Rủi ro thách thức ngành công nghiệp nhựa: Kỳ I: Tăng trưởng cao, trình độ phát triển thấp

Dù đạt tốc độ tăng trưởng cao những năm vừa qua, song ngành công nghiệp nhựa mới chỉ được biết đến như là một ngành kinh tế kỹ thuật gia công chất dẻo, trình độ phát triển còn rất thấp, có nguy cơ bị đầu tư nước ngoài thâu tóm.

Dư địa phát triển lớn

Gần một thập kỷ (2010-2017) vừa qua, ngành nhựa đã có tốc độ tăng trưởng cao, bình quân đạt từ 15-20%/năm. Ông Hồ Đức Lam - Chủ tịch Hiệp hội Nhựa Việt Nam cho biết, năm 2017, tổng doanh thu ngành nhựa đạt khoảng 15 tỷ USD (tương đương 340.000 tỷ đồng theo tỷ giá hiện hành), xuất khẩu đạt 2,5 tỷ USD (tăng 15%). Ước tính, 10 tháng đầu năm 2018, doanh thu ngành nhựa đạt khoảng 15 tỷ USD (tăng khoảng 16,7% so với cùng kỳ), xuất khẩu đạt khoảng 2,78 tỷ USD (tăng 29% so với cùng kỳ). Nếu đem so sánh doanh thu hiện nay với Mục tiêu quy hoạch phát triển ngành nhựa đến năm 2020, tầm nhìn 2025 (theo Quyết định 2992/QĐ-BTC của Bộ Công Thương ngày 17/6/2011) đề ra đạt giá trị sản xuất (giá so sánh 1994) năm 2020 là 181.000 tỷ đồng, thì kết quả đạt được đã cao gấp gần 2 lần mục tiêu.

rui ro thach thuc nganh cong nghiep nhua ky i tang truong cao trinh do phat trien thap
Sản phẩm nhựa tiêu dùng được sử dụng rộng rãi trong nhiều lĩnh vực đời sống và sản xuất

Dư địa phát triển ngành nhựa được đánh giá là còn rất lớn, bởi dung lượng thị trường rộng, bao phủ hầu hết các ngõ ngách tiêu dùng của đời sống (nhựa gia dụng, bao bì…) cho đến phục vụ các ngành sản xuất khác như ô tô, xe máy, điện tử, điện gia dụng, y tế, văn phòng… (nhựa kỹ thuật cao). Trong khi đó, mức độ sử dụng nhựa bình quân đầu người ở Việt Nam mới đạt 41-45 kg/người/năm, so với thế giới còn rất thấp, chẳng hạn Thái Lan hiện là 100 kg/người/năm, Nhật Bản 200 kg/người/năm, Mỹ từ 200-300 kg/người/năm… Ngoài thị trường nội địa, các doanh nghiệp nhựa Việt Nam còn có thể tận dụng cơ hội ưu đãi thuế quan từ nhiều hiệp định thương mại tự do (FTA) để xuất khẩu.

Theo Hiệp hội Nhựa Việt Nam, nếu tốc độ phát triển và tăng trưởng cao hiện nay được duy trì trong giai đoạn tới, đến năm 2030, tổng doanh thu ngành nhựa sẽ đạt khoảng 25 tỷ USD, kim ngạch xuất khẩu đạt khoảng 7-8 tỷ USD.

Bà Huỳnh Thị Mỹ - Tổng Thư ký Hiệp hội Nhựa Việt Nam: Ngành nhựa dường như chưa được nhìn nhận hết vai trò, Nhà nước chưa có chính sách đặc thù cho ngành nhựa phát triển. Dù đông về số lượng, song đến nay tiềm lực doanh nghiệp ngành nhựa vẫn thấp một cách “đáng ngạc nhiên” trong tương quan so sánh với các ngành sản xuất khác.

Nguy cơ bị thâu tóm

Xét bề nổi thì qui mô phát triển và tăng trưởng ngành nhựa là rất đáng khích lệ. Nhưng xét về chiều sâu, để đạt được mục tiêu qui hoạch đến năm 2020 tầm nhìn 2025 “trở thành một ngành kinh tế mạnh, phát triển đồng bộ từ khâu sản xuất nguyên liệu đầu vào đến sản phẩm đầu ra và tái chế phế liệu thành nguyên liệu”, thì còn rất nhiều thách thức.

Thứ nhất, Hiệp hội Nhựa Việt Nam cho biết, số lượng doanh nghiệp ngành nhựa rất đông (khoảng trên 2.200 doanh nghiệp), song 80-90% là doanh nghiệp nhỏ, xuất thân từ hộ gia đình, năng lực quản trị, tài chính, công nghệ yếu. Chính vì vậy, hầu hết sản phẩm nhựa Việt Nam hiện nay vẫn nằm ở phân khúc giá trị thấp, chủ yếu tiêu thụ nội địa, trong đó nhóm sản phẩm tăng trưởng cao nhất (khoảng 25%/năm), chiếm tỷ trọng cao nhất (khoảng 35%), tập trung đông doanh nghiệp nhất (khoảng 500 doanh nghiệp) là nhựa bao bì lại là nhóm sản phẩm có giá trị thấp nhất, trong khi trên thế giới nhiều nước đã bỏ qua không làm nhựa bao bì, tiếp đến là nhóm nhựa gia dụng chiếm tỷ trọng khoảng 22%. Trong cơ cấu sản phẩm ngành nhựa, nhựa kỹ thuật cao (có giá trị gia tăng lớn) chưa bao giờ chiếm tỷ trọng lớn, dù nhóm này do các doanh nghiệp lớn trong ngành nắm giữ, được hưởng các chính sách ưu tiên phát triển. Tỷ trọng nhựa kỹ thuật cao hiện mới chiếm khoảng 19%.

rui ro thach thuc nganh cong nghiep nhua ky i tang truong cao trinh do phat trien thap
Sản xuất tại Công ty cổ phần Nhựa Rạng Đông - Long An

Thứ hai, nhân tố công nghệ đang tác động rất lớn do nhựa đã trở thành nguyên liệu sản xuất thay thế các sản phẩm truyền thống như gỗ, kim loại… trong nhiều ngành sản xuất. Tuy nhiên, trong số khoảng 6.000 máy ép đúc tạo các bộ phận (phụ tùng) nhựa cho các thiết bị điện tử, thiết bị điện, xe máy, ô tô…. nhiều doanh nghiệp nhựa đang sở hữu, số liệu khảo sát của chuyên gia cho thấy, khoảng 75% vẫn là thiết bị máy móc cũ. Ông Hồ Đức Lam thừa nhận, trình độ công nghệ, năng lực cạnh tranh của các doanh nghiệp nhựa cũng như sản phẩm nhựa Việt Nam còn rất thấp.

Thứ ba, xét trong bối cảnh cạnh tranh hội nhập quốc tế, hiện nay, những đối thủ nhựa từ Thái Lan, Malaysia… đang không ngừng cải tiến công nghệ, đón đầu xu hướng tiêu dùng của thế giới để đưa ra các sản phẩm nhựa sinh học thân thiện với môi trường. Nếu các doanh nghiệp nhựa Việt Nam không sớm đổi mới, cải tiến công nghệ, nâng cao chất lượng và đa dạng hóa sản phẩm, có thể sẽ bị các đối thủ trong khu vực chiếm lĩnh mất cả thị trường nhựa nội địa. Bằng chứng là Srithai Superware PLC - một công ty nhựa hàng đầu Thái Lan đã đầu tư 3 nhà máy nhựa ở khu vực phía Nam Việt Nam và đang đầu tư xây dựng thêm một nhà máy mới ở miền Bắc với tổng vốn đầu tư khoảng 20 triệu USD.

Nhận thấy tiềm năng thị trường nhựa Việt Nam còn lớn, cùng với những ưu đãi từ các FTA mà Việt Nam đã ký kết, nhiều doanh nghiệp nước ngoài đã đầu tư vào lĩnh vực nhựa Việt Nam để tận dụng lợi thế. Do trình độ phát triển còn non kém, ngành nhựa Việt Nam đang đứng trước nguy cơ bị thâu tóm bởi làn sóng mua bán - sáp nhập (M&A) đang diễn ra rất mạnh. Đến nay, Tập đoàn SCG của Thái Lan đang nắm giữ một lượng lớn cổ phần các thương hiệu nhựa hàng đầu tại Việt Nam (BMP, NTP, Việt - Thái Plastchem, TPC VINA, Chemtech…). Tập đoàn SCG và một số công ty của Thái Lan khác vẫn đang có xu hướng tiếp tục mua gom cổ phần Chính phủ thoái vốn tại các công ty nhựa. Thậm chí, nhờ có tiềm lực tài chính mạnh, các nhà đầu tư Thái Lan còn có xu hướng liên kết chặt chẽ với nhau để đầu tư khép kín chuỗi sản xuất từ nguyên phụ liệu đầu vào đến sản phẩm đầu ra tại Việt Nam, gây sức ép rất lớn tới các công ty sản xuất nhựa nội địa.

Mục tiêu trở thành ngành kinh tế mạnh theo qui hoạch đến năm 2020 và tầm nhìn 2025 đối với ngành công nghiệp nhựa đang gặp rất nhiều thách thức, rủi ro, cần nhận diện và có các giải pháp kịp thời để tháo gỡ.

Kỳ II: Rủi ro biến động giá nguyên liệu và tác động môi trường

Ngọc Quỳnh
Bạn thấy bài viết này thế nào?
Kém Bình thường ★ ★ Hứa hẹn ★★★ Tốt ★★★★ Rất tốt ★★★★★
Bài viết cùng chủ đề: M&A

Có thể bạn quan tâm

Tin mới nhất

Quý I/2024: Sản xuất công nghiệp tiếp tục khởi sắc

Quý I/2024: Sản xuất công nghiệp tiếp tục khởi sắc

Sản xuất công nghiệp trong quý I/2024 tiếp tục khởi sắc với giá trị tăng thêm toàn ngành ước tính tăng 6,18% so với cùng kỳ năm trước.
Texfuture Việt Nam Spring Summer 2024: Tạo cầu nối giao thương cho doanh nghiệp dệt may

Texfuture Việt Nam Spring Summer 2024: Tạo cầu nối giao thương cho doanh nghiệp dệt may

Triển lãm Quốc tế Vải cao cấp - Texfuture Việt Nam Spring Summer 2024 đang diễn ra tại TP. Hồ Chí Minh với chủ đề “Chuyển đổi xanh - Bền vững hay lợi nhuận?"
Nam Định: Gỡ vướng cho Tổ hợp dự án thép xanh gần 100.000 tỷ đồng

Nam Định: Gỡ vướng cho Tổ hợp dự án thép xanh gần 100.000 tỷ đồng

Lãnh đạo tỉnh Nam Định tiếp tục vào cuộc nhằm tháo gỡ “nút thắt” giải phóng mặt bằng cho Tổ hợp dự án thép xanh do Tập đoàn Xuân Thiện làm chủ đầu tư.
Yên Bái: Sản xuất của doanh nghiệp chế biến chế tạo tốt hơn trong quý II/2024

Yên Bái: Sản xuất của doanh nghiệp chế biến chế tạo tốt hơn trong quý II/2024

Kết thúc quý I/2024, hoạt động sản xuất của doanh nghiệp đã ổn định và bắt đầu tăng trưởng, góp sức vào kết quả công nghiệp đạt được của Yên Bái.
Nhiều dư địa để Việt Nam thúc đẩy phát triển bền vững các khu công nghiệp

Nhiều dư địa để Việt Nam thúc đẩy phát triển bền vững các khu công nghiệp

Gần 1/3 khu công nghiệp đã được thành lập nhưng chưa đi vào hoạt động. Đây là dư địa rất lớn để Việt Nam phát triển các khu công nghiệp theo mô hình sinh thái.

Tin cùng chuyên mục

Tham gia chuỗi cung ứng toàn cầu: Doanh nghiệp nhỏ sợ mất cơ hội vì thiếu vốn

Tham gia chuỗi cung ứng toàn cầu: Doanh nghiệp nhỏ sợ mất cơ hội vì thiếu vốn

Thiếu vốn được xem là thách thức lớn nhất mà các doanh nghiệp nhỏ và vừa Việt Nam đang phải đối mặt khi tham gia chuỗi cung ứng toàn cầu.
Tổng cục Kỹ thuật Bộ Quốc phòng: Triển khai toàn diện nhiệm vụ kỹ thuật quý I năm 2024

Tổng cục Kỹ thuật Bộ Quốc phòng: Triển khai toàn diện nhiệm vụ kỹ thuật quý I năm 2024

Quý I năm 2024, ngành kỹ thuật Quân đội đã quán triệt, triển khai toàn diện nhiệm vụ công tác kỹ thuật theo đúng Chỉ lệnh Công tác kỹ thuật của Bộ Quốc phòng.
Vì sao chỉ số sản xuất công nghiệp của Lai Châu quý I/2024 giảm hơn 50%?

Vì sao chỉ số sản xuất công nghiệp của Lai Châu quý I/2024 giảm hơn 50%?

Quý I/2024, chỉ số sản xuất công nghiệp của Lai Châu giảm mạnh ảnh hưởng tới tốc độ tăng trưởng chung, tỉnh đang tập trung thực hiện các giải pháp tháo gỡ.
Tây Ninh: Sản xuất công nghiệp, thương mại tăng tốc

Tây Ninh: Sản xuất công nghiệp, thương mại tăng tốc

Quý I/2024, chỉ số sản xuất công nghiệp của tỉnh Tây Ninh tăng khoảng 14%, xuất khẩu tăng 21% cho thấy ngành Công Thương của địa phương đang trên đà tăng tốc.
Bộ Công Thương đề nghị thực hiện nghiêm quy định về cụm công nghiệp

Bộ Công Thương đề nghị thực hiện nghiêm quy định về cụm công nghiệp

Bộ Công Thương vừa ban hành Công văn số 1817/BCT-CTĐP gửi UBND các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương về việc quản lý, phát triển cụm công nghiệp.
Đồng Nai: Sửa đổi nội dung chương trình khuyến công giai đoạn 2021-2025

Đồng Nai: Sửa đổi nội dung chương trình khuyến công giai đoạn 2021-2025

UBND tỉnh Đồng Nai mới ban hành quyết định về việc sửa đổi, bổ sung một số nội dung trong Chương trình khuyến công trên địa bàn tỉnh giai đoạn 2021-2025.
Đà Nẵng: Khởi động chương trình đào tạo nhân lực vi mạch bán dẫn

Đà Nẵng: Khởi động chương trình đào tạo nhân lực vi mạch bán dẫn

Đà Nẵng ưu tiên hợp tác quốc tế với các công ty, tổ chức uy tín trong lĩnh vực vi mạch bán dẫn để sớm tiếp cận nguồn lực và thông tin nhu cầu về nhân lực.
Bộ Công Thương: Đào tạo nhân lực quản lý hệ thống hơi công nghiệp

Bộ Công Thương: Đào tạo nhân lực quản lý hệ thống hơi công nghiệp

Ngày 25/3/ tại TP. Hồ Chí Minh, Bộ Công Thương phối hợp UNIDO khai giảng khóa đào tạo về tối ưu hoá hệ thống hơi trong công nghiệp cho khu vực phía Nam.
Gia Lai: Giá trị sản xuất công nghiệp quý I/2024 tăng 9,8%

Gia Lai: Giá trị sản xuất công nghiệp quý I/2024 tăng 9,8%

Tổng giá trị sản xuất công nghiệp quý I/2024 của Gia Lai ước đạt hơn 8.093 tỷ đồng, bằng 23,1% kế hoạch và tăng 9,8% so với cùng kỳ.
Cao Bằng: Rà soát cơ sở công nghiệp nông thôn, xây dựng đề án khuyến công

Cao Bằng: Rà soát cơ sở công nghiệp nông thôn, xây dựng đề án khuyến công

Sở Công Thương Cao Bằng đề nghị các đơn vị trong tỉnh phối hợp rà soát cơ sở công nghiệp nông thôn, xây dựng đề án khuyến công năm 2024, 2025.
Gia Lai: Đề nghị đầu tư nhà máy chế biến nguyên liệu thuốc lá trên địa bàn tỉnh

Gia Lai: Đề nghị đầu tư nhà máy chế biến nguyên liệu thuốc lá trên địa bàn tỉnh

Sáng 25/3, Đoàn công tác của Bộ Công Thương đã có buổi làm việc với UBND tỉnh Gia Lai để bàn về giải pháp phát triển vùng nguyên liệu thuốc lá.
Gia tăng sản xuất thép cuộn cán nóng giúp ngành công nghiệp cơ khí tự chủ nguồn nguyên liệu

Gia tăng sản xuất thép cuộn cán nóng giúp ngành công nghiệp cơ khí tự chủ nguồn nguyên liệu

Doanh nghiệp trong nước gia tăng sản xuất thép cuộn cán nóng (HRC) đã góp phần giúp ngành công nghiệp cơ khí chế tạo của Việt Nam tự chủ được nguồn nguyên liệu.
Quy chế quản lý cụm công nghiệp của Ninh Bình có gì mới?

Quy chế quản lý cụm công nghiệp của Ninh Bình có gì mới?

UBND tỉnh Ninh Bình vừa ban hành quyết định sửa đổi, bổ sung một số điều của Quy chế quản lý cụm công nghiệp trên địa bàn tỉnh.
Hà Nội tổ chức Hội nghị ngành Công Thương 28 tỉnh, thành phố khu vực phía Bắc năm 2024

Hà Nội tổ chức Hội nghị ngành Công Thương 28 tỉnh, thành phố khu vực phía Bắc năm 2024

Hội nghị ngành Công Thương 28 tỉnh, thành phố khu vực phía Bắc năm 2024 sẽ được tổ chức tại Hà Nội, dự kiến vào ngày 17/5 với khoảng 550 đại biểu tham dự.
Doosan Vina xuất khẩu 9 module nặng 1.900 tấn đến bang Texas, Mỹ

Doosan Vina xuất khẩu 9 module nặng 1.900 tấn đến bang Texas, Mỹ

Ngày 24/3, Doosan Vina đã xuất thành công 9 module nặng 1.900 tấn đến Nhà máy Golden Triangle Polymers đặt tại bang Texas, Hoa Kỳ sau hơn 10 tháng sản xuất.
Vĩnh Long tập trung phát triển công nghiệp chế biến sâu nông, thủy sản

Vĩnh Long tập trung phát triển công nghiệp chế biến sâu nông, thủy sản

Trên cơ sở tiềm năng sẵn có Vĩnh Long định hướng tập trung phát triển công nghiệp chế biến sâu các sản phẩm nông, thủy sản gắn với vùng nguyên liệu tập trung.
TP. Hồ Chí Minh: Doanh nghiệp đón đơn hàng mới, sản xuất công nghiệp tăng trưởng khá

TP. Hồ Chí Minh: Doanh nghiệp đón đơn hàng mới, sản xuất công nghiệp tăng trưởng khá

Sau thời gian ảm đạm, nhiều mặt hàng xuất khẩu chủ lực như dệt may, thủy sản, gỗ và lâm sản… đã dần khởi sắc khi tăng trưởng với mức hai con số.
Vĩnh Phúc: Thu hút 15 dự án đầu tư vào khu công nghiệp

Vĩnh Phúc: Thu hút 15 dự án đầu tư vào khu công nghiệp

Quý I/2024, Ban Quản lý các KCN Vĩnh Phúc đã làm thủ tục cấp mới giấy chứng nhận đăng ký đầu tư cho 15 dự án, điều chỉnh tăng vốn cho 14 dự án.
Hơn 300 doanh nghiệp tham dự VGMF2024: Cơ hội để Việt Nam hoàn thiện chuỗi cung ứng

Hơn 300 doanh nghiệp tham dự VGMF2024: Cơ hội để Việt Nam hoàn thiện chuỗi cung ứng

Diễn đàn Chuỗi sản xuất thông minh và Chuỗi cung ứng toàn cầu Việt Nam 2024 (VGMF2024) sẽ diễn ra tại Hà Nội vào ngày 26/3, thu hút hơn 600 người tham dự.
Bắc Kạn ban hành Kế hoạch sản phẩm công nghiệp nông thôn tiêu biểu cấp tỉnh 2024

Bắc Kạn ban hành Kế hoạch sản phẩm công nghiệp nông thôn tiêu biểu cấp tỉnh 2024

UBND tỉnh Bắc Kạn vừa ban hành Kế hoạch số 92/KH-UBND về việc tổ chức bình chọn các sản phẩm công nghiệp nông thôn tiêu biểu cấp tỉnh năm 2024.
Xem thêm
Mobile VerionPhiên bản di động