Sắp có cơ chế mới khuyến khích điện mặt trời mái nhà

Chiều 8/10, Bộ Công Thương tổ chức họp báo thường kỳ quý III/2025 thông tin về tình hình sản xuất công nghiệp, thương mại trong 9 tháng. Thứ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Sinh Nhật Tân chủ trì họp báo.

Trả lời câu hỏi báo chí tại họp báo thường kỳ Bộ Công Thương quý III/2025, ông Bùi Quốc Hùng, Phó Cục trưởng Cục Điện lực đã thông tin về điện mặt trời mái nhà tự sản, tự tiêu và các thủ tục liên quan.

Theo ông Bùi Quốc Hùng, trước hết cần xác định rõ khái niệm điện mặt trời mái nhà tự sản, tự tiêu, tức là điện do người dân tự đầu tư, tự sản xuất ra để phục vụ nhu cầu sử dụng, có thể có một phần dư thừa bán lên lưới điện quốc gia, nhưng mục tiêu chính là tự dùng.

Về bản chất, điện mặt trời và các nguồn năng lượng tái tạo khác, đối với các hộ dân, trừ một số rất ít trường hợp đặc thù như vùng sâu, vùng xa, miền núi, hải đảo thì mới hoạt động độc lập, không cần đăng ký hay thông báo.

“Tuy nhiên, đa số các hộ gia đình hiện nay đều đấu nối với lưới điện quốc gia, vẫn mua điện từ EVN để phục vụ sinh hoạt, sản xuất. Do đó, khi lắp đặt điện mặt trời mái nhà, người dân sẽ vừa tự tiêu thụ phần điện sản xuất được, vừa sử dụng điện từ lưới quốc gia khi không có nắng (chủ yếu vào ban đêm)”, Phó Cục trưởng Cục Điện lực nêu rõ.

Phó Cục trưởng Bùi Quốc Hùng khẳng định, vì vậy cần có cơ chế thông báo chứ không phải đăng ký hay xin phép. Người dân chỉ cần thông báo cho đơn vị quản lý điện lực hoặc Sở Công Thương địa phương, để ngành điện nắm được thông tin như: Hộ đó có lắp đặt điện mặt trời, công suất bao nhiêu, có thể sử dụng vào thời điểm nào. Việc này giúp ngành điện cân đối cung cầu hợp lý, đảm bảo ổn định hệ thống.

“Mục đích của việc thông báo chỉ là để phối hợp kỹ thuật, chứ hoàn toàn không phải thủ tục hành chính rườm rà hay cấp phép. Nếu không có thông tin, ngành điện sẽ khó tính toán cân bằng phụ tải, dẫn đến những thời điểm hộ dân không có điện mặt trời thì nguồn cung từ lưới có thể bị động. Nói cách khác, cơ chế hiện nay không yêu cầu xin phép, không cần thủ tục phức tạp, chỉ cần thông báo một cách đơn giản để hệ thống điện điều hành hợp lý”, ông Bùi Quốc Hùng nhấn mạnh.

Thông tin thêm tại họp báo, Phó Cục trưởng cho hay, hiện nay, Bộ Công Thương đang được Thủ tướng Chính phủ giao xây dựng một quyết định mới về khuyến khích phát triển điện mặt trời mái nhà, nhằm tạo hành lang pháp lý rõ ràng, thông thoáng hơn. Trong đó, sẽ có nhiều bước cắt giảm thủ tục hành chính và nhiều chính sách hỗ trợ, khuyến khích thiết thực hơn.

Thứ nhất, người dân có thể được vay vốn ưu đãi từ Ngân hàng Chính sách Xã hội với mức vay khoảng 40 triệu đồng, lãi suất chỉ 7-8%/năm và có thể được hỗ trợ bổ sung thêm 2-3 triệu đồng nếu đầu tư cho dự án điện mặt trời mái nhà.

Thứ hai, Bộ Công Thương đang xem xét cơ chế cho phép bán phần điện dư lên lưới Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) theo quy định mới, phù hợp với thực tế.

Về thủ tục, dự thảo Quyết định khuyến khích phát triển điện mặt trời mái nhà đang được hoàn thiện, dự kiến sẽ trình Chính phủ ban hành trong thời gian tới. Khi quyết định này được ký, cơ chế mới sẽ cởi mở hơn rất nhiều so với các quy định trước đây.

Thủ tục sẽ rất đơn giản, chỉ cần một bộ hồ sơ đăng ký duy nhất, gồm: Một đơn đề nghị; một xác nhận lắp đặt gửi lên cổng thông tin điện tử cấp xã hoặc đơn vị điện lực địa phương. Khi nhận được thông báo, đơn vị điện lực sẽ tự động phối hợp với các cơ quan liên quan đến hỗ trợ, kiểm tra kỹ thuật, lắp đặt và vận hành.

“Toàn bộ quy trình sẽ được rút gọn tối đa, thân thiện và thuận tiện hơn rất nhiều cho người dân. Chủ trương của Bộ Công Thương là đơn giản hóa, tạo điều kiện thuận lợi tối đa, không siết lại, mà khuyến khích người dân, doanh nghiệp cùng tham gia phát triển điện mặt trời mái nhà tự sản, tự tiêu”, ông Bùi Quốc Hùng nhấn mạnh.