“Rền vang” lễ hội pháo đất Côn Sơn - Kiếp Bạc

210 “pháo thủ” đến từ 7 đội pháo đất đã so tài trong ngày lễ hội pháo đất tỉnh Hải Dương lần thứ 10 năm 2023 diễn ra tại khu di tích Côn Sơn - Kiếp Bạc.
Hấp dẫn Lễ hội pháo đất Tiên Lãng Lễ hội đập trống của người Ma Coong: Bản sắc độc đáo giữa đại ngàn Trường Sơn

Đây là một hoạt động đặc sắc nằm trong khuôn khổ các hoạt động của Lễ hội mùa xuân Côn Sơn - Kiếp Bạc 2023.

Tham dự liên hoan năm nay có 210 pháo thủ đến từ 7 đội là những địa phương của có truyền thống về trò chơi pháo đất tại Hải Dương như: Nghĩa An, Ninh Hòa, Quang Hưng, Hiệp Lực (huyện Ninh Giang), Đại Hợp, Quang Khải (Tứ Kỳ), Đức Xương (Gia Lộc).

“Rền vang” lễ hội pháo đất Côn Sơn - Kiếp Bạc
Trung bình mỗi quả pháo đất nặng khoảng 70kg đến 80kg được các pháo thủ kỳ công nặn, miết bằng tay với kỹ thuật khéo léo

Pháo đất là trò chơi dân gian có từ lâu đời ở vùng Đồng bằng Bắc Bộ còn bảo lưu và trao truyền qua nhiều thế hệ tại nhiều xã của các huyện Ninh Giang, Tứ Kỳ, Gia Lộc, tỉnh Hải Dương.

Người dân ở tỉnh Hải Dương còn lưu truyền nhiều truyền thuyết về trò chơi đậm chất dân dã này. Trong đó có truyền thuyết về việc người dân ném đất xuống khúc Sông Hóa tiếp giáp với các tỉnh Hải Dương, Hải Phòng, Thái Bình để cứu con Voi của Hưng Đạo Đại Vương Trần Quốc Tuấn trong trận đánh năm 1288. Từ đó, mỗi khi nông nhàn, nhân dân thường tụ tập diễn lại cảnh này và dần dần hình thành nên trò chơi Pháo đất.

Truyền thuyết thứ hai là trò chơi này có từ thời Hai Bà Trưng khi nữ tướng Lê Chân dùng pháo đất với mục đích nghi binh và áp đảo tinh thần để đánh giặc Đông Hán.

“Rền vang” lễ hội pháo đất Côn Sơn - Kiếp Bạc
Pháo đất nổ vang trong tiếng hò reo của tất cả mọi người

Pháo đất là trò chơi dân gian có lịch sử lâu đời, mang nhiều ý nghĩa sâu sắc, thể hiện tinh thần thượng võ của một dân tộc với hàng ngàn năm lịch sử. Thông qua đó, để trai tráng rèn luyện sức khỏe và ý chí hoặc để kỷ niệm lịch sử hào hùng của dân tộc... Có nơi tổ chức thi pháo đất trong lễ hội cầu mùa... Hội pháo đất ở Hải Dương cho dù được tổ chức ở cấp nào vẫn luôn thu hút và gây hứng thú đặc biệt đối với người xem ở mọi lứa tuổi.

“Rền vang” lễ hội pháo đất Côn Sơn - Kiếp Bạc
Sau mỗi lần thi đấu, đất làm pháo được thu lại, gói kín và chôn xuống đất để mùa sau đào lên, vì công làm đất rất vất vả, khó khăn.

“Rền vang” lễ hội pháo đất Côn Sơn - Kiếp Bạc
Đội pháo đất xã Đức Xương, huyện Gia Lộc, tỉnh Hải Dương
“Rền vang” lễ hội pháo đất Côn Sơn - Kiếp Bạc
Các pháo thủ giẫm lên miếng đất cho thành hình bầu dục rồi sau đó dùng tay miết, nặn tỷ mẩn trong việc tạo quả pháo đất
“Rền vang” lễ hội pháo đất Côn Sơn - Kiếp Bạc
Đất làm pháo phải được lựa chọn đất thủy triều, không lẫn tạp chất. Đất còn phải được lọc, nhồi nặn theo bí quyết riêng của từng nơi để đạt được độ vừa dẻo vừa mịn, không dính tay khi làm pháo

Một nghệ nhân pháo đất đại diện đội pháo đất huyện Gia Lộc - Hải Dương cho biết: Chơi pháo đất tưởng đơn giản nhưng rất công phu. Thứ nhất, chọn đất làm pháo phải là đất thủy triều, không lẫn tạp chất. Sau khi lấy về phải dùng liềm để thái, sau đó nhào nện kỹ. Trước mỗi mùa lễ hội, các đội pháo phải thăm đất, chọn chỗ, làm lễ xin phép thổ địa, thổ thần. Sau khi lấy về, đất được lọc, nhồi, nặn theo bí quyết riêng của từng nơi để được loại đất vừa dẻo vừa mịn, không dính tay khi làm pháo. Sau mỗi lần thi đấu, đất được thu lại, gói kín và chôn xuống đất để mùa sau đào lên, vì công làm đất rất vất vả, khó khăn.

Khi vào cuộc chơi, các pháo thủ giẫm lên miếng đất cho thành hình bầu dục rồi sau đó dùng tay nặn. Khâu làm manh hay (viền mép pháo) cũng rất công phu. Pháo thủ dùng khăn vải thấm nước, rồi vắt khô để lau mép pháo, dùng hai tay bấm manh pháo cho đều. Tiếp đó dùng dao bằng cật tre khía sâu vào rãnh của manh cho đứt hẳn rồi lại dùng đất phủ kín vết cắt đó. Ở phần mõm pháo, pháo thủ rạch một đường ngắt manh, nơi để manh pháo bung ra... Trung bình mỗi quả pháo đất nặng khoảng 70kg đến 80kg.

“Rền vang” lễ hội pháo đất Côn Sơn - Kiếp Bạc
Người gieo pháo cũng phải được lựa chọn kỹ càng trong cả đội. Để gieo pháo tốt, pháo thủ phải rèn luyện rất công phu cả về sức khỏe và kinh nghiệm.

Người gieo pháo cũng được lựa chọn kỹ lưỡng trong cả đội. Khi gieo, pháo thủ phải chân mở bằng vai, dồn lực vào hai gối, hai nách khép, sau đó dùng lực của hai cánh tay để tán pháo, rồi mới gieo xuống. Để gieo pháo tốt, pháo thủ phải rèn luyện rất công phu cả về sức khỏe và kinh nghiệm.

Thể lệ thi, thường mỗi chạ (tức đội) tham gia sẽ chọn 20 pháo thủ chính thức và 6 dự bị, thi đấu 4 dây pháo. Mỗi dây được gieo 20 pháo/20 pháo thủ, có khoán giờ. Thành tích được tính bằng tổng chiều dài của manh pháo (đo theo đường thẳng từ đầu này đến đầu kia) của cả 4 dây (tức 4 lượt thi). Pháo đánh xuống, manh văng ra nhưng bị đứt đoạn gọi là pháo bị bổ, pháo đánh xuống nằm im gọi là pháo xịt đều không được tính điểm.

“Rền vang” lễ hội pháo đất Côn Sơn - Kiếp Bạc
Đo độ dài của manh pháo (đo theo đường thẳng từ đầu này đến đầu kia) để tính thành tích

Pháo đánh xuống đất nổ càng to, vành pháo văng càng xa. Khoảng cách từ thân pháo đến vành pháo cộng với khoảng cách 2 mép vành pháo càng lớn, nhất là vành pháo khi tách khỏi thân duỗi thẳng, dài điểm càng cao, ngược lại vành quăn queo, gấp khúc, hai mép vành liền nhau, điểm sẽ thấp.

Pháo đất không chỉ là một trò chơi, mà chứa đựng trong đó những nét văn hóa dân gian đặc sắc, hình thành trong quá trình người Việt chống chọi với thiên tai, địch họa…Mọi người đều tin rằng: Tiếng pháo càng to, sẽ có thêm một mùa mưa nắng thuận hòa, cây cối tốt tươi…

Pháo đất là trò chơi dân gian gắn liền với tuổi thơ của trẻ em nông thôn ở Hải Dương. Những ngày nông nhàn, các em nặn pháo đất bằng khoảng bàn tay để chơi và đấu với nhau. Vừa chơi các em cùng ca vang câu hát đồng dao: “Pháo nổ nồi rang. Cả làng nghe thấy”.

Liên hoan pháo đất là một trong những nội dung đặc sắc tại Lễ hội mùa xuân Côn Sơn - Kiếp Bạc. Liên hoan Pháo đất không chỉ là sân chơi rèn luyện sức khỏe, mà còn thể hiện sự kế thừa, phát huy di sản văn hóa của thế hệ cha ông ta để lại.

Nguyễn Duyên - Quỳnh Nga
Bạn thấy bài viết này thế nào?
Kém Bình thường ★ ★ Hứa hẹn ★★★ Tốt ★★★★ Rất tốt ★★★★★
Bài viết cùng chủ đề: lễ hội

Có thể bạn quan tâm

Tin mới nhất

Năm 2023, Đà Nẵng đón hơn 7,4 triệu lượt khách lưu trú, tăng 200% so với năm 2022

Năm 2023, Đà Nẵng đón hơn 7,4 triệu lượt khách lưu trú, tăng 200% so với năm 2022

Năm 2023, dự kiến tổng lượng khách do cơ sở lưu trú Đà Nẵng phục vụ đạt hơn 7,4 triệu lượt, gấp 2 lần năm 2022; doanh thu dịch vụ du lịch đạt hơn 28.000 tỷ đồng
Hà Nội: Nhà hát Hồ Gươm nằm trong Top 10 nhà hát opera tuyệt vời nhất thế giới

Hà Nội: Nhà hát Hồ Gươm nằm trong Top 10 nhà hát opera tuyệt vời nhất thế giới

Theo Website 10best của tổ chức Giải thưởng Du lịch Thế giới World Travel Awards WTA mới đây đã công bố danh sách "Top 10 nhà hát opera tuyệt vời nhất thế giới.
Bảng xếp hạng vòng 15 Ngoại hạng Anh ngày 8/12: Tottenham lại gây thất vọng, Everton thoát nhóm “đèn đỏ”

Bảng xếp hạng vòng 15 Ngoại hạng Anh ngày 8/12: Tottenham lại gây thất vọng, Everton thoát nhóm “đèn đỏ”

Trong trận cầu tâm điểm vòng 15 Ngoại hạng Anh 2023/2024 rạng sáng 8/12, Tottenham thua cay đắng 1-2 trước West Ham, lỡ cơ hội rút ngắn khoảng cách với top đầu.
Nhận định bóng đá Hoàng Anh Gia Lai và Viettel (17h00 ngày 8/12), Vòng 5 V-League 2023/2024

Nhận định bóng đá Hoàng Anh Gia Lai và Viettel (17h00 ngày 8/12), Vòng 5 V-League 2023/2024

Báo Công Thương nhận định bóng đá, dự đoán tỷ số trận đấu tại vòng 5 V-League 2023/2024 giữa câu lạc bộ HAGL và Viettel sẽ diễn ra vào lúc 17h00 ngày 8/12.
Tổng quan Vòng 5 V-League 2023/2024: Đại chiến tại sân Thiên Trường

Tổng quan Vòng 5 V-League 2023/2024: Đại chiến tại sân Thiên Trường

Tại Vòng 5 V-League 2023/2024, tâm điểm của sự chú ý dồn về sân Thiên Trường, nơi sẽ diễn ra màn đại chiến giữa đội đầu bảng Nam Định với nhà đương kim vô địch.

Tin cùng chuyên mục

Lịch thi đấu trực tiếp vòng 5 V-League 2023/2024 ngày 8/12: Hoàng Anh Gia Lai đại chiến Thể Công Viettel

Lịch thi đấu trực tiếp vòng 5 V-League 2023/2024 ngày 8/12: Hoàng Anh Gia Lai đại chiến Thể Công Viettel

Lịch thi đấu trực tiếp vòng 5 V-League 2023/2024, trận đấu vòng 5 V-League ngày 8/12 sẽ được phát sóng trực tiếp trên kênh HTV Thể thao, FPT Play, TV360.
Sắp diễn ra Ngày văn hóa Hàn Quốc tại Hội An năm 2023

Sắp diễn ra Ngày văn hóa Hàn Quốc tại Hội An năm 2023

Dự kiến, Ngày văn hóa Hàn Quốc tại Hội An năm 2023 sẽ diễn ra vào ngày 9/12, tại Vườn Tượng An Hội (TP. Hội An, tỉnh Quảng Nam).
Nhận định bóng đá Tottenham và West Ham (03h15 ngày 8/12), Vòng 15 Ngoại hạng Anh

Nhận định bóng đá Tottenham và West Ham (03h15 ngày 8/12), Vòng 15 Ngoại hạng Anh

Báo Công Thương nhận định bóng đá, dự đoán tỷ số trận đấu tại Vòng 15 Ngoại hạng Anh giữa Tottenham và West Ham sẽ diễn ra vào lúc 03h15 ngày 8/12/2023.
Lịch thi đấu trực tiếp vòng 15 Ngoại hạng Anh ngày 8/12: Everton-Newcastle, Tottenham-West Ham

Lịch thi đấu trực tiếp vòng 15 Ngoại hạng Anh ngày 8/12: Everton-Newcastle, Tottenham-West Ham

Lịch thi đấu trực tiếp vòng 15 Ngoại hạng Anh mùa giải 2023/24, các trận đấu ngày 8/12, sẽ phát sóng trực tiếp trên kênh K+ Sport 1, K+ Sport 2.
Bảng xếp hạng vòng 15 Ngoại hạng Anh ngày 7/12: Liverpool áp sát top 1, Man City thua sốc

Bảng xếp hạng vòng 15 Ngoại hạng Anh ngày 7/12: Liverpool áp sát top 1, Man City thua sốc

Đánh bại Sheffield United 2-0 ở vòng 15 Ngoại hạng Anh 2023/2024 rạng sáng 7/12, Liverpool giữ vững top 2 đồng thời rút ngắn khoảng cách với Arsenal còn 2 điểm.
Thêm 10 món ăn Việt Nam được xác lập kỷ lục châu Á

Thêm 10 món ăn Việt Nam được xác lập kỷ lục châu Á

Bánh mì Sài Gòn, bánh tét Trà Cuôn, cốm làng Vòng, cơm hến, bún nước lèo… vừa được tổ chức Kỷ lục châu Á công nhận đạt kỷ lục châu Á mới.

'Chúng ta của 8 năm sau' tập 15: Để cứu Lâm, Dương xuống nước nhận ông Quảng là bố

Chúng ta của 8 năm sau tập 15: Để cứu gia đình Lâm, Dương đành xuống nước đến đàm phán với ông Quảng, nhận ông làm bố.
Nhận định bóng đá Man United và Chelsea (03h15 ngày 7/12), Vòng 15 Ngoại hạng Anh 2023/2024

Nhận định bóng đá Man United và Chelsea (03h15 ngày 7/12), Vòng 15 Ngoại hạng Anh 2023/2024

Báo Công Thương nhận định bóng đá trận đấu tại Vòng 15 giải Ngoại hạng Anh giữa hai đội bóng Man United và Chelsea diễn ra vào lúc 03h15 ngày 7/12.
Nhận định bóng đá Sheffield và Liverpool (02h30 ngày 7/12), Vòng 15 Ngoại hạng Anh

Nhận định bóng đá Sheffield và Liverpool (02h30 ngày 7/12), Vòng 15 Ngoại hạng Anh

Báo Công Thương nhận định, dự đoán tỷ số bóng đá trận đấu tại Vòng 15 Ngoại hạng Anh giữa Sheffield và Liverpool diễn ra vào lúc 03h15 ngày 7/12.
Nhận định bóng đá Aston Villa và Manchester City (03h15 ngày 7/12), vòng 15 Ngoại hạng Anh

Nhận định bóng đá Aston Villa và Manchester City (03h15 ngày 7/12), vòng 15 Ngoại hạng Anh

Báo Công Thương nhận định, dự đoán tỷ số bóng đá trận đấu tại vòng 15 Ngoại hạng Anh giữa Aston Villa và Man City diễn ra vào lúc 03h15 ngày 7/12.
Lịch thi đấu trực tiếp vòng 15 Ngoại hạng Anh ngày 7/12: Sheffield United-Liverpool, Man United-Chelsea, Aston Villa-Man City

Lịch thi đấu trực tiếp vòng 15 Ngoại hạng Anh ngày 7/12: Sheffield United-Liverpool, Man United-Chelsea, Aston Villa-Man City

Lịch thi đấu trực tiếp vòng 15 Ngoại hạng Anh mùa giải 2023/24, các trận đấu ngày 7/12, sẽ phát sóng trực tiếp trên kênh K+ Sport 1, K+ Sport 2, K+Action.
Bảng xếp hạng vòng 15 Ngoại hạng Anh ngày 6/12: Arsenal thắng siêu kịch tính bứt phá ngôi đầu

Bảng xếp hạng vòng 15 Ngoại hạng Anh ngày 6/12: Arsenal thắng siêu kịch tính bứt phá ngôi đầu

Đánh bại Luton Town 4-3 ở vòng 15 Ngoại hạng Anh 2023/2024 rạng sáng 6/12, Arsenal tiếp tục củng cố ngôi đầu bảng, nhiều hơn Liverpool 5 điểm.
Nhận định bóng đá Hà Nội và Urawa Reds (19h00 ngày 6/12), Vòng bảng AFC Champions League 2023/2024

Nhận định bóng đá Hà Nội và Urawa Reds (19h00 ngày 6/12), Vòng bảng AFC Champions League 2023/2024

Báo Công Thương nhận định, dự đoán tỷ số bóng đá trận đấu giữa Câu lạc bộ Hà Nội và Urawa Reds tại vòng bảng AFC Champions League mùa giải 2023/2024.
Tổ chức bình chọn 10 sự kiện văn hoá, thể thao và du lịch tiêu biểu năm 2023

Tổ chức bình chọn 10 sự kiện văn hoá, thể thao và du lịch tiêu biểu năm 2023

Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch tổ chức bình chọn 10 sự kiện văn hóa, thể thao, du lịch tiêu biểu năm 2023 nhằm tiếp tục lan toả những thành tựu đạt được.

'Chúng ta của 8 năm sau' tập 14: Dương sẽ ra sao khi biết mình đã bị lừa?

'Chúng ta của 8 năm sau' tập 14, mọi chuyện tồi tệ bắt đầu ập đến với Dương khi cô biết được chị Tâm chính là bậc thầy lửa đảo.
Thủ tướng phê duyệt quy hoạch danh lam thắng cảnh quốc gia đặc biệt Gành Đá Đĩa

Thủ tướng phê duyệt quy hoạch danh lam thắng cảnh quốc gia đặc biệt Gành Đá Đĩa

Thủ tướng Chính phủ vừa phê duyệt nhiệm vụ lập Quy hoạch bảo quản, tu bổ, phục hồi Danh lam thắng cảnh quốc gia đặc biệt Gành Đá Đĩa, tỉnh Phú Yên.
Lịch thi đấu trực tiếp vòng 15 Ngoại hạng Anh ngày 6/12: Wolves - Burnley, Luton Town - Arsenal

Lịch thi đấu trực tiếp vòng 15 Ngoại hạng Anh ngày 6/12: Wolves - Burnley, Luton Town - Arsenal

Lịch thi đấu trực tiếp vòng 15 Ngoại hạng Anh mùa giải 2023/24, các trận đấu ngày 6/12, sẽ phát sóng trực tiếp trên kênh K+ Sport 1, K+ Sport 2.
Bí mật mối quan hệ giữa diễn viên Quốc Trường và ca sĩ Bảo Anh

Bí mật mối quan hệ giữa diễn viên Quốc Trường và ca sĩ Bảo Anh

Quốc Trường tiếp tục dành lời khen có cánh cho ca sĩ Bảo Anh. Tuy nhiên, anh phủ nhận các tin đồn cho rằng, cả hai là một đôi và có dự định sắp cưới nữ ca sĩ.
Nhận định bóng đá trận Luton và Arsenal (03h15 ngày 06/12), Vòng 15 Ngoại hạng Anh

Nhận định bóng đá trận Luton và Arsenal (03h15 ngày 06/12), Vòng 15 Ngoại hạng Anh

Báo Công Thương nhận định, dự đoán tỷ số bóng đá trận đấu tại vòng 15 Ngoại hạng Anh giữa Luton và Arsenal diễn ra vào lúc 03h15 ngày 06/12/2023.
Quảng Nam lần đầu tiên tổ chức Lễ hội văn hóa ẩm thực xứ Quảng

Quảng Nam lần đầu tiên tổ chức Lễ hội văn hóa ẩm thực xứ Quảng

Lễ hội văn hóa ẩm thực xứ Quảng lần thứ 1 năm 2023 với chủ đề "Món ngon xứ Quảng" sẽ diễn ra từ ngày 30/12/2023 đến ngày 1/1/2024.
Xem thêm
Mobile VerionPhiên bản di động