Tại cuộc họp báo chuyên đề chống buôn lậu, gian lận thương mại và hàng giả quý I/2019 diễn ra chiều 25/4, ông Đàm Thanh Thế - Chánh văn phòng Ban chỉ đạo 389 - đánh giá, thời gian qua, tình hình hoạt động buôn lậu, gian lận thương mại, hàng giả và vận chuyển trái phép hàng hóa qua biên giới có diễn biến phức tạp do nhu cầu hàng hóa ngoại nhập phục vụ tăng cao. Trong nội địa, tình trạng bày bán hàng hóa tiêu dùng, thực phẩm, đồ uống, mỹ phẩm... kém chất lượng vẫn diễn ra cả ở thành thị và nông thôn.
Cụ thể, tại các tỉnh Lạng Sơn, Lào Cai, Quảng Ninh, Hải Phòng, Bắc Ninh, Hà Nội,… các mặt hàng nhập lậu chủ yếu là hàng tiêu dùng (vải, quần áo, giày dép), bánh kẹo, thuốc lá, thuốc bắc, pháo nổ, các sản phẩm từ động vật... từ Trung Quốc vào Việt Nam, thông qua cửa khẩu quốc tế, cửa khẩu quốc gia và nhiều đường mòn, lối mở qua biên giới. Các đối tượng lợi dụng sơ hở trong công tác tuần tra, kiểm soát biên giới của các lực lượng chức năng để buôn lậu, vận chuyển trái phép hàng hóa qua biên giới.
Trên tuyến biên giới, địa bàn các tỉnh miền Trung - Tây Nguyên, hoạt động buôn lậu chủ yếu là các mặt hàng tiêu dùng, pháo nổ, thuốc lá ngoại, rượu ngoại, lâm sản, động vật hoang dã,… tiếp tục diễn biến phức tạp… Đặc biệt, tình hình hoạt động buôn lậu, vận chuyển trái phép ma túy qua biên giới cũng diễn ra phức tạp, các đối tượng chuyển hướng hoạt động từ các khu vực biên giới tỉnh Sơn La sang địa bàn các tỉnh biên giới miền Trung với quy mô lớn, chuyên nghiệp và manh động hơn; đặc biệt tỷ lệ tội phạm sử dụng vũ khí nóng gia tăng, nhiều vụ vận chuyển ma túy với số lượng lớn đã bị phát hiện, xử lý như: vụ ngày 6/3, lực lượng Bộ đội Biên phòng đấu tranh chuyên án 015Av bắt giữ 02 đối tượng người Lào, tang vật thu giữ 600.000 viên ma túy tổng hợp, 36 bánh heroin.
Ông Thế cũng nhấn mạnh, tình hình buôn lậu, vận chuyển trái phép rượu ngoại, đặc biệt là thuốc lá điếu ngoại và đường cát vẫn diễn biến phức tạp tại địa bàn một số tỉnh, thành phố khu vực biên giới miền Trung và miền Tây Nam bộ như: Quảng Trị, Tây Ninh, Long An, Đồng Tháp, An Giang... Đơn cử như vụ ngày 4/2, lực lượng Công an An Giang phát hiện, thu giữ 2 xe ô tô chứa gần 50.000 gói thuốc lá ngoại, bắt giữ 1 đối tượng.
Ngoài ra, do qúy 1/2019 có dịp Tết Nguyên đán nên lượng hành khách và phương tiện xuất nhập cảnh tăng đột biến do người dân về ăn Tết hoặc đi du lịch, cùng với đó là lượng hàng hóa, hành lý và ngoại tệ được vận chuyển qua biên giới tăng cao, các vụ vi phạm bị phát hiện tăng, tập trung chủ yếu vào các loại hàng cấm, hàng hóa gọn nhẹ, có giá trị kinh tế cao và dễ cất giấu như: ngoại tệ, mỹ phẩm, tân dược, thực phẩm chức năng, thời trang cao cấp, điện thoại, rượu ngoại, thuốc lá điếu ngoại, xì gà...
Thủ đoạn phổ biến vẫn là cất giấu hàng hóa trong hành lý mang theo khi nhập cảnh. Khi bị phát hiện, đối tượng bỏ hàng, không làm thủ tục nhận hàng; không trực tiếp vận chuyển mà thuê những người có hoàn cảnh khó khăn vận chuyển thay; lợi dụng các chính sách tạo thuận lợi trong hoạt động xuất nhập khẩu, xuất nhập cảnh để buôn hàng cấm và hàng nhập khẩu có điều kiện.
Trên tuyến biển, hoạt động buôn lậu, vận chuyển trái phép các mặt hàng như: xăng, dầu, than, pháo nổ, thuốc lá điếu vẫn xảy ra phức tạp, trọng điểm tại vùng biển Đông Bắc, biển miền Trung và vùng biển phía Nam. Vi phạm chủ yếu của các đối tượng vẫn là không có hóa đơn chứng minh nguồn gốc hàng hóa, việc mua bán xảy ra ở khu vực biển ráp ranh giữa Việt Nam và nước ngoài, khi bị lực lượng chức năng phát hiện thì chạy khỏi vùng biển Việt Nam, có trường hợp không thừa nhận hành vi, không khai báo.
Tình trạng buôn bán, tiêu thụ, vận chuyển trái phép các loại hàng cấm, hàng giả, hàng kém chất lượng, vi phạm sở hữu trí tuệ, vi phạm về niêm yết giá bán hàng, kinh doanh hàng hóa quá hạn sử dụng, không rõ nguồn gốc, xuất xứ vẫn còn xảy ra trong dịp lễ, Tết tại nhiều địa phương, chủ yếu là đối với nhóm các mặt hàng có nhu cầu tiêu thụ cao, như: rượu, bia, nước giải khát, thuốc lá điếu, sản phẩm công nghệ, quần áo, giày, dép, mỹ phẩm, thực phẩm, thực phẩm chức năng,... Đáng chú ý, tình trạng tổ chức, cá nhân sản xuất, kinh doanh trái phép các loại thực phẩm, mỹ phẩm, thuốc chữa bệnh kém chất lượng vẫn bày bán công khai trên mạng, không có sự kiểm soát gây ảnh hưởng đến sức khỏe người tiêu dùng.
Thời gian tới, để tiếp tục nâng cao hiệu quả công tác đấu tranh chống buôn lậu, gian lận thương mại và hàng giả, các lực lượng chức năng căn cứ chỉ đạo của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ và các quy định của pháp luật, Ban Chỉ đạo 389 Quốc gia xây dựng một số kế hoạch chuyên đề, trọng điểm như: Kế hoạch tăng cường công tác phòng, chống việc lợi dụng hoạt động thương mại điện tử để thực hiện hành vi buôn lậu, gian lận thương mại, kinh doanh giả, hàng vi phạm sở hữu trí tuệ; Kế hoạch chống buôn lậu, vận chuyển trái phép hàng hóa qua biên giới khu vực biên giới Việt Nam - Campuchia; Kế hoạch chống buôn lậu và vận chuyển trái phép hàng hóa lợi dụng chính sách xuất nhập khẩu, tạm nhập tái xuất, kho ngoại quan…; Kế hoạch chống buôn lậu, sản xuất kinh doanh mỹ phẩm, thực phẩm chức năng giả, kém chất lượng theo Chỉ thị 17/CT-TTg…
Tăng cường công tác truyền thông, tuyên tuyền những bài học kinh nghiệm hay của các lực lượng chức năng trong công tác chống buôn lậu, gian lận thương mại và hàng giả; lan tỏa gương người tốt, việc tốt; tuyên truyền tích cực hơn nữa để nhân dân không tiếp tay cho đối tượng buôn lậu, tham gia tố giác tội phạm, cùng chung tay với các lực lượng chức năng trong lĩnh vực này.
Thành lập các đoàn kiểm tra của Ban Chỉ đạo 389 Quốc gia; Văn phòng thường trực Ban Chỉ đạo 389 Quốc gia chủ động phối hợp tổ chức các đoàn công tác liên ngành; Ban Chỉ đạo 389 bộ, ngành chức năng tiến hành kiểm tra, thu thập thông tin về tình hình buôn lậu, gian lận thương mại và hàng giả tại các tuyến, địa bàn trọng điểm.
Quá trình kiểm tra cần xác định trách nhiệm, kiến nghị xử lý các đơn vị, cá nhân quản lý địa bàn, lĩnh vực để xảy ra vụ việc vi phạm, tình trạng buôn lậu, gian lận thương mại và hàng giả.