Sáu quy tắc vàng giúp các doanh nghiệp hệ sinh thái chiến thắng tại Việt Nam

PV

Vòng xoay khởi nghiệp 07/12/2020 18:53 Theo dõi Congthuong.vn trên

Tập trung gắn kết khách hàng, nhân tài và phân tích dữ liệu có thể mở ra thành công trong nền kinh tế hệ sinh thái mới nổi của đất nước. Đây là nhận định và khuyến nghị trong báo cáo mới nhất của McKinsey dành cho các doanh nghiệp cung cấp dịch vụ trực tuyến thuộc nhiều ngành khác nhau tại Việt Nam.

Nền kinh tế hệ sinh thái sẽ làm thay đổi diện mạo Việt Nam như thế nào?

Tại Việt Nam, ngày càng có nhiều ngành tiếp tục hội tụ lại với nhau thành các liên kết mới hơn, rộng hơn và năng động hơn để hình thành các hệ sinh thái số - một tập hợp các dịch vụ có mối liên kết với nhau dành cho khách hàng nhằm đem lại một trải nghiệm tích hợp. Hiện có nhiều hệ sinh thái cùng tồn tại trong các lĩnh vực như bán lẻ, truyền thông, viễn thông, dịch vụ tài chính và vận tải. Các hệ sinh thái này đang mở rộng quy mô nhanh chóng tại Việt Nam, với hàng triệu người dùng gắn bó trên nhiều nền tảng khác nhau.

Phân tích của McKinsey về các xu hướng, quỹ đạo kinh tế và khuôn khổ quy định hiện tại cho thấy đến năm 2025 sẽ nổi lên 12 hệ sinh thái lớn trong các dịch vụ bán lẻ và tổ chức tại Việt Nam với tổng doanh thu khoảng 2.400 nghìn tỷ đồng (tương đương 100 tỷ USD) thay vì 50 tỷ USD hiện nay. Trong 12 hệ sinh thái này, ước tính rằng nền tảng thị trường B2C và B2B sẽ là hai nhân tố đóng góp doanh thu lớn nhất.

Ưu điểm của các hệ sinh thái là giúp giảm chi phí thu hút khách hàng, tạo ra giá trị cho doanh nghiệp và khách hàng thông qua phân tích dữ liệu; củng cố mối quan hệ với khách hàng và tăng cường giữ chân khách hàng; giúp tăng định giá và giúp duy trì năng lực cạnh tranh.

Cơ sở hình thành nên một hệ sinh thái

Ngoài các doanh nghiệp thuần số, các công ty lâu đời tại Việt Nam cũng đang phá vỡ cấu trúc hiện thời và tiến vào đấu trường với tư cách là những doanh nghiệp hệ sinh thái. Đơn cử như trong năm 2019, ba trong số

bảy doanh nghiệp lớn nhất Việt Nam gồm Masan Group, Techcombank và VinGroup đã thành lập One Mount Group nhằm dựng lên hệ sinh thái lớn nhất đất nước. Thay vì cạnh tranh trong lĩnh vực thương mại điện tử vốn đã đông đúc, đơn vị mới thành lập của One Mount Group, VinShop, nắm bắt giá trị trong thị trường B2B2C bằng cách giải quyết tình trạng thiếu hiệu quả trong chuỗi cung ứng. VinShop mang lại cho hàng nghìn chủ cửa hiệu truyền thống một nền tảng kỹ thuật số để họ có thể đặt hàng tiêu dùng nhanh từ các nhà cung cấp và đại lý. Hệ sinh thái này sau đó được hưởng lợi từ các tài sản sẵn có và hoạt động đa ngành của các công ty sáng lập, tạo tiềm năng mở rộng quy mô nhanh hơn so với các doanh nghiệp thuần số.

Hay Tổng công ty viễn thông quân đội (Viettel), đã bắt đầu phát triển các hệ sinh thái nội bộ phục vụ doanh nghiệp nhà nước và tư nhân. Với khả năng tiếp cận các khách hàng doanh nghiệp lớn và đội ngũ kỹ sư tài năng, doanh nghiệp này đang tìm cách thu hút khách hàng mới bằng các sản phẩm cốt lõi của mình: giải pháp kinh doanh và phần mềm CNTT. Đồng thời, Viettel tìm cách bán chéo các sản phẩm mới hiện không phải là sản phẩm cốt lõi như bộ giải pháp bảo mật, mạng đám mây và Internet Vạn vật. Các dự án đầu tư khác nhau vào các ứng dụng tương tác trực tiếp với người tiêu dùng trong thanh toán, khách hàng thân thiết và logistics có thể mở ra cho Viettel một con đường mới, khai thác cơ sở khách hàng lớn nhằm mở rộng phạm vi cung cấp các sản phẩm B2C.

Mở rộng quy mô và bước ra khỏi giai đoạn non trẻ

Theo phân tích của McKinsey, mặc dù có những dấu hiệu phát triển tích cực trên, hầu hết các hệ sinh thái số ở Việt Nam hiện vẫn còn non trẻ và chưa thể so sánh với các cường quốc như Hoa Kỳ hay Trung Quốc…

Sở dĩ các hệ sinh thái tại Việt Nam chưa có sự bứt phá vì thị trường vẫn còn phân tán, mức độ thâm nhập kỹ thuật số thấp hơn, và sức mua của người tiêu dùng yếu hơn, sự xuất hiện của hai hoặc ba hệ sinh thái hàng đầu có thể sẽ mất nhiều thời gian hơn vì phải đối mặt với nhiều thách thức hơn.

Câu hỏi đặt ra cho các doanh nghiệp hệ sinh thái là làm thế nào họ có thể đổi mới và thành công trong môi trường mới mẻ? Bởi lẽ sự xuất hiện của các hệ sinh thái thường xoay quanh thương mại điện tử, truyền thông xã hội hoặc thanh toán và dịch vụ tài chính. Do đó để kiến tạo các hệ sinh thái hàng đầu và có sự thành công bền vững đòi hỏi những nỗ lực đặc biệt, chẳng hạn như đầu tư tập trung để hợp nhất tất cả các lĩnh vực này.

Một câu hỏi khác liên quan đến lợi nhuận. Cơn sốt định giá đã tới Việt Nam và chi phí thu hút khách hàng khá cao với nhiều công ty tích cực đầu tư vào việc thu hút người dùng và huy động thêm tài chính.

Sáu quy tắc vàng giúp các doanh nghiệp hệ sinh thái giành thắng lợi tại Việt Nam

Ba mô hình mới đang làm gián đoạn các hệ sinh thái

Một thế giới hệ sinh thái mới bắt đầu xuất hiện sẽ tác động đáng kể đến toàn bộ các doanh nghiệp, ngay cả những doanh nghiệp không có ý định xây dựng hoặc tham gia vào một hệ sinh thái. Các chuyên gia cho rằng, các hệ sinh thái sẽ phải đối mặt với 3 mô hình mới đầy thách thức.

Thông thường, các hệ sinh thái cạnh tranh để có được sự gắn bó và trung thành của khách hàng, tuy nhiên sự nới rộng danh sách đối thủ ở bất kỳ ngành hàng nào cũng có thế bị phá vỡ nếu các doanh nghiệp có được chi phí thu hút và giữ chân khách hàng thấp hơn.

Bên cạnh đó, cuộc chiến giành nhân tài trở nên khốc liệt hơn trong một thế giới hệ sinh thái và giữa các ranh giới ngành. Các công ty Việt Nam khi tìm cách tăng cường nỗ lực đổi mới sẽ cần phải tuyển dụng và ươm ầm tài năng và tạo môi trường làm việc tối ưu nhất. Thách thức ở đây là làm thế nào để tiếp cận và tìm kiếm nhân tài thực sự.

Vấn đề thứ ba là thu thập, khai thác, sử dụng dữ liệu thông tin. Dữ liệu tạo ra giá trị, cho nên các hệ sinh thái thường cố gắng xây dựng dữ liệu lớn để cạnh tranh và kiếm tiền. Nhưng họ cũng phải chịu trách nhiệm về dữ liệu người dùng của mình và bảo vệ tài sản này không bị các doanh nghiệp khác khai thác.

Sáu nguyên tắc vàng để giành thắng lợi

Trên cơ sở các phân tích, các chuyên gia đã khuyến nghị một số nguyên tắc để các doanh nghiệp trong hệ sinh thái giành được thắng lợi.

Áp dụng tư duy hệ sinh thái: Các doanh nghiệp cần mở rộng góc nhìn về đối thủ cạnh tranh và cơ hội, áp dụng lăng kính đa ngành và xác định các hệ sinh thái để xây dựng chiến lược kế hoạch phát triển trong tương lai. Tuy nhiên để làm được điều này các nhà lãnh đạo của doanh nghiệp phải trả lời được các câu hỏi về những yếu tố bất ngờ sẽ ảnh hưởng tới quá trình phát triển? Giải pháp xử lý cũng như đầu tư nguồn lực nào để duy trì vị thế trên thị trường so với các đối thủ?

Khai thác dữ liệu: Một hệ sinh thái cạnh tranh hiệu quả phải có khả năng tổng hợp khối lượng dữ liệu khổng lồ cũng như xây dựng năng lực lưu trữ, xử lý và phân tích dữ liệu đó để tạo ra những dữ liệu kinh doanh am tường có thể chuyển hóa thành hành động. Ví dụ như các ứng dụng di động tương tác trực tiếp với người tiêu dùng và dành cho khách hàng thân thiết là công cụ tuyệt vời để các doanh nghiệp tiết kiệm đáng kể cho người tiêu dùng và kết nối với khách hàng của họ. Dữ liệu từ các ứng dụng này cho phép các doanh nghiệp khám phá ra các cơ hội phát triển mới, đồng thời hiểu được nhu cầu và sở thích của khách hàng để từ đó phục vụ họ tốt hơn.

Xây dựng gắn kết tình cảm với khách hàng: Đây là yếu tố quan trọng để có được thành công. Hiện các doanh nghiệp đang đầu tư vào các công cụ để làm được điều này, chẳng hạn như dữ liệu giúp tùy chỉnh sản phẩm và dịch vụ, nội dung để thu hút khách hàng và các mô hình số để hỗ trợ hành trình khách hàng liền mạch và giải quyết các khó khăn, bất cập. Đơn cử, Google’s và Alibaba đã gây dựng được một tập khách hàng hiện tại lớn của riêng mình. Nhưng họ đã đổi mới và tung ra nhiều sản phẩm khác nhau như Chrome, Gmail, Alipay và nền tảng tài chính Yu’E Bao, bởi vì họ muốn mở rộng ra các phân khúc khách hàng mới ngoài các khách hàng hiện tại.

Đánh giá cơ chế quản trị và chiến lược nhân tài hiện tại, đồng thời điều chỉnh các mô hình hoạt động theo mô hình mới: Trong một thế giới hệ sinh thái nơi ranh giới giữa các ngành chuyển dịch nhanh chóng và phân tích dữ liệu trở thành một lợi thế cạnh tranh cốt lõi, các doanh nghiệp cũng sẽ cần phải thu hút nhân tài phù hợp, đồng thời phát triển các mô hình quản trị và cách thức làm việc linh hoạt cần thiết để đổi mới một cách nhanh chóng. Đặc biệt là ở Việt Nam, nơi các nhân tài kỹ thuật số hàng đầu đang được chào đón, các doanh nghiệp ở các ngành khác nhau sẽ cần dành nguồn lực ngày càng nhiều để tuyển, tiếp nhận và đào tạo những nhân tài này, đồng thời đảm bảo họ được đặt trong một môi trường nơi họ có thể làm việc hiệu quả và mang lại giá trị.

Các doanh nghiệp Việt Nam cần phải bắt tay vào thực hiện những cách thức mới để thu hút nhân tài. Để đảm bảo đổi mới, ngoài việc định hình lại cách thức quản lý nhân sự nội bộ, các doanh nghiệp nên cân nhắc hợp tác chặt chẽ hơn với bên ngoài như các công ty khởi nghiệp hoặc quỹ đầu tư mạo hiểm —một cách thức hiệu quả để xây dựng tư duy đột phá và tiếp cận nhân tài mới và mang tính đột phá.

Thay đổi mô hình quan hệ đối tác: Nền kinh tế hệ sinh thái mang lại cơ hội mới cho chuyên môn hóa. Để tận dụng lợi thế này, các doanh nghiệp cần nhiều loại hình quan hệ đối tác khác nhau hơn. Trong hàng chục thị trường trên toàn cầu hiện đang hình thành một làn sóng quan hệ đối tác mới nhằm tạo ra sức mạnh tổng thể lớn hơn từng cá thể đơn lẻ. Nhiều ngân hàng trên toàn cầu đang trở thành hình mẫu trong lĩnh vực này, phát triển nhiều quan hệ đối tác với các doanh nghiệp về lối sống để tạo ra cổng kết nối tài chính cho tất cả các nhu cầu thường nhật của khách hàng (ví dụ như đặt bàn tại nhà hàng hoặc mua vé xem phim).

Tạo sự khác biệt và điều chỉnh chiến lược phù hợp: Bất kỳ nhà lãnh đạo nào ở Việt Nam sẽ sớm phải đưa ra chiến lược hệ sinh thái của mình, thấu hiểu các gián đoạn trong ngành và đưa ra lựa chọn. Họ có thể bảo vệ doanh nghiệp của mình như hiện trạng, hiện đại hóa và số hóa, hợp tác với các tổ chức khác để phát triển lợi thế cạnh tranh như một hệ sinh thái, hoặc tham gia (hay thậm chí tự xây) một hệ sinh thái riêng. Tuy nhiên, không phải doanh nghiệp nào cũng có thể trở thành “nhạc trưởng” trong dàn nhạc hệ sinh thái; điều này đòi hỏi họ phải có tập người dùng mạnh hoặc tài sản giúp dễ dàng thu hút được khách hàng với chi phí thấp. Song các doanh nghiệp vẫn có thể thu được giá trị đáng kể bằng cách trở thành đối tác hoặc nhà cung cấp. Các doanh nghiệp không có ý định hình thành một hệ sinh thái nhưng đang cân nhắc lựa chọn trở thành đối tác sẽ cần đảm bảo rằng họ có một đề xuất giá trị dịch vụ hoặc sản phẩm có thể bảo vệ được mình và khó bị các doanh nghiệp kỹ thuật số khác sao chép, và có thể “kết nối” họ vào các nền tảng kỹ thuật số.

Trong bối cảnh này, các giám đốc điều hành phải hiểu rõ về nguồn tạo ra giá trị của họ trong ngành, rủi ro và bản chất của gián đoạn kỹ thuật số, cũng như năng lực nội tại của họ. Dựa trên đánh giá này, hầu hết ác doanh nghiệp sẽ định hình một chiến lược, hoặc tự thân vận động hoặc thông qua hợp tác đối tác, để giúp định hướng doanh nghiệp trong thế giới hệ sinh thái.

Có thể nói, các hệ sinh thái khổng lồ bao gồm các ngành công nghiệp đang gia tăng và lượng giá trị khổng lồ đang chuyển dịch. Các doanh nghiệp trong các ngành công nghiệp truyền thống vốn vẫn khép kín và được bảo hộ từ lâu là những đối tượng dễ bị tổn thương nhất trong cuộc tấn công xuyên biên giới này. Bằng cách đề ra chiến lược và cách tiếp cận phù hợp, các nhà lãnh đạo có thể chủ động tấn công. Bây giờ là lúc thích hợp để thăm dò bối cảnh và bắt đầu định hình và ươm mầm các cơ hội non trẻ.

Bạn thấy bài viết này thế nào?

Kém ★ Bình thường ★ ★ Hứa hẹn ★★★ Tốt ★★★★ Rất tốt ★★★★★

Tags:

Tin mới nhất

Bảo hộ quyền sở hữu trí tuệ và câu chuyện khởi nghiệp của nhà khoa học trẻ

Nhà khoa học trẻ Trần Thị Hương Giang đã quyết định bảo hộ tên công ty Genatech và nhãn hiệu thương mại GenaCillus cho sản phẩm của mình trước khi thành lập DN.

Phát động Cuộc thi Khởi nghiệp Xanh phát triển bền vững lần thứ 10

Chương trình Khởi nghiệp Xanh được thiết kế nhằm khuyến khích sự đổi mới sáng tạo của doanh nghiệp trẻ trong các lĩnh vực kinh tế xanh, phát triển bền vững.

Thừa Thiên Huế: 5 lĩnh vực khởi nghiệp đổi mới sáng tạo nào được ưu tiên đầu tư?

Sở Khoa học và Công nghệ Thừa Thiên Huế phát động Cuộc thi Khởi nghiệp đổi mới sáng tạo Thừa Thiên Huế năm 2024.

Quỹ đầu tư công nghệ VinaCapital Ventures “rót vốn” vào Quickom

Quỹ đầu tư công nghệ VinaCapital Ventures vừa trở thành nhà đầu tư chính vòng gọi vốn 1,5 triệu USD của Quickom (nhà cung cấp dịch vụ hội thảo trực tuyến).

Khởi nghiệp cùng Kawai 2024: Cơ hội gọi vốn đầu tư khủng cho các startup trẻ

Quay trở lại với mùa này, cuộc thi Khởi nghiệp cùng Kawai có nhiều điểm mới, mang lại những cơ hội thú vị cho các bạn sinh viên đăng ký tham gia.

Tin cùng chuyên mục

4 startup Việt nhận tài trợ tiền hạt giống trong gói đầu tư 5,1 triệu đô của Antler

4 startup Việt là Barely Skin, flaex, Naki, Upbrand được nhận đầu tư tiền hạt giống trong gói đầu tư trị giá 5,1 triệu đô của Antler cho khu vực Đông Nam Á.

Hệ sinh thái khởi nghiệp đổi mới sáng tạo ở các tỉnh thành chưa đồng đều

Hệ sinh thái khởi nghiệp đổi mới sáng tạo ở các tỉnh thành đang phát triển chưa đồng đều, kết quả hoạt động giữa các địa phương vẫn còn có khoảng cách.

Chuyển đổi số giúp doanh nghiệp vừa và nhỏ vươn lên thành "cá lớn"

ThS. Bùi Quang Cường cho rằng, chuyển đổi số có thể thay đổi hoàn toàn cục diện doanh nghiệp, giúp các doanh nghiệp vừa và nhỏ lột xác, vươn lên thành “cá lớn"

Doanh nghiệp nhỏ và vừa Hà Nội được hưởng lợi từ các giải pháp thúc đẩy chuyển đổi số

Nhiều doanh nghiệp nhỏ và vừa Hà Nội đã được hưởng lợi từ các giải pháp thúc đẩy chuyển đổi số.

Chuyển đổi số mang lại khả năng tiếp cận thị trường toàn cầu cho doanh nghiệp

Một trong những cơ hội quan trọng nhất trong chuyển đổi số là khả năng tiếp cận thị trường toàn cầu.

Giải bài toán nguồn tài chính cho doanh nghiệp chuyển đổi số

Theo thống kê của Ngân hàng Nhà nước (NHNN), đến cuối năm 2022, ngành Ngân hàng đã đầu tư hơn 15.000 tỷ đồng cho hoạt động chuyển đổi số.

Đồng hồ để bàn thông minh hỗ trợ học tập - một sáng kiến tuổi học trò

Chiếc đồng hồ để bàn thông minh, có thể tự kết nối vào mạng Internet thông qua mạng WiFi để hiệu chuẩn về thời gian, nhận các thông tin về dự báo thời tiết...

Điểm tên những chính sách hỗ trợ chuyển đổi số cho doanh nghiệp Hà Nội

Thành phố Hà Nội đã ban hành nhiều văn bản quan trọng tạo đà chuyển đổi số cho các doanh nghiệp vừa và nhỏ trên địa bàn.

Chuyên gia “hiến kế” để doanh nghiệp nhỏ và vừa chuyển đổi số hiệu quả

Với tỉ lệ hơn 90% trong cơ cấu kinh tế Việt Nam, các doanh nghiệp siêu nhỏ, nhỏ và vừa cần có những giải pháp đặc thù để có thể thực hiện chuyển đổi số hiệu quả

Trung tâm Hỗ trợ Doanh nghiệp Hà Nội hỗ trợ doanh nghiệp chuyển đổi số

Trung tâm Hỗ trợ Doanh nghiệp Hà Nội đã hỗ trợ nhiều doanh nghiệp trên địa bàn triển khai chuyển đổi số.

Doanh nghiệp chỉ rõ “điểm nghẽn” trong chuyển đổi số

Chuyển đổi số dù là hoạt động quan trọng, song không phải doanh nghiệp nhỏ và vừa nào cũng có thể thực hiện dễ dàng.

Chuyển đổi số mang lại hiệu quả thiết thực cho doanh nghiệp nhỏ và vừa

Những lợi ích dễ nhận biết của chuyển đổi số đối với doanh nghiệp là cắt giảm chi phí vận hành, tiếp cận được nhiều khách hàng hơn…

Sinh viên Thủ đô tiên phong chuyển đổi số

Đại hội đại biểu Hội Sinh viên Việt Nam TP. Hà Nội lần thứ VIII vừa tổ chức Diễn đàn “Sinh viên Thủ đô tiên phong chuyển đổi số, đổi mới sáng tạo”.

Thừa Thiên Huế: 12 dự án, ý tưởng đạt giải Khởi nghiệp đổi mới sáng tạo

Ngày 8/11, Ban tổ chức cuộc thi Khởi nghiệp đổi mới sáng tạo tỉnh Thừa Thiên Huế năm 2023 tổ chức tổng kết và trao giải thưởng cho 12 dự án, ý tưởng đoạt giải.

Thúc đẩy doanh nghiệp vừa & nhỏ khởi nghiệp năng động, sáng tạo

Công nghệ, đổi mới và phát triển bền vững là 3 động lực chính để thúc đẩy và phát triển nền kinh tế và giải quyết những thách thức trong thời đại mới.

Cuộc thi Dự án khởi nghiệp xanh lần 9: 37 dự án tranh tài ở vòng chung kết

37 dự án đến từ 25 tỉnh, thành khắp các vùng miền cả nước, tham gia tranh tài vòng chung kết Cuộc thi Dự án khởi nghiệp xanh lần 9 để chọn ra ngôi vị quán quân.

Shark Tank mùa 6 đồng hành cùng đối tác chiến lược Carlsberg

Chương trình truyền hình thúc đẩy làn sóng khởi nghiệp tại Việt Nam Shark Tank và thương hiệu bia hàng đầu thế giới Carlsberg cùng nhau hợp tác trong mùa 6 này.

Được đầu tư 250 ngàn USD, nền tảng cảnh báo cháy PiSafe kỳ vọng trở thành ứng dụng quốc dân

Được Shark Bình đầu tư 250 ngàn USD, công nghệ cảnh báo cháy PiSafe đặt kỳ vọng có thể trở thành một “ứng dụng quốc dân” về an ninh - an toàn.

Cần hình thành và liên thông, phối hợp các Trung tâm khởi nghiệp đổi mới sáng tạo

Cần hoàn thiện thể chế, chính sách, hướng thống nhất tổng thể về hệ thống trung tâm hỗ trợ khởi nghiệp đổi mới sáng tạo, thúc đẩy hoạt động khởi nghiệp hiệu quả

Đã tìm ra quán quân Cuộc thi Sinh viên Công Thương với ý tưởng khởi nghiệp

Dự án Prebiotic - Sản phẩm nui ăn liền, lĩnh vực thực phẩm đoạt ngôi vị quán quân Cuộc thi “Sinh viên Công Thương với ý tưởng khởi nghiệp” lần thứ 4 năm 2023.

Xem thêm