Quản lý kinh tế đất đai: Tạo cơ chế minh bạch

Kinh tế đất đai cần phù hợp với thị trường

Nhiều bất cập

Theo TS. Hoàng Đình Cường - chuyên gia Ngân hàng thế giới (WB) - việc thu hồi đất là nhu cầu tất yếu để phát triển hạ tầng, phục vụ các nhu cầu sản xuất, kinh doanh và dân sinh nhưng luôn chậm trễ, tốn kém và không thỏa mãn các nhu cầu chính đáng của người có đất bị thu hồi, dẫn đến khiếu kiện phổ biến và kéo dài. Đáng nói, việc giao, cho thuê đất hầu hết không thông qua đấu giá công bằng, minh bạch. Giá đất giao và cho thuê thấp xa giá thị trường, dẫn đến thất thoát lớn cho nhà nước…

Bên cạnh đó, hệ thống thuế về đất đai và bất động sản chưa hiệu quả; nguồn thu từ thuế quá thấp và thuế không trở thành công cụ điều tiết thị trường. Theo GS-TSKH. Đặng Hùng Võ cho hay, việc giao đất công có thu tiền hoặc cho thuê đất công trả tiền một lần ở Việt Nam hiện đang chiếm tới 85% nguồn thu từ đất. Trong đó, tiền sử dụng đất và tiền thuê đất được xác định chỉ bằng khoảng 30% giá trị thị trường. Mặc dù có quy định về đấu giá đất nhưng chưa được áp dụng rộng rãi ở các địa phương, nhất là tại các đô thị có giá trị đất cao.

Ngoài ra, khó khăn hiện nay trong việc quản lý đất đai là không thể thiết lập được cơ sở dữ liệu giá đất thị trường, vì giá đất thực không được ghi nhận trên các hợp đồng giao dịch về đất đai, trong khi Luật đất đai đã quy định thuế đất được xác định theo bảng giá đất của UBND cấp tỉnh. Chính những điều này là nguyên nhân dẫn đến hơn 60% các vụ khiếu kiện thời gian qua liên quan đến đất đai.

Thống nhất chính sách về quản lý

Phát biểu tại hội thảo, các chuyên gia có chung nhận định, đất đai không chỉ là nguồn lực của quốc gia mà của toàn cầu. Vấn đề đưa kinh tế đất đai phù hợp với thị trường là yêu cầu cấp thiết hiện nay, do vậy phải xem xét giá trị tổng thể về đất đai, phương án chính sách và quản lý cho Việt Nam nhằm khuyến khích sử dụng đất có hiệu quả cả về kinh tế - xã hội, môi trường và sửa đổi Luật Đất đai.

Để mang lại hiệu quả kinh tế, dưới góc độ chuyên gia WB, GS-TS. William McCluskey chia sẻ, để xác định giá đất một cách chính xác thì cần có thông tin minh bạch; phải có những dữ liệu, thông tin tốt.

Chung quan điểm này, bà Kathrine Kelm - Chuyên gia cao cấp về đất đai, Trưởng nhóm công tác hỗ trợ về sửa đổi Luật Đất đai (WB) - cho rằng, việc xây dựng khung quy định cũng như thể chế trong quản lý đất đai là điều rất quan trọng.

Bên cạnh đó, chuyên gia cũng đề xuất một số giải pháp như: Bổ sung quy định về khung giá thuê đất và bảng giá thuê đất vào Luật Đất đai và Nghị định của Chính phủ quy định về giá đất... nhằm hướng tới xây dựng khung luật, chính sách minh bạch.