiệp Việt Nam và thế giới.