Quảng Trị ‘đánh thức’ nguồn năng lượng từ đất lửa, vươn lên trung tâm điện lực khu vực

Hội tụ điều kiện vàng cho phát triển năng lượng

Quảng Trị vùng đất giàu tiềm năng trải dài từ Tây sang Đông.Địa hình thấp dần từ núi cao phía Tây sang đồng bằng, cát nội đồng và ven biển phía Đông, đồng thời có bờ biển dài gần 200km với hệ thống sông ngòi dày đặc. Tỉnh Quảng Trị đang hội tụ điều kiện thuận lợi để phát triển nhiều loại hình năng lượng, từ gió đến điện mặt trời hay thuỷ điện, nhiệt điện khí thiên nhiên hóa lỏng…

Thời gian qua, tỉnh Quảng Trị không ngừng nỗ lực để đánh thức những tiềm năng này. Nhiều dự án quy mô lớn được đầu tư, hình thành các cụm, khu năng lượng tập trung, góp phần gia tăng sản lượng điện và tạo động lực cho phát triển kinh tế. Với 21 dự án nhà máy điện gió, 11 dự án nhà máy thủy điện, 4 dự án nhà máy điện mặt trời mặt đất và 1.204 hệ thống điện mặt trời mái nhà đã phát điện và vận hành thương mại trên địa bàn tỉnh là 1.459,8 MW.

Lãnh đạo Sở Công Thương Quảng Trị cho biết: Tổng công suất nguồn điện đã có trong Quy hoạch điện VIII, Quy hoạch điện VIII điều chỉnh của tỉnh Quảng Trị đến năm 2030 là 12.963,4 MW. Trong đó, 4.614 MW điện gió, 2.723 MW nhiệt điện than, 3.000 MW nhiệt điện khí LNG, 340 MW nhiệt điện khí trong nước, 909,2 MW điện mặt trời mặt đất, 499,5MW thủy điện, 215MW điện sinh khối, 62 MW điện rác, 246 MW thủy điện tích năng, 350,7 MW điện mặt trời mái nhà, 4 MW Pin lưu trữ. Tổng công suất nguồn điện quy hoạch giai đoạn 2031 - 2035 là 3.872,8MW.

Với tổng công suất hiện tại có thể thấy Quảng Trị chưa khai thác hết tiềm năng để khai thác năng lượng điện, nhưng tầm nhìn 10 năm tới khi các dự án năng lượng lần lượt về đích và đưa vào khai thác. Tham luận tại Đại hội đại biểu Đảng bộ tỉnh Quảng Trị lần thứ I, nhiệm kỳ 2025-2030, đồng chí Giám đốc Sở Công Thương Hồ Xuân Hòe chia sẻ: “Thu hút và hỗ trợ triển khai các dự án trên lĩnh vực công nghiệp năng lượng, sớm đưa tỉnh Quảng Trị trở thành trung tâm điện lực, trung tâm năng lượng sạch, năng lượng tái tạo của khu vực”.

Biến thách thức thành động lực, tiềm năng thành lợi thế

Quảng Trị với số giờ nắng cao, cường độ bức xạ cao là tiền đề để địa phương này phát triển điện năng lượng Mặt Trời, hiện tại có 1.204 hệ thống điện mặt trời mái nhà với 126,7MW.

Phía Đông tỉnh Quảng Trị tiềm năng lớn nhất vẫn là nhiệt điện, với đường bờ biển dài, có cảng biển nước sâu và hạ tầng cảng biển có khả năng tiếp nhận tàu LNG, thuận lợi cho việc xây dựng cảng LNG. Trung tâm điện lực Quảng Trạch tại xã Phú Trạch là minh chứng rõ nét nhất cho tiềm năng năng lượng ở phía Đông Quảng Trị.

Với tổng diện tích 540,5ha, gồm ba nhà máy nhiệt điện sẽ tạo nên công suất 4.403 MW. Trong đó, nhà máy nhiệt điện Quảng Trạch I với công suất 1.403 MW đang trong giai đoạn chạy thử, dự kiến phát điện thương mại vào tháng 5/2026; Nhà máy nhiệt điện LNG Quảng Trạch II với công suất 1.500 MW sẽ phát điện năm 2029-2030; và Nhà máy nhiệt điện LNG Quảng Trạch III công suất 1.500 MW dự kiến vận hành giai đoạn 2031-2035. Bên cạnh đó, dự án LNG Hải Lăng với công suất 1.500 MW, vốn đầu tư 59.202,209 tỷ đồng với tổng diện tích 54,93ha tại Khu kinh tế Đông Nam Quảng Trị. Dự án dự kiến hoàn thành đưa tổ máy số 1 vào vận hành thương mại quý II/2029, tổ máy số 2 quý IV/2029.

Phía Tây tỉnh Quảng Trị với gió Lào khô nóng, từ xưa đến nay vẫn là một trong những điều kiện thời tiết không thuận lợi đối với người con đất lửa. Nhưng nay lại trở thành một nguồn tài nguyên chiến lược trong phát triển năng lượng điện gió. Hiện tại, 21 nhà máy điện gió với tổng công suất 994,2 MW đang vận hành. Đặc biệt, còn 11 dự án điện gió đang xây dựng với tổng công suất 424 MW sẽ lần lượt hoàn thành từ năm 2026 - 2027. Tiềm năng lớn hơn nữa đến từ Quy hoạch điện VIII điều chỉnh, HĐND tỉnh đã ban hành nghị quyết thông qua danh mục 23 khu đất thực hiện đấu thầu dự án điện gió.

Không chỉ có gió, vùng núi cao Tây Quảng Trị còn có hệ thống sông suối dày đặc cùng với độ chênh địa hình lớn tạo điều kiện vàng cho phát triển thủy điện. Với 11 nhà máy có công suất 181,5 MW đang vận hành chưa phản ánh hết tiềm năng thuỷ điện của địa phương. Hiện có 7 dự án thủy điện nhỏ với tổng công suất 93 MW đang thi công, dự kiến hoàn thành năm 2026 - 2027.

Điều đặc biệt hơn nữa là hạ tầng lưới điện. Hệ thống trạm biến áp 500kV, các đường dây truyền tải xuyên suốt, trạm cắt đang hình thành - tất cả tạo nên một mạng lưới sẵn sàng đón nhận và truyền tải hàng chục nghìn MW điện năng.

Từ 1.459,8 MW đến 12.963,4 MW vào năm 2030 và tăng thêm vào năm 2035 là một hành trình dài. Tuy nhiên, với tầm nhìn chiến lược dài hạn cùng với quyết tâm vượt khó, ý chí kiên cường, khát vọng vươn lên vượt qua mọi trở ngại, biến những thách thức thành động lực, tiềm năng thành lợi thế. Kỳ vong sẽ đưa tỉnh Quảng Trị trở thành biểu tượng mới trong phát triển năng lượng, định vị là trung tâm điện lực, trung tâm năng lượng sạch, năng lượng tái tạo của khu vực góp phần vào sự phát triển của khối thịnh vượng chung Bắc Trung Bộ.

Theo ông Hồ Xuân Hoè, Giám đốc Sở Công Thương tỉnh Quảng Trị, Báo cáo chính trị trình Đại hội Đảng bộ tỉnh đã xác định rõ phương hướng, mục tiêu tổng quát trong nhiệm kỳ tới là: Thực hiện quyết liệt các khâu đột phá, chú trọng đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số, phát triển khoa học, công nghệ, khai thác hợp lý các tiềm năng, lợi thế để phát triển kinh tế - xã hội; bảo đảm tăng trưởng xanh và phát triển bền vững, phát triển kinh tế gắn với bảo vệ môi trường, thích ứng với biến đổi khí hậu. Phát triển kết cấu hạ tầng đồng bộ, hiện đại, khai thác hiệu quả không gian phát triển mới. Phấn đấu đưa Quảng Trị trở thành tỉnh phát triển khá trong khu vực miền Trung.

Theo ông Hoè, để tháo gỡ những “điểm nghẽn” và thực hiện mục tiêu của ngành Công Thương trong thời gian tới, sở sẽ tiếp tục phát triển hạ tầng đồng bộ và ưu tiên triển khai các dự án động lực; hoàn thiện hạ tầng các khu kinh tế, khu công nghiệp, cụm công nghiệp, nhất là hệ thống xử lý nước thải tập trung, giao thông kết nối, cung cấp điện - nước. Đẩy nhanh tiến độ các dự án trọng điểm như Nhiệt điện Quảng Trạch I, II, các dự án điện gió, điện mặt trời; đồng thời nâng cấp, ngầm hóa lưới điện, phấn đấu đến năm 2030, 100% hộ dân được sử dụng điện lưới quốc gia.

Tại tỉnh Quảng Trị tổng công suất nguồn điện đã có trong Quy hoạch điện VIII, Quy hoạch điện VIII điều chỉnh của tỉnh Quảng Trị đến 2030 là 12.963,4 MW; trong đó, 4.614 MW điện gió, 2.723 MW nhiệt điện than, 3.000 MW nhiệt điện khí LNG, 340 MW nhiệt điện khí trong nước, 909,2 MW điện mặt trời mặt đất, 499,5 MW thủy điện, 215 MW điện sinh khối, 62 MW điện rác, 246 MW thủy điện tích năng, 350,7 MW điện mặt trời mái nhà, 4 MW pin lưu trữ. Tổng công suất nguồn điện quy hoạch giai đoạn 2031 - 2035 là 3.872,8 MW.