Rủi ro lừa đảo trong xuất khẩu nông sản: Bộ Công Thương nhiều lần cảnh báo

Chỉ vì vẫn giữ lối tư duy cũ, nhẹ dạ cả tin và chưa bắt kịp xu hướng kinh doanh hội nhập quốc tế, không ít doanh nghiệp xuất khẩu, trong đó có cả doanh nghiệp xuất khẩu nông sản đã phải chịu "lệ phí" nặng nề khi tham gia vào "sân chơi lớn" toàn cầu. Điển hình, câu chuyện 100 container hạt điều trị giá gần nghìn tỷ đồng xuất sang Italia "suýt" bị mất trắng, nếu như không có sự vào cuộc kịp thời, nhanh chóng của Chính phủ, Bộ Công Thương, các bộ, ngành liên quan, Thương vụ Việt Nam tại Italia.
Chính phủ giao Bộ Công Thương nghiên cứu phản ánh về rủi ro lừa đảo trong xuất khẩu nông sản

Nhanh chóng vào cuộc

Nông sản là 1 trong những mặt hàng xuất khẩu nổi trội của Việt Nam. Theo Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, quý I/2022, xuất khẩu nông sản Việt Nam đã có sự tăng trưởng đáng ghi nhận, với tổng kim ngạch đạt hơn 12,8 tỷ USD, tăng 15,3% so với cùng kỳ năm trước. Nhiều nông sản Việt Nam đã khẳng định được vị thế ở nhiều thị trường lớn, có giá trị kinh tế cao. Tuy nhiên, không phải doanh nghiệp xuất khẩu nông sản nào cũng tuân thủ tập quán buôn bán quốc tế và có nghiệp vụ ngoại thương tốt, không ít trường hợp đã phải chịu thiệt hại khá nặng nề vì không tìm hiểu, xác minh đối tác kỹ lưỡng, cũng như đàm phán các điều khoản hợp đồng chặt chẽ.

Để hạn chế tối đa những rủi ro trong thương mại quốc tế ngày càng tinh vi phức tạp, mới đây, ngày 30/4/2022, Văn phòng Chính phủ có văn bản 2752/VPCP-QHQT truyền đạt ý kiến chỉ đạo của Phó Thủ tướng Thường trực Phạm Bình Minh giao Bộ Công Thương tham khảo thông tin báo chí phản ánh về việc giao thương quốc tế, lừa đảo xuất khẩu nông sản, để nghiên cứu, chủ động thực hiện các nhiệm vụ theo chức năng nhiệm vụ được giao nhằm phòng ngừa và giảm thiểu rủi ro trong thương mại quốc tế.

Trên thực tế, từ trước tới nay, song song với việc thúc đẩy xuất nhập khẩu của Việt Nam, tại các hội thảo hợp tác kinh tế hoặc diễn đàn giao thương, các cơ quan chức năng Bộ Công Thương đã nhiều lần khuyến nghị, các doanh nghiệp cần đặc biệt quan tâm đến việc xác minh khách hàng, kể cả trong những trường hợp đã ký hợp đồng và thực hiện rồi thì vẫn phải tiếp tục duy trì quá trình xác minh đó. Việc xác minh có thể thông qua nhiều kênh khác nhau, trong đó có thể thông qua các cơ quan Thương vụ của Việt Nam tại các nước cũng như thông qua các dịch vụ tư vấn.

Rủi ro lừa đảo trong xuất khẩu nông sản: Bộ Công Thương nhiều lần cảnh báo

Hạt điều là mặt hàng bị lừa đảo khi xuất khẩu vào đầu năm 2022

Đơn cử như câu chuyện 100 container hạt điều xuất sang Italia có dấu hiệu bị lừa đảo đã gây "chấn động" trong "làng xuất khẩu" Việt Nam, nhất là khi xuất khẩu điều là 1 trong những ngành hàng xuất khẩu nông sản chủ lực của Việt Nam. Trong vụ việc này, các doanh nghiệp Việt đã thực hiện hợp đồng với phương thức thanh toán "nhờ thu" hay còn gọi là "trả tiền nhận chứng từ D/P" và rủi ro đã xảy ra khi các doanh nghiệp này đang mất quyền kiểm soát các bộ chứng từ gốc.

Ngay sau khi tiếp nhận thông tin trên, Bộ Công Thương đã nhanh chóng chỉ đạo Tham tán Thương mại tại Italia trực tiếp đến các cảng Genova, Napoli là những nơi mà các lô hàng được đưa đến, làm việc với đơn vị quản lý cảng, hãng tàu, ngân hàng và chính quyền địa phương, đề nghị tạm thời chưa tiến hành giao hàng để có thời gian làm rõ vụ việc. Bên cạnh đó, Thương vụ Việt Nam tại Italia còn hỗ trợ các doanh nghiệp tiếp cận luật sư tại Italia để tư vấn, tiến hành các thủ tục pháp lý cần thiết giúp doanh nghiệp Việt Nam kiểm soát các lô hàng.

Trong vụ việc này, do các doanh nghiệp Việt Nam ký kết hợp đồng xuất khẩu với một số khách hàng Italia thông qua Công ty Môi giới Kim Hạnh Việt - một công ty môi giới của Việt kiều ở Mỹ, nên Cơ quan Thương vụ Việt Nam tại Hoa Kỳ (Bộ Công Thương) cũng liên hệ với công ty môi giới các hợp đồng mua bán hạt điều , đề nghị cung cấp thông tin và tích cực hợp tác với các doanh nghiệp Việt Nam để xử lý, đảm bảo lợi ích chính đáng của doanh nghiệp Việt Nam.

Rủi ro lừa đảo trong xuất khẩu nông sản: Bộ Công Thương nhiều lần cảnh báo
Tham tán Công sứ, Thương vụ Việt Nam tại Italia Nguyễn Đức Thanh (bên tay phải từ thứ 2 sang) làm việc với hãng tàu Cosco về vụ 100 container hạt điều xuất sang Italia có dấu hiệu bị lừa đảo (Ảnh: Thương vụ Việt Nam tại Italia)

Ngoài ra, Bộ Công Thương còn có công hàm gửi Đại sứ quán Italia tại Việt Nam, cử cán bộ đến làm việc với Đại sứ quán, đề nghị Đại sứ quán phối hợp với các cơ quan của Việt Nam để giải quyết vụ việc.

Đặc biệt, Bộ trưởng Bộ Công Thương đã có công thư gửi Bộ trưởng Bộ Ngoại giao và Hợp tác quốc tế, Bộ trưởng Bộ Kinh tế và Tài chính Italia đề nghị các Bộ trưởng của Italia quan tâm, chỉ đạo các đơn vị liên quan phối hợp với các cơ quan của Việt Nam, Đại sứ quán Việt Nam tại Italia nhằm nhanh chóng giải quyết vụ việc, bảo vệ quyền lợi hợp pháp của các doanh nghiệp Việt Nam cũng như hình ảnh và uy tín của các doanh nghiệp Italia.

Với sự vào cuộc nhanh chóng, cơ quan chức năng đã kịp thời ngăn chặn việc nhóm lừa đảo có thể lấy được chứng từ gốc và lấy được hàng. Ông Nguyễn Đức Thanh - Tham tán Công sứ Việt Nam tại Italia - tới thời điểm này, nhóm lừa đảo không thể lấy được 1 container hạt điều nào của Việt Nam, đồng nghĩa với doanh nghiệp Việt Nam không mất một container hạt điều nào.

Rủi ro lừa đảo trong xuất khẩu nông sản: Bộ Công Thương nhiều lần cảnh báo
Thương vụ Việt Nam tại Italia trực tiếp làm việc với Lãnh sự danh dự Việt Nam tại Napoli để hỗ trợ doanh nghiệp xuất khẩu100 container hạt điều sang Italia không bị mất trắng (Ảnh: Thương vụ Việt Nam tại Italia cung cấp)

Đây không phải là trường hợp đầu tiên, Cơ quan Thương vụ Việt Nam vào cuộc để đi "đòi hàng", "đòi tiền" cho các doanh nghiệp khi gặp những rủi ro trong xuất khẩu. Vào tháng 7/2021, Thương vụ Việt Nam tại Pakistan tiếp nhận thư "cầu cứu" của doanh nghiệp Việt Nam có hợp đồng xuất khẩu chè sang Pakistan, mặc dù hàng cập cảng nhiều tháng nhưng vẫn chưa được thanh toán. Ngay khi tiếp nhận thư, Đại sứ quán Việt Nam tại Pakistan, Bộ phận Thương vụ cũng nhanh chóng làm việc ngay với lãnh đạo Hải quan cảng Karachi ở Pakistan, tư vấn cho doanh nghiệp xuất khẩu Việt Nam để ngăn chặn các hành vi gây thiệt hại đến quyền lợi của chính doanh nghiệp mình.

Hay trước đó vào năm 2019, một doanh nghiệp xuất khẩu hồ tiêu bị lừa gần 1,5 tỉ đồng khi bán hàng cho một đối tác ở Senegal (châu Phi) do liên quan đến hình thức thanh toán CAD (trao chứng từ trả tiền ngay) 100% thông qua ngân hàng. Tuy nhiên, sau khi giao hàng, người mua nhận được bộ chứng từ, lấy hàng ra khỏi cảng gần 2 tháng nhưng không thanh toán. Doanh nghiệp xuất khẩu Việt Nam liên lạc với người mua nhiều lần nhưng không được và đã gửi thư đến Thương vụ Việt Nam tại Algeria kiêm nhiệm Senegal nhờ hỗ trợ đòi tiền...

Cần chủ động "phòng hơn chống"

Ông Nguyễn Đức Thanh chia sẻ, để xảy ra vụ việc 100 container hạt điều xuất khẩu sang Italia vừa qua, đó là do doanh nghiệp Việt quá tin vào công ty môi giới. Tất cả 6 doanh nghiệp xuất khẩu điều Việt Nam đều ký qua môi giới, không biết khách hàng ở nước ngoài là ai, không gặp và cũng không liên hệ trực tiếp, đến khi "sự đã rồi" mới đến gặp Thương vụ để xác minh, kiểm tra.

Xác minh đối tác chưa kỹ, nghiệp vụ ngoại thương cũng chưa tốt, nhiều doanh nghiệp xuất khẩu còn "hớ hênh" trong khâu phương thức thanh toán. Theo đó, đa phần doanh nghiệp xuất khẩu, nhất là xuất khẩu nông sản ưa thích áp dụng phương thức D/P – tức là giao chứng từ để nhận tiền. Với phương thức này có sự tham gia của ngân hàng người mua và ngân hàng người bán - là những cơ quan trung gian và giúp khống chế bộ chứng từ trước khi chuyển giao cho người bán. Đây chính là "kẽ hở" tạo nên các hành vi lừa đảo.

Tuy nhiên, theo ông Nguyễn Đức Thanh, việc ký hợp đồng, hình thức thanh toán D/P là phương thức quốc tế; vấn đề là áp dụng cho khách hàng nào, thực hiện ra sao? "Cần yêu cầu đối tác đặt cọc 10 - 30% giá trị hợp đồng. Khi có tiền chuyển đặt cọc, doanh nghiệp mới bắt đầu tiến hành sản xuất, thu gom" - ông Nguyễn Đức Thanh khuyến nghị.

Hiện nay, Việt Nam đang ngày càng tham gia sâu vào các FTA thế hệ mới do đó bên cạnh chủ động ứng phó với các hàng rào thương mại trá hình thì việc nhận diện các thủ đoạn lừa đảo là hết sức cần thiết. Để giảm thiểu rủi ro, lừa đảo trong xuất khẩu nói chung và xuất khẩu nông sản nói riêng, các Thương vụ Việt Nam tại nước ngoài lưu ý, các doanh nghiệp cần thận trọng trong các điều khoản của hợp đồng, nhất là điều khoản về thanh toán; cần xác minh tìm hiểu đối tác kinh doanh. Chú trọng nâng cao chất lượng chuyên môn, nghiệp vụ, ngoại ngữ, kiến thức pháp luật cho nguồn nhân lực làm công tác ngoại thương, phát triển thị trường của doanh nghiệp mình.

"Nếu không đủ điều kiện thuê tư vấn, 2 - 3 doanh nghiệp có thể tập hợp lại, thuê chung 1 tư vấn cho quá trình kết nối, đàm phán, giao dịch và thực hiện hợp đồng" - ông Nguyễn Đức Thanh nhấn mạnh.

Ngoài ra, các doanh nghiệp xuất khẩu Việt Nam cần hết sức cảnh giác giao dịch với những công ty mới quen biết, lấy địa chỉ trên internet hoặc chưa có giao dịch làm ăn với nhau; mà nên tìm kiếm đối tác qua các kênh như tham gia chương trình xúc tiến thương mại, dự hội chợ, triển lãm quốc tế, các diễn đàn doanh nghiệp, các cuộc giao thương trực tiếp, qua giới thiệu từ các cơ quan xúc tiến thương mại.

Đặc biệt, hạn chế thanh toán đặt cọc trước cho đối tác, không chấp nhận các điều khoản thanh toán bất lợi như D/A (nhờ thu chấp nhận chứng từ); D/P trả chậm, hoặc cho khách hàng nợ tiền hàng, nên áp dụng hình thức thanh toán an toàn hơn như tín dụng thư không hủy ngang, bảo lãnh ngân hàng.

Thu Phương
Bạn thấy bài viết này thế nào?
Kém Bình thường ★ ★ Hứa hẹn ★★★ Tốt ★★★★ Rất tốt ★★★★★
Bài viết cùng chủ đề: Bộ Công Thương

Có thể bạn quan tâm

Tin mới nhất

Lần đầu tiên Việt Nam lọt top 4 đối tác lớn nhất xuất khẩu thủy sản vào Singapore

Lần đầu tiên Việt Nam lọt top 4 đối tác lớn nhất xuất khẩu thủy sản vào Singapore

Lần đầu tiên, Việt Nam lọt top 4 quốc gia xuất khẩu thủy sản lớn nhất vào Singapore, khẳng định vị thế ngành thủy sản Việt trên thị trường quốc tế.
Chiến sự Nga-Ukraine sáng 25/4: Nga bắt trinh sát Ukraine ở Kharkov

Chiến sự Nga-Ukraine sáng 25/4: Nga bắt trinh sát Ukraine ở Kharkov

Nga bắt trinh sát Ukraine ở Kharkov; Nga tấn công sở chỉ huy Ukraine... là những tin tức đáng chú ý sẽ có trong bản tin chiến sự Nga-Ukraine sáng 25/4.
Thông cáo của Văn phòng đại diện thương mại Hoa Kỳ: Hai bên thống nhất tiếp tục đối thoại mang tính xây dựng

Thông cáo của Văn phòng đại diện thương mại Hoa Kỳ: Hai bên thống nhất tiếp tục đối thoại mang tính xây dựng

Văn phòng Đại diện Thương mại Hoa Kỳ vừa đăng thông cáo về cuộc họp giữa Trưởng đại diện thương mại Hoa Kỳ và Bộ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Hồng Diên.
Thương mại Việt Nam - Tây Ban Nha: Nhiều triển vọng tăng trưởng

Thương mại Việt Nam - Tây Ban Nha: Nhiều triển vọng tăng trưởng

Áp lực cạnh tranh gia tăng khiến thương mại hàng hóa giữa Việt Nam - Tây Ban Nha gặp nhiều thách thức, song trong thách thức, vẫn thấy triển vọng tăng trưởng.
Chiến sự Nga-Ukraine chiều 24/4: Nga nêu điều kiện ngừng bắn ngay lập tức với Ukraine

Chiến sự Nga-Ukraine chiều 24/4: Nga nêu điều kiện ngừng bắn ngay lập tức với Ukraine

Lính Ukraine tử nạn ở Kursk; Nga nêu điều kiện ngừng bắn ngay lập tức... là những tin tức đáng chú ý sẽ có trong bản tin chiến sự Nga-Ukraine chiều 24/4.

Tin cùng chuyên mục

Quân đội Nga sẽ đẩy mạnh ứng dụng AI trong chiến đấu

Quân đội Nga sẽ đẩy mạnh ứng dụng AI trong chiến đấu

Tin công nghiệp quốc phòng ngày 24/4: Quân đội Nga sẽ đẩy mạnh ứng dụng AI quân sự, đó là lời nhấn mạnh của Tổng thống Nga trong phát biểu mới đây.
Chiến sự Nga-Ukraine sáng 24/4: Lính tinh nhuệ Ukraine đầu hàng ở Kursk

Chiến sự Nga-Ukraine sáng 24/4: Lính tinh nhuệ Ukraine đầu hàng ở Kursk

Lính Ukraine đầu hàng ở Kursk; Nga tấn công dữ dội ở mặt trận gần Sukha Balka,... là những tin tức đáng chú ý có trong bản tin chiến sự Nga-Ukraine sáng 24/4.
Hoa Kỳ nâng cấp radar mới cho hệ thống tên lửa Patriot

Hoa Kỳ nâng cấp radar mới cho hệ thống tên lửa Patriot

Tin công nghiệp quốc phòng ngày 23/4: Hoa Kỳ nâng cấp radar mới cho hệ thống Patriot khi tích hợp hệ thống radar mảng định pha chủ động công nghệ ưu thế hơn.
Chiến sự Nga - Ukraine chiều 23/4: Chỉ huy ‘đầu não’ Ukraine thiệt mạng

Chiến sự Nga - Ukraine chiều 23/4: Chỉ huy ‘đầu não’ Ukraine thiệt mạng

Chỉ huy ‘đầu não’ Ukraine thiệt mạng; Nga phá tan đạn HIMARS Ukraine... là những tin tức đáng chú ý sẽ có trong bản tin chiến sự Nga -Ukraine chiều 23/4.
Lạm phát hạ nhiệt, Mexico tiếp tục cắt giảm lãi suất?

Lạm phát hạ nhiệt, Mexico tiếp tục cắt giảm lãi suất?

Lạm phát hàng năm của Mexico được cho là đã giảm nhẹ trong nửa đầu tháng 4/2025, theo kết quả khảo sát do Reuters thực hiện và công bố ngày 23/4.
Kim ngạch xuất nhập khẩu Việt Nam - Singapore đạt gần 10 tỷ SGD

Kim ngạch xuất nhập khẩu Việt Nam - Singapore đạt gần 10 tỷ SGD

3 tháng đầu năm 2025, kim ngạch xuất nhập khẩu hai chiều giữa Việt Nam và Singapore đạt hơn 9,81 tỷ SGD, tăng 27,32% so với cùng kỳ năm 2024.
Chiến sự Nga-Ukraine sáng 23/4: Nga dội tên lửa ồ ạt  vào Kherson, Ukraine rút khỏi Kursk

Chiến sự Nga-Ukraine sáng 23/4: Nga dội tên lửa ồ ạt vào Kherson, Ukraine rút khỏi Kursk

Sĩ quan NATO thiệt mạng; tên lửa Nga dội đòn ồ ạt vào Ukraine... là những tin tức đáng chú ý có trong bản tin chiến sự Nga-Ukraine sáng 23/4.
Chiến sự Nga-Ukraine chiều 22/4: Lính đánh thuê Ukraine bỏ trốn khỏi Oleshnya

Chiến sự Nga-Ukraine chiều 22/4: Lính đánh thuê Ukraine bỏ trốn khỏi Oleshnya

Lính đánh thuê Ukraine bỏ trốn; Nga tấn công ồ ạt vào sở chỉ huy Ukraine... là những tin tức đáng chú ý sẽ có trong bản tin chiến sự Nga-Ukraine chiều 22/4.
Chiến sự Nga-Ukraine sáng 22/4: Quân Ukraine tháo chạy ở Kursk

Chiến sự Nga-Ukraine sáng 22/4: Quân Ukraine tháo chạy ở Kursk

Quân Ukraine tháo chạy ở Kursk; Ukraine rơi vào thế nguy cấp,... là những tin tức đáng chú ý sẽ có trong bản tin chiến sự Nga-Ukraine sáng 22/4.
FTA Index cần sự chung tay từ Trung ương đến địa phương

FTA Index cần sự chung tay từ Trung ương đến địa phương

FTA Index là Bộ chỉ số mới và sáng tạo. Để triển khai và đưa FTA Index vào thực tiễn cần sự phối hợp giữa các tỉnh và giữa tỉnh với Trung ương, với bộ, ngành…
Kinh tế Campuchia tăng trưởng, doanh nghiệp Việt đón thời cơ mới

Kinh tế Campuchia tăng trưởng, doanh nghiệp Việt đón thời cơ mới

Hợp tác kinh tế, thương mại hai nước Việt Nam - Campuchia vẫn còn nhiều dư địa phát triển, hướng tới thực hiện mục tiêu đạt 20 tỷ USD thương mại song phương.
Hoa Kỳ phát triển tàu ngầm không người lái lặn xa tới 1000 hải lý

Hoa Kỳ phát triển tàu ngầm không người lái lặn xa tới 1000 hải lý

Tin công nghiệp quốc phòng ngày 21/4: Hoa Kỳ nghiên cứu chế tạo “vũ khí ngày tận thế” tương tự Nga với mẫu thiết bị lặn Poseidon mang vũ khí hạt nhân hủy diệt.
Chiến sự Nga - Ukraine chiều 21/4: Sĩ quan Ukraine đầu hàng ở Kursk

Chiến sự Nga - Ukraine chiều 21/4: Sĩ quan Ukraine đầu hàng ở Kursk

Sĩ quan Ukraine đầu hàng ở Kursk; Nga tấn công cơ sở của Ukraine... là những tin tức đáng chú ý sẽ có trong bản tin chiến sự Nga-Ukraine chiều 21/4.
Khi hạt gạo và giọt mắm nói thay quốc gia

Khi hạt gạo và giọt mắm nói thay quốc gia

Trong kỷ nguyên toàn cầu hóa, khi công nghệ và dữ liệu ngày càng đồng nhất, giá trị vô hình từ thương hiệu quốc gia mới là lợi thế cạnh tranh bền vững nhất.
Nga nhận thêm máy bay

Nga nhận thêm máy bay 'Thú mỏ vịt', Đức lo ngại về tên lửa hành trình Taurus

Tin công nghiệp quốc phòng ngày 20/4: Tên lửa Taurus không thể xoay chuyển chiến sự tại Ukraine, khi có thông tin về việc Berlin có thể cung cấp vũ khí này.
Chiến sự Nga-Ukraine sáng 20/4: Lính Ukraine đầu hàng ở Belgorod

Chiến sự Nga-Ukraine sáng 20/4: Lính Ukraine đầu hàng ở Belgorod

Lính Ukraine đầu hàng ở Belgorod; 10.000 quân Ukraine tử nạn,... là những tin tức đáng chú ý sẽ có trong bản tin chiến sự Nga-Ukraine sáng 20/4.
Cách thế giới sử dụng PPP để tối đa hóa FTA

Cách thế giới sử dụng PPP để tối đa hóa FTA

Mô hình PPP trở thành một giải pháp chiến lược quan trọng giúp Nhà nước và doanh nghiệp phối hợp triển khai hiệu quả các Hiệp định thương mại tự do (FTA).
Nga tạo ra

Nga tạo ra 'vũ khí' vô hiệu hóa tác chiến điện tử

Tin công nghiệp quốc phòng ngày 19/4: Nga tạo ra 'vũ khí' vô hiệu hóa tác chiến điện tử của đối phương khi phát triển phần mềm phát hiện và chỉ thị mục tiêu.
Chiến sự Nga-Ukraine sáng 19/4:

Chiến sự Nga-Ukraine sáng 19/4: 'Giảng viên' NATO thiệt mạng ở Sumy

Giảng viên NATO thiệt mạng ở Sumy; lính tinh nhuệ Ukraine thiệt mạng ở Kursk,... là những tin tức đáng chú ý có trong bản tin chiến sự Nga-Ukraine sáng 19/4.
Báo chí giúp doanh nghiệp tiếp cận FTA nhiều nhất

Báo chí giúp doanh nghiệp tiếp cận FTA nhiều nhất

Kết quả khảo sát từ Bộ chỉ số FTA Index 2024 cho biết, hình thức phổ biến thông tin về FTA được doanh nghiệp tiếp cận nhiều nhất là báo chí, truyền hình...
Mobile VerionPhiên bản di động