Sóc Trăng: Nâng tầm trái cà na qua chương trình OCOP

Biến trái dại thành đặc sản địa phương

Từ một món ăn vặt gắn liền với ký ức tuổi thơ của nhiều người miền Tây, cà na đập dập đã được Công ty TNHH Sản xuất và Thương mại Thực phẩm Thiên Lộc (Công ty Thiện Lộc, trụ sở tại TP. Sóc Trăng, tỉnh Sóc Trăng) phát triển thành sản phẩm đạt tiêu chuẩn OCOP 3 sao cấp tỉnh. Câu chuyện khởi nghiệp của ông Ngô Tuấn Thanh, Giám đốc Công ty Thiên Lộc không chỉ cho thấy tinh thần sáng tạo trong chế biến nông sản mà còn minh chứng rõ rệt cho hiệu quả của Chương trình Mỗi xã một sản phẩm (OCOP) trong phát triển kinh tế nông thôn.

Trái cà na là loại quả quen thuộc với người miền Tây Nam Bộ. Ảnh minh họa

Trái cà na hay còn gọi là trám xanh, trước đây mọc hoang nhiều ở các tỉnh miền Tây. Cà na được chế biến thành món ăn vặt như cà na ngào đường, ngâm muối ớt. Tuy nhiên, trong thời gian giãn cách xã hội do đại dịch COVID-19 năm 2021, ông Ngô Tuấn Thanh đã nhìn thấy tiềm năng thương mại từ chính loại trái cây dân dã này.

Khi vườn cà na nhà trĩu quả dù ít được chăm sóc, ông Thanh quyết định thử nghiệm chế biến cà na đập dập theo hướng sạch, an toàn và không chất bảo quản. Ban đầu, sản phẩm vẫn giữ nguyên hạt như cách làm truyền thống. Tuy nhiên, sau khi đưa ra thị trường, ông nhận thấy người tiêu dùng hiện đại ưa chuộng sự tiện lợi, an toàn và mẫu mã bắt mắt. Từ đó, ông đầu tư hơn 400 triệu đồng vào máy móc để rút hạt, cải tiến quy trình chế biến và đóng gói sản phẩm thành phẩm thành hộp 500g, dễ bảo quản và vận chuyển.

“Vườn cà na của gia đình tôi trước đây trồng chủ yếu dùng để ăn và bán nhỏ lẻ, thu nhập không đáng kể. Mặc dù thấy trái rụng đầy gốc nhưng do bận nhiều việc tôi không để ý đến chúng. Tuy nhiên, thời điểm năm 2021 dịch bệnh xảy ra, mọi công việc của tôi tạm ngưng. Thấy cà na mặc dù ít chăm sóc nhưng trái vẫn đầy cành, tôi chợt nảy ra ý tưởng làm thử món cà na đập dập để bán ra thị trường. Nghĩ là làm, tôi đã bắt tay ngay việc nghiên cứu, chế biến trái cà na làm sao phải giữ độ tươi mới, đặc biệt là không sử dụng bất cứ loại chất bảo quản nào”, ông Ngô Tuấn Thanh chia sẻ.

Từ nguyên liệu dân dã, ông Ngô Tuấn Thanh - Giám đốc Công ty Thiên Lộc đã nâng tầm cà na đập dập thành sản phẩm OCOP 3 sao. Ảnh: Thúy Liễu

Sau nhiều tháng thử nghiệm, sản phẩm “Cà na đập dập không hạt” của Công ty Thiên Lộc chính thức được giới thiệu ra thị trường. Với hương vị truyền thống giữ nguyên, chất lượng ổn định, không dùng chất bảo quản, sản phẩm nhanh chóng chiếm được cảm tình của người tiêu dùng trong và ngoài tỉnh.

Hiện nay, công ty sản xuất trung bình 100-150kg cà na tươi mỗi ngày, tạo việc làm cho 10 lao động tại địa phương. Cà na sau chế biến được đóng hộp với giá bán từ 85.000 -95.000 đồng/hộp, phân phối tại TP. Sóc Trăng, TP. Cần Thơ và nhiều tỉnh thành khác.

OCOP - đòn bẩy nâng tầm sản phẩm địa phương

Nhằm xây dựng thương hiệu và mở rộng thị trường, ông Thanh quyết định đưa sản phẩm tham gia đánh giá và xếp hạng OCOP tỉnh Sóc Trăng vào năm 2022. Nhờ sự đồng hành từ các cơ quan chức năng trong việc hoàn thiện bao bì, hồ sơ sản phẩm và quy trình kiểm định, sản phẩm cà na đập dập không hạt của Thiên Lộc đã được công nhận đạt chuẩn OCOP 3 sao cấp tỉnh.

Không dừng lại ở việc chế biến sản phẩm chất lượng, Công ty Thiên Lộc còn chủ động tìm đầu ra bằng cách tham gia các hội chợ OCOP, sự kiện xúc tiến thương mại và kết nối giao thương trong, ngoài tỉnh. Cùng với kênh phân phối truyền thống, sản phẩm cà na đập dập hiện đã có mặt trên Shopee, Facebook, Zalo và TikTok, giúp doanh nghiệp tiếp cận rộng rãi hơn đến người tiêu dùng trẻ, dân thành thị và cả khách hàng ở xa.

Ông Hứa Trường Sơn - Phó Giám đốc Sở Công Thương Sóc Trăng. Ảnh: Thanh Minh

Chính quá trình này đã cho thấy hiệu quả rõ rệt của chương trình OCOP không chỉ ở khâu “chuẩn hóa sản phẩm”, mà còn tạo đòn bẩy cho hoạt động xúc tiến thương mại nông sản đặc sản cấp huyện, xã - điều mà trước đây các hộ kinh doanh nhỏ rất khó tiếp cận.

Trao đổi với phóng viên Báo Công Thương, ông Hứa Trường Sơn, Phó Giám đốc Sở Công Thương tỉnh Sóc Trăng nhấn mạnh: “Năm 2025, Sóc Trăng sẽ tiếp tục đẩy mạnh các hoạt động xúc tiến thương mại, trong đó đặc biệt chú trọng hỗ trợ các doanh nghiệp nhỏ và vừa tìm kiếm đầu ra, mở rộng thị trường cho sản phẩm OCOP và nông sản đặc trưng địa phương.”

Theo kế hoạch, trong năm 2025, tỉnh Sóc Trăng sẽ tổ chức 7 đoàn công tác tham gia các hội chợ triển lãm trong nước, 6 đoàn xúc tiến thương mại tại các tỉnh, thành, cùng 3 chương trình đưa hàng hóa vào hệ thống siêu thị, trung tâm thương mại và chợ đầu mối. Đồng thời, Sóc Trăng còn mở rộng hoạt động xúc tiến ra quốc tế, với các đoàn công tác hướng đến thị trường Nhật Bản và Trung Quốc - nơi các sản phẩm chế biến từ trái cây như cà na có nhiều cơ hội tiêu thụ nếu đáp ứng tiêu chuẩn.

Không chỉ doanh nghiệp, nhiều hộ dân trên địa bàn TP. Sóc Trăng, huyện Mỹ Tú, Mỹ Xuyên… cũng đang được hưởng lợi từ chương trình OCOP và định hướng xúc tiến thương mại của tỉnh. Bà Nguyễn Thị Cẩm - một hộ dân trồng cà na tại xã Phú Tâm (Châu Thành) chia sẻ: “Trước đây cà na chỉ bán ở chợ với giá rẻ và đầu ra rất bấp bênh. Nhưng từ khi có các cơ sở chế biến thu mua ổn định, cà na trở thành cây trồng có giá trị thực sự. Cà na lại rất dễ trồng, ít sâu bệnh, gần như không cần chăm sóc nhiều, nên rất phù hợp với điều kiện lao động nông thôn hiện nay.”

Chứng nhận OCOP không chỉ là bảo chứng chất lượng, mà còn là cánh cửa giúp sản phẩm bước chân vào các hệ thống phân phối hiện đại và thị trường ngoài tỉnh. Từ một loại quả từng bị xem nhẹ, trái cà na giờ đây đã trở thành cây trồng giá trị, góp phần cải thiện thu nhập cho người dân.

Sự thành công của cà na đập dập cũng khơi nguồn cảm hứng để ông Thanh tiếp tục mở rộng sản phẩm. Hiện công ty đang phát triển thêm mặt hàng chùm ruột không hạt đóng hộp, một món ăn vặt đặc trưng khác của miền Tây dự kiến sẽ đăng ký tham gia OCOP trong năm 2025.