CôngThương - Trả lời câu hỏi, hiện nay Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) hầu như vẫn làm chủ các khâu trên thị trường điện thì căn cứ vào đâu để cho rằng đủ điều kiện khởi động thị trường phát điện cạnh tranh từ 1/7, ông Đặng Huy Cường cho rằng: Quyết định 26/2006/QĐ-TTg của Thủ tướng ngày 26/1/2006 có quy định, để thị trường phát điện cạnh tranh thì cần có sự độc lập của các đơn vị phát điện cũng như đơn vị vận hành thị trường, giao dịch điện. Mà theo cơ cấu của Tập đoàn Điện lực Việt Nam thì tất cả các đơn vị phát điện hiện đang độc lập với nhau, do vậy không trái với Quyết định. Bộ Công Thương đã có quyết định thành lập 3 tổng công ty phát điện, trước mắt độc lập trong tập đoàn, nếu có điều kiện sẽ tách và xem xét cổ phần hóa 3 tổng công ty này.
Còn ý kiến lo ngại hiện nay EVN là người mua điện duy nhất và các khâu phát điện, điều độ, vận hành, truyền tải, bán điện đều thuộc EVN, ông Cường trả lời, theo Quyết định 26, phát triển thị trường điện phải có lộ trình. Thị trường điện rất quan trọng, phức tạp, nhạy cảm, ảnh hưởng đến nguồn cung ứng điện, đến toàn bộ kinh tế- xã hội của đất nước, do vậy Quyết định 26 đề ra 3 cấp độ thị trường điện cạnh tranh theo thứ tự: phát điện cạnh tranh, bán buôn cạnh tranh và bán lẻ cạnh tranh... Hiện nay, chúng ta đang ở giai đoạn đầu tiên là phát điện cạnh tranh, đúng theo tinh thần của Nghị định 26.
Ông Cường nhấn mạnh, đối với thị trường phát điện cạnh tranh, mặc dù là đơn vị vận hành hệ thống điện, đơn vị điều hành, giao dịch thị trường điện nằm trong EVN, EVN là đơn vị mua bán điện duy nhất, nhưng ở đây các đơn vị được bình đẳng trong việc sắp xếp lịch huy động tùy theo giá cả mà họ định bán. Đây là cơ chế rất minh bạch và đảm bảo sự công bằng giữa các đơn vị phát điện.
Hơn nữa, hoạt động của thị trường phát điện cạnh tranh cũng như hoạt động điều hành giao dịch thị trường điện đã có sự giám sát rất chặt chẽ của Cục điều tiết điện lực Bộ Công Thương nên tất cả những vấn đề lo ngại là có thể đối xử không công bằng với đơn vị này hay đơn vị kia có thể giảm đến mức tối thiểu.
Ông Cường cho biết thêm, giai đoạn tới, từ 2014 đến 2022, sau 2022 phát triển thị trường điện lên cấp độ cao hơn, là thị trường điện bán buôn và thị trường bán lẻ thì cơ cấu ngành điện cũng sẽ có những thay đổi để đáp ứng được các điều kiện đảm bảo sự phát triển cạnh tranh của thị trường điện phù hợp với từng giai đoan.
Đối với câu hỏi về lộ trình thị trường điện cạnh tranh diễn ra từ nay đến 2022 là dài hay ngắn, ông Cường cho rằng, đây là vấn đề nhạy cảm, rất quan trọng vì thế phải thực hiện thận trọng, từng bước. “Vấn đề này Bộ trưởng Vũ Huy Hoàng cũng đã trả lời trước Quốc hội, nếu có điều kiện sẽ đẩy nhanh quá trình tiến tới thị trường bán lẻ cạnh tranh nhưng trước hết phải đáp ứng đủ điều kiện tiên quyết cho thị trường cạnh tranh hình thành. Mục tiêu cuối cùng vẫn phải đáp ứng đủ điện cho nhu cầu kinh tế xã hội, đảm bảo sự công bằng của các bên tham gia. Dù ở cấp độ nào cũng phải nhằm mục tiêu đảm bảo đủ điện cho sản xuất và tiêu dùng.”- ông Cường khẳng định.
Theo ông Cường, trên thế giới, nhiều nước tiên tiến cũng chỉ dừng lại ở thị trường bán buôn cạnh tranh, còn thị trường bán lẻ cạnh tranh phải đủ điều kiện tiên quyết về hệ thống công nghệ thông tin về phương tiện đo đếm...
Về việc điều chỉnh giá điện ngày 1/7 vừa qua, Cục trưởng Cục điều tiết điện lực trả lời: Tập đoàn Điện lực Việt Nam điều chỉnh giá điện hoàn toàn tuân thủ theo Quyết định 24 của Thủ tướng Chính phủ cũng như Thông tư 31 của Bộ Công Thương. Việc điều chỉnh giá điện ngày 1/7 vừa qua cũng đã được sự giám sát của Bộ Công Thương và Bộ Tài chính, tuân thủ đúng pháp luật. Còn vì sao mọi lần Bộ Công Thương có tổ chức họp báo lần này thì không, vì theo quy định, sau khi EVN điều chỉnh giá điện thì EVN cũng phải có trách nhiệm công bố các thông tin liên quan.
Ông Cường cho biết thêm, Theo Thông tư 24 thì việc điều chỉnh giá điện sẽ dần dần cơ chế thị trường, cứ 3 tháng 1 lần sẽ xem xét điều chỉnh giá điện, kể cả tăng lẫn giảm giá.
Để trấn an dư luận, Thứ trưởng Nguyễn Nam Hải nêu rõ, việc để giá điện từng bước theo cơ chế thị trường nhưng Bộ Công Thương sẽ hết sức cân nhắc về thời điểm và cùng với EVN để làm từng bước chứ không để thay đổi nhanh quá.“Tôi lưu ý rằng, trong việc điều chỉnh thì giá điện cũng sẽ giảm giá chứ không phải cứ 3 tháng một lần chỉ có tăng giá"-Thứ trưởng Nguyễn NamHải nói.