Quảng Trị: Chấn chỉnh khai thác khoáng sản
Nổ mìn mỏ đá
CôngThương - Theo thống kê, hoạt động của các đơn vị khai thác khoáng sản đã giải quyết việc làm cho trên 1.000 lao động, giúp phát triển hạ tầng công nghiệp và đóng góp vào ngân sách của tỉnh khoảng 20 tỷ đồng/năm.
Trong đó, về sản xuất chế biến khoáng sản titan có 3 đơn vị là Công ty Khoáng sản Quảng Trị, Công ty Cổ phần khoáng sản Hiếu Giang và Công ty TNHH Thống Nhất đang hoạt động ở các huyện Vĩnh Linh, Gio Linh và Hải Lăng. Ngoài việc khai thác titan, các đơn vị đã đầu tư chế biến sâu khoáng sản này, như Công ty Khoáng sản Quảng Trị đã đầu tư xây dựng nhà máy hoàn nguyên Ilmenhit 20.000 tấn/năm tại Khu công nghiệp Quán Ngang; Công ty Cổ phần khoáng sản Hiếu Giang đầu tư Nhà máy sản xuất que hàn với công suất trên 5000 tấn/năm tại Cụm công nghiệp làng nghề Diên Sanh (Hải lăng); Công ty TNHH Thống Nhất hợp đồng cung cấp nguyên liệu cho Công ty TNHH Kim Tín sản xuất que hàn tại Khu Công nghiệp Quán Ngang. Theo báo cáo, năm 2010 các DN khai thác chế biến titan đã khai thác 49.500 tấn titan đạt doanh thu 134,37 tỷ đồng đóng góp vào ngân sách nhà nước 21,27 tỷ đồng. Năm 2011, do chủ trương của Chính phủ tạm dừng việc xuất khẩu khoáng sản thô chưa qua chế biến sâu nên các đơn vị khai thác 33.623 tấn đạt doanh thu 136 tỷ đồng đóng góp ngân sách nhà nước 13,55 tỷ đồng, sử dụng 1030 lao động.
Tuy nhiên, hoạt động khai thác, chế biến khoáng sản vẫn còn nhiều hạn chế, tổn thất trong khai thác, chế biến còn lớn. Tình trạng mất an toàn lao động, gây ô nhiễm môi trường do hoạt động khai thác cũng như tình trạng khai thác khoáng sản trái phép vẫn chưa được khắc phục, việc phối hợp kiểm tra giữa các cấp các ngành chưa thường xuyên... Đáng kể hơn là các DN khai thác vàng, vật liệu xây dựng…có những biểu hiện vi phạm qui chuẩn, qui phạm về khai thác, nhất là công tác bảo vệ môi trường. Đa số DN có giám đốc điều hành mỏ nhưng không đủ tiêu chuẩn theo quy định; tình trạng khai thác vàng, cát, sỏi lòng sông trái phép diễn ra trầm trọng. Một số đơn vị hoạt động khoáng sản khai thác ngoài diện tích được cấp phép, thực hiện khai thác không đúng thiết kế, chưa lập dự án cải tạo phục hồi môi trường, chưa chú trọng công tác phục hồi môi trường, đất đai sau khai thác…
Đặc biệt, tại huyện Đakrông, địa phương mà hoạt động khai thác khoáng sản diễn ra rầm rộ nhất đang bị ô nhiễm môi trường nghiêm trọng. Theo báo cáo chưa tính đến những DN nổ mìn phá núi khai thác đá, hoặc nạo vét, hút cát sỏi trên dòng sông làm vật liệu xây dựng thì hiện nay, trên địa bàn huyện nhiều đơn vị được cấp phép thăm dò và khai thác vàng xả nước thải ra dòng sông, chưa quản lý tốt nguồn khoáng sản trong khu vực thăm dò, gây ảnh hưởng xấu đến môi trường. Trong đó vi phạm có tính chất nghiêm trọng nhất là Công ty cổ phần phát triển khoáng sản 4 được Bộ Tài nguyên và Môi trường cho phép thăm dò vàng gốc tại xã A Vao, huyện Đakrông, diện tích 25,5 km2, trong thời gian 2 năm từ tháng 4/2008 đến tháng 4/2010 thế nhưng thực tế địa bàn đã mở rộng ra khỏi xã A Vao và kéo dài trong 4 năm. Không những vậy, do quản lý yếu kém nên trong khu vực công ty được cấp phép thăm dò để xảy ra nhiều vụ khai thác vàng trái phép, vừa gây thất thoát tài nguyên vừa ảnh hưởng không tốt đến tình hình an ninh trật tự trên địa bàn nên huyện Đakrông và các ngành liên quan liên tiếp có nhiều kiến nghị với tỉnh cần phải xử lý nghiêm DN này.
Để chấn chỉnh hoạt động khai thác khoáng sản trên địa bàn, chống thất thoát tài nguyên, hủy hoại môi trường… UBND tỉnh Quảng Trị đã tổ chức nhiều đoàn kiểm tra thực tế và ra các quyết định xử lý nghiêm túc. Trong đó UBND tỉnh Quảng Trị quyết định tạm dừng việc xem xét cấp giấy phép thăm dò, khai thác vàng sa khoáng cũng như các loại khoáng sản khác trên địa bàn huyện Đakrông; chỉ đạo Sở Công Thương và Sở Tài nguyên & Môi trường tăng cường kiểm tra, thanh tra việc thực hiện các quy trình, công nghệ khai thác, chế biến khoáng sản; rà soát các DN được cấp phép hoạt động khai thác khoáng sản trên địa bàn, cương quyết thu hồi giấy phép đối với các DN đã được cấp phép khai thác nhưng không tiến hành khai thác trên 1 năm không có lý do; các đơn vị khai thác, sử dụng khoáng sản không đúng mục đích làm lãng phí tài nguyên. Đồng thời tham mưu UBND tỉnh điều chỉnh quy hoạch thăm dò, khai thác, chế biến và sử dụng các loại khoáng sản….
Nhằm mục đích đảm bảo cho việc thăm dò, khai thác có nền nếp, hiệu quả, không gây ảnh hưởng xấu đến môi trường, bảo đảm hài hòa quyền lợi giữa doanh nghiệp, nhà nước và địa phương, UBND tỉnh còn cho phép UBND các huyện và các ngành chức năng đình chỉ khi phát hiện các DN khai thác khoáng sản vi phạm cam kết gây tổn hại môi trường hoặc chuyển nhượng giấy phép khai thác cho đơn vị khác...