Số đơn vị sự nghiệp công lập giảm vượt mục tiêu của năm 2021

Chủ trì hội nghị có đồng chí Trần Tuấn Anh, Ủy viên Bộ Chính trị, Trưởng Ban Kinh tế Trung ương, Trưởng Ban Chỉ đạo Trung ương sơ kết Nghị quyết 19; đồng chí Phạm Thị Thanh Trà, Ủy viên Ban chấp hành Trung ương Đảng, Bộ trưởng Bộ Nội vụ, Phó Trưởng Ban Chỉ đạo; đồng chí Đỗ Ngọc An, Phó Trưởng Ban Kinh tế Trung ương, Phó Trưởng Ban Chỉ đạo.

Nghị quyết 19-NQ/TW của Ban Chấp hành Trung ương Đảng (khóa XII) được ban hành ngày 25/10/2017 về tiếp tục đổi mới hệ thống tổ chức và quản lý, nâng cao chất lượng và hiệu quả hoạt động của các đơn vị sự nghiệp công lập (Nghị quyết 19).

Tại điểm cầu Trung ương và điểm cầu các địa phương có sự tham dự của một số đồng chí Ủy viên Ban chấp hành Trung ương Đảng, đại diện các ban, bộ, ngành liên quan; đại diện thường trực các tỉnh ủy, thành ủy, các sở, ngành và đại diện một số đơn vị sự nghiệp công lập.

Việc thực hiện Nghị quyết 19 đạt nhiều kết quả quan trọng

Phát biểu khai mạc hội nghị, đồng chí Trần Tuấn Anh cho biết, nhiệm vụ sơ kết Nghị quyết 19 có ý nghĩa quan trọng nhằm đánh giá tình hình, kết quả học tập, quán triệt và tổ chức triển khai thực hiện các quan điểm, chủ trương, đường lối của Đảng.

Đây là Nghị quyết có phạm vi rộng, tính chất quan trọng và tác động trực tiếp đến nhiều lĩnh vực hoạt động của đời sống kinh tế - xã hội và đến mọi tầng lớp nhân dân. Do đó, Bộ Chính trị quyết định đưa nhiệm vụ sơ kết tình hình thực hiện Nghị quyết 19 vào Kế hoạch số 03-KH/TW ngày 01/12/2021 thực hiện Kết luận số 21-KL/TW ngày 25/10/2021 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng Khóa XIII "Về đẩy mạnh xây dựng, chỉnh đốn Đảng và hệ thống chính trị; kiên quyết ngăn chặn, đẩy lùi, xử lý nghiêm cán bộ, đảng viên suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, biểu hiện “tự chuyển biến”, “tự chuyển hóa” và đưa vào Chương trình làm việc của Bộ Chính trị năm 2022.

Triển khai nhiệm vụ Bộ Chính trị giao, Ban Kinh tế Trung ương chủ trì, phối hợp với các ban, bộ, ngành, cơ quan Trung ương và các tỉnh ủy, thành ủy đã tiến hành công tác sơ kết bằng các hình thức phù hợp với điều kiện cụ thể. Trên cơ sở báo cáo của các địa phương, các bộ, cơ quan, tổ chức ở Trung ương; các chương trình kiểm tra, giám sát và ý kiến của các chuyên gia, nhà khoa học tại một số hội thảo, hội nghị, Ban Chỉ đạo đã hoàn thành Dự thảo Báo cáo sơ kết 5 năm thực hiện Nghị quyết 19.

Uỷ viên Bộ Chính trị, Trưởng Ban Kinh tế Trung ương Trần Tuấn Anh phát biểu tại hội nghị

“Tại hội nghị sơ kết hôm nay, Ban Chỉ đạo mong muốn lắng nghe ý kiến tham gia trực tiếp của các đại biểu nhằm tiếp tục hoàn thiện, nâng cao chất lượng dự thảo Báo cáo sơ kết để báo cáo Bộ Chính trị theo đúng Kế hoạch đề ra”- Trưởng Ban Kinh tế Trung ương Trần Tuấn Anh nêu rõ.

Đồng chí Trần Tuấn Anh nhấn mạnh, việc tiếp tục đổi mới hệ thống tổ chức và quản lý, nâng cao chất lượng và hiệu quả hoạt động của các đơn vị sự nghiệp công lập là chủ trương lớn của Đảng, đã được các cấp, các ngành tích cực triển khai thực hiện trong nhiều năm qua và đạt được nhiều kết quả quan trọng, như: Số lượng đơn vị sự nghiệp công lập đã được tinh giảm, hoạt động ngày càng hiệu quả, năng lực tự chủ ngày càng cao hơn; số biên chế hưởng lương từ ngân sách nhà nước giảm dần, đồng thời tăng dần số người làm việc gắn với hiệu quả cung ứng dịch vụ sự nghiệp công; huy động sự tham gia của xã hội ngày càng mạnh mẽ hơn trong phát triển dịch vụ sự nghiệp công...

Tuy nhiên, trong quá trình sơ kết 5 năm thực hiện Nghị quyết số 19 cho thấy, việc triển khai thực hiện Nghị quyết vẫn còn nhiều tồn tại, khó khăn, hạn chế từ khâu thể chế hóa Nghị quyết đến tổ chức triển khai thực hiện, cụ thể như: Một số cơ quan, đơn vị chưa thể hiện quyết tâm cao, có việc còn chung chung, chưa rõ thời gian, tiến độ, kết quả thực hiện; việc thể chế hóa các chủ trương của Đảng, hoàn thiện các cơ chế, chính sách và các quy định của pháp luật đối với đơn vị sự nghiệp công lập chưa được ban hành đầy đủ, kịp thời, đồng bộ, khả thi; việc sắp xếp, tổ chức lại các đơn vị sự nghiệp công lập còn mang tính cơ học, hiệu quả hoạt động chưa cao, chưa đáp ứng yêu cầu phát triển...

Nghị quyết số 19 đề ra mục tiêu tổng quát và các mục tiêu cụ thể cho từng giai đoạn đến năm 2021, 2025 và 2030. Trong đó đề ra 05 mục tiêu cụ thể của giai đoạn đến năm 2021 gồm: (i) Cơ bản hoàn thành việc thể chế hoá các chủ trương của Đảng về đổi mới cơ chế quản lý, cơ chế tài chính và tổ chức lại hệ thống đơn vị sự nghiệp công lập; (ii) Giảm mạnh về đầu mối, tối thiểu bình quân cả nước giảm 10% đơn vị sự nghiệp công lập. Giảm tối thiểu 10% biên chế sự nghiệp hưởng lương từ ngân sách nhà nước so với năm 2015. Cơ bản chấm dứt số hợp đồng lao động không đúng quy định trong các đơn vị sự nghiệp công lập (trừ những đơn vị đã bảo đảm tự chủ tài chính); (iii) Phấn đấu có 10% đơn vị tự chủ tài chính, giảm bình quân 10% chi trực tiếp từ ngân sách nhà nước cho các đơn vị sự nghiệp công lập so với giai đoạn 2011 – 2015; (iv) Hoàn thành cơ bản việc chuyển đổi các đơn vị sự nghiệp kinh tế và sự nghiệp khác có đủ điều kiện thành công ty cổ phần (trừ các bệnh viện và trường học); (v) Hoàn thành lộ trình tính giá dịch vụ sự nghiệp công (tính đủ tiền lương, chi phí trực tiếp, chi phí quản lý và khấu hao tài sản) đối với một số lĩnh vực cơ bản như y tế, giáo dục - đào tạo, giáo dục nghề nghiệp.

Phó Trưởng Ban Kinh tế Trung ương Đỗ Ngọc An phát biểu

Đến hết năm 2021 cơ bản hoàn thành mục tiêu giảm đầu mối, số lượng ĐVSNCL; biên chế sự nghiệp hưởng lương từ ngân sách Nhà nước. Bốn mục tiêu còn lại mặc dù các cơ quan, đơn vị, địa phương có nhiều nỗ lực triển khai thực hiện nhưng đến nay chưa hoàn thành. Trong đó, việc chưa hoàn thành mục tiêu về thể chế hóa các chủ trương của đảng có tác động trực tiếp việc hoàn thành các chỉ tiêu khác.

Đồng chí Trần Tuấn Anh đề nghị các đại biểu tập trung thảo luận một số vấn đề chủ yếu như: Phân tích, đánh giá sâu sắc thêm về tình hình, kết quả đạt được sau 5 năm thực hiện 5 nhóm quan điểm, 2 mục tiêu và 8 nhóm nhiệm vụ, giải pháp mà Nghị quyết số 19 đã đề ra, đặc biệt là các nhiệm vụ cụ thể được giao đối với cơ quan, tổ chức gắn với trách nhiệm của cấp ủy, tổ chức đảng; tham gia ý kiến cho các dự thảo Báo cáo sơ kết, về thực hiện mục tiêu, nhiệm vụ, giải pháp trong thời gian tới, trong đó tập trung ý kiến vào các nhận định, đánh giá, tồn tại hạn chế và nguyên nhân được nêu trong dự thảo Báo cáo; cho ý kiến về các nhóm nhiệm vụ, giải pháp để tiếp tục thực hiện tốt Nghị quyết trong thời gian tới.

Đồng thời phân tích rõ hơn sự cần thiết phải kịp thời ban hành chiến lược, quy hoạch mạng lưới; các quy định thể chế mang tính tiền đề làm cơ sở sắp xếp, đổi mới tổ chức, hoạt động đơn vị sự nghiệp; công tác dự báo nhu cầu phát triển gắn với chiến lược, kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội từng thời kỳ, đảm bảo đồng bộ với các chương trình, kế hoạch có liên quan; xây dựng hệ thống cơ sở dữ liệu và chế tài quản lý thông tin về tổ chức, hoạt động của các đơn vị cung cấp dịch vụ sự nghiệp công, bao gồm các chỉ tiêu tài chính, tài sản, giá, phí, cơ chế đảm bảo chất lượng dịch vụ sự nghiệp công; tăng cường phối hợp, phân công, phân cấp, quy định rõ trách nhiệm của các cơ quan, tổ chức ở Trung ương và địa phương đối với việc sắp xếp, tổ chức lại các đơn vị sự nghiệp công lập theo hướng giảm đầu mối nhưng phải đặt mục tiêu nâng cao chất lượng và hiệu quả hoạt động lên hàng đầu, tăng khả năng tiếp cận dịch vụ đối với người dân; quyền và nghĩa vụ của tổ chức, doanh nghiệp đơn vị sự nghiệp bên trong đơn vị sự nghiệp; các khó khăn, vướng mắc, kiến nghị giải pháp nhằm chuyển đổi hoạt động của các đơn vị sự nghiệp công lập sang cơ chế tự chủ, tự chịu trách nhiệm, giao quyền gắn với trách nhiệm...

Trưởng Ban Kinh tế Trung ương Trần Tuấn Anh cũng đề nghị các đại biểu dự hội nghị phát hiện mô hình điển hình, cách làm hay, sáng tạo, hiệu quả đã được kiểm chứng trên thực tế để kiến nghị nhân rộng trên phạm vi cả nước đối với các ngành, lĩnh vực dịch vụ sự nghiệp công.

Trong tham luận tại hội nghị, ý kiến các đại biểu đều cho thấy qua 5 năm thực hiện Nghị quyết số 19, các cấp ủy Đảng đã nghiêm túc học tập, quán triệt và triển khai thực hiện Nghị quyết; tạo sự đồng thuận trong hệ thống chính trị, đơn vị sự nghiệp và các tầng lớp nhân dân.

Việc thực hiện sắp xếp lại theo hướng tinh gọn bộ máy, nâng cao hiệu quả hoạt động của các đơn vị sự nghiệp công lập đã được thực hiện nghiêm túc, đạt nhiều kết quả tích cực: số đơn vị sự nghiệp công lập của các Bộ, ngành, địa phương năm 2021 giảm 13,4% so với năm 2015, vượt mục tiêu của Nghị quyết trong giai đoạn 2015-2021.

Cùng đó việc giao quyền tự chủ, tự chịu trách nhiệm về tài chính, đã giúp các đơn vị sự nghiệp công lập chủ động sử dụng các nguồn lực tài chính cho các hoạt động chuyên môn, bố trí hợp lý các khoản chi trong dự toán ngân sách được giao, áp dụng các biện pháp thực hành tiết kiệm, chống lãng phí.

Bên cạnh đó nhiều ý kiến cũng cho rằng, hiện vẫn còn thiếu cơ sở trong việc đánh giá hiệu quả hoạt động của các đơn vị sự nghiệp công lập và đánh giá chất lượng dịch vụ công. Việc thể chế hóa các chủ trương của Đảng, hoàn thiện các cơ chế, chính sách và các quy định của pháp luật đối với đơn vị sự nghiệp công lập chưa được ban hành đầy đủ, kịp thời, đồng bộ, khả thi.

Định mức biên chế sự nghiệp ban hành từ lâu (trước Hội nghị Trung ương 6 khóa XII) nhưng chưa được sửa đổi, đặc biệt lĩnh vực giáo dục - đào tạo và y tế là hai lĩnh vực chiếm tỷ trọng biên chế sự nghiệp lớn (trên 85% biên chế sự nghiệp do Chính phủ quản lý).

Đổi mới hoạt động của các đơn vị sự nghiệp công lập là nhiệm vụ vừa cấp bách, vừa lâu dài

Phát biểu tổng kết hội nghị, đồng chí Trần Tuấn Anh đánh giá cao các ý kiến tích cực, khoa học tâm huyết, trách nhiệm của các đại biểu dự hội nghị. Các ý kiến tham luận, thảo luận tại hội nghị đều nhất trí với những nội dung cơ bản trong dự thảo Báo cáo sơ kết. Dự thảo Báo cáo sơ kết và các tài liệu kèm theo đã tổng hợp tương đối đầy đủ, toàn diện, bám sát các mục tiêu, nhiệm vụ, giải pháp theo yêu cầu của Nghị quyết, trong đó thống nhất đánh giá một số nội dung cơ bản như:

Một là, Nghị quyết 19 được triển khai thực hiện trong bối cảnh toàn Đảng, toàn dân và toàn quân thực hiện các mục tiêu, nhiệm vụ theo yêu cầu Nghị quyết Đại hội XII, XIII của Đảng. Nhiều Nghị quyết, Chỉ thị, Kết luận của Đảng được ban hành nhằm cụ thể hóa Nghị quyết Đại hội XII, trong đó có Nghị quyết 19 và Nghị quyết 18 được các cấp ủy đảng từ Trung ương đến địa phương triển khai quyết liệt, đồng bộ ngay từ những năm đầu sau khi 2 nghị quyết được ban hành. Tuy nhiên, do tác động gay gắt từ tình hình thế giới và khu vực đã ảnh hưởng rất lớn đến tình hình phát triển kinh tế - xã hội của đất nước ta, trong đó có lĩnh vực dịch sự sự nghiệp công.

Sau 5 năm thực hiện, hệ thống các đơn vị sự nghiệp công lập được thu gọn về đầu mối, biên chế sự nghiệp hưởng lương từ ngân sách nhà nước giảm, cao hơn mục tiêu Nghị quyết đề ra đến thời điểm năm 2021. Nhận thức, ý thức, sự đồng thuận của các cấp, các ngành và các đơn vị sự nghiệp công lập được nâng lên; việc sắp xếp, tổ chức lại, thu gọn đầu mối đơn vị sự nghiệp, tinh giản biên chế viên chức sự nghiệp hưởng lương từ ngân sách nhà nước gắn với nâng cao chất lượng, hiệu quả cung ứng dịch vụ sự nghiệp công phục vụ phát triển kinh tế - xã hội đạt được những kết quả tích cực bước đầu. Những kết quả đó khẳng định chủ trương đúng đắn, kịp thời, hợp lòng dân; đáp ứng yêu cầu phát triển kinh tế - xã hội trong tình hình mới của đất nước.

Hai là, về cơ bản, các ý kiến đều nhất trí đánh giá, việc lãnh đạo, chỉ đạo thực hiện một số cấp ủy còn chưa quyết liệt trong tổ chức triển khai nhiệm vụ; một số mục tiêu chưa đạt được bởi nguyên nhân chủ yếu là thể chế chưa đảm bảo kịp thời, đồng bộ, khả thi. Một số cơ chế, chính sách và văn bản pháp luật liên quan đến đổi mới hệ thống tổ chức và quản lý, nâng cao chất lượng và hiệu quả hoạt động của các đơn vị sự nghiệp công lập, đặc biệt văn bản pháp luật có tính chất hướng dẫn, làm tiền đề thực hiện tinh giảm đầu mối, tinh giản biên chế, tổ chức, hoạt động đơn vị sự nghiệp chậm ban hành hoặc đã ban hành nhưng còn mâu thuẫn, chồng chéo, không tương thích; còn độ trễ lớn trong tổ chức thực hiện thể chế. Việc sắp xếp, tổ chức lại các đơn vị sự nghiệp công lập nhìn chung vẫn chủ yếu do sáp nhập, hợp nhất cơ học các đơn vị sự nghiệp công lập thuộc các ngành, lĩnh vực để giảm số lượng đầu mối dẫn đến các đơn vị sự nghiệp công lập chưa thực sự có sự thay đổi về cơ chế hoạt động và chất lượng dịch vụ cung ứng.

Ba là, các ý kiến đều thống nhất các nhiệm vụ, giải pháp để tiếp tục tăng cường sự lãnh đạo của Đảng thực hiện Nghị quyết, trong đó tập trung vào: Đổi mới và tăng cường sự lãnh đạo của các cấp ủy Đảng; khẩn trương hoàn thiện thể chế đảm bảo kịp thời, đồng bộ và khả thi, trong đó tập trung các giải pháp về tinh gọn đầu mối, biên chế hưởng lương từ ngân sách gắn việc nâng cao hiệu quả hoạt động, mở rộng thu hút tham gia của xã hội, phát triển thị trường dịch vụ sự nghiệp công; phát triển thị trường dịch vụ sự nghiệp công là bộ phận không thể thiếu phát triển hạ tầng xã hội thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội; cần phân loại đơn vị sự nghiệp theo các nhóm để kiến nghị giải pháp phù hợp đảm bảo dịch vụ công cơ bản, thiết yếu; phục vụ quản lý nhà nước; sự nghiệp kinh tế; dịch vụ sự nghiệp công đáp ứng nhu cầu thị trường, huy động mọi nguồn lực xã hội tham gia cung ứng dịch vụ sự nghiệp công. Các kiến nghị giải pháp cần phù hợp, thận trọng nhưng phải quyết tâm đổi mới theo yêu cầu Nghị quyết, phù hợp điều kiện, đặc điểm lĩnh vực, địa bàn. Việc tổ chức thực hiện phải được phân công rõ trách nhiệm trách nhiệm của từng cơ quan, tổ chức, gắn trách nhiệm cá nhân, đặc biệt gắn với việc thực hiện Kết luận số 21-KL/TW ngày 25/10/2021 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng Khóa XIII của Bộ Chính trị về đẩy mạnh xây dựng, chỉnh đốn Đảng và hệ thống chính trị; kiên quyết ngăn chặn, đẩy lùi, xử lý nghiêm cán bộ, đảng viên suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, biểu hiện “tự chuyển biến”, “tự chuyển hóa” để tiếp tục thực hiện có hiệu quả Nghị quyết trong thời gian tới.

Đồng chí Trưởng Ban Kinh tế Trung ương Trần Tuấn Anh nhấn mạnh, đổi mới hệ thống tổ chức và quản lý, nâng cao chất lượng và hiệu quả hoạt động của các đơn vị sự nghiệp công lập là một trong những nhiệm vụ trọng tâm ưu tiên hàng đầu, là nhiệm vụ chính trị vừa cấp bách, vừa lâu dài cả hệ thống chính trị. Do vậy, đồng chí yêu cầu, trên cơ sở ý kiến của Hội nghị sơ kết, Tổ Biên tập nghiên cứu, tiếp thu, hoàn thiện dự thảo Báo cáo sơ kết, Tờ trình và Kết luận để trình Bộ Chính trị trong tháng 12/2022 theo đúng kế hoạch.