Qatar lỗ hay lãi khi đăng cai World Cup 2022?

Bài toán World Cup, lỗ hay lãi?

World Cup – Giải vô địch bóng đá thế giới nam luôn là một sự kiện thu hút sự chú ý của hàng trăm triệu người dân trên toàn thế giới từ những người đam mê bộ môn thể thao vua này cho đến những người chỉ xem vì tính giải trí đơn thuần. Chính vì vậy, nó đem lại nhiều cơ hội cũng như thách thức khổng lồ cho các quốc gia đăng cai khi sức nặng của việc tổ chức một giải đấu toàn cầu là một bài toán gây đau đầu cho bất kể nước nào. Theo thống kê, việc chi trả của những nước chủ nhà là một loạt các con số khổng lồ:

Với ba triệu khán giả tham dự trực tiếp, doanh thu bán vé của kỳ World Cup 2002 tại Nhật Bản và Hàn Quốc là 1,2 tỷ đô la. Mỗi nước sẽ thu về cho mình 110 triệu đô la cho việc tổ chức và tất cả doanh thu từ việc bán vé của họ. Trong khi đó, con số mà họ đã bỏ ra để chuẩn bị cho giải đấu này được thống kê lên đến 7 tỷ đô la.

World Cup 2006 kết thúc với việc mang đến cho nước chủ nhà Đức doanh thu 3 tỷ đô la từ hoạt động bán như áo thi đấu và các vật dụng khác liên quan đến giải đấu. Doanh thu ngành du lịch trong tháng diễn ra sự kiện cũng đã tăng lên khoảng 400 triệu đô la. Tuy nhiên, tất cả cũng không thể cân bằng với tổng chi phí 4,6 tỷ đô la mà họ đã chi trả để trở thành quốc gia đăng cai.

Giải vô địch bóng đá Thế giới 2010 được tổ chức tại Nam Phi đã tạo ra khoảng 159.000 việc làm mới, bao gồm cả việc làm toàn thời gian và bán thời gian, cả lâu dài và tạm thời. Chính phủ cũng có kế hoạch chi hàng triệu đô la để nâng cấp các sân vận động và xây dựng một sân bay quốc tế mới. Tổng chi phí mà Nam Phi đã tiêu tốn để chuẩn bị cho giải đấu là 3,6 tỷ đô la.

World Cup 2014 đã được tổ chức tại Brazil khi đất nước này đang trong tình trạng kinh tế vô cùng bất ổn với nguy cơ lạm phát cao. Đất nước này đã chi ra 15 tỷ đô la dành cho giải đấu. Đây là một con số quá lớn và đã gây nên một sự bất bình khi số tiền đó lẽ ra có thể được phân bổ cho các mục đích khác của cộng đồng bên trong đất nước như chăm sóc sức khỏe và giáo dục,…

Theo các nhà nghiên cứu tại Đại học Lausanne, từ năm 1964 đến 2018, 31 trong số 36 sự kiện thể thao lớn (ví dụ như World Cup hoặc Thế vận hội mùa hè và mùa đông) đã tiêu tốn những khoản chi phí cực lớn. Trong số 14 kỳ World Cup mà họ đã phân tích, chỉ có một kỳ đã từng có lãi. Đó là World Cup 2018 tại Nga và nó đã tạo ra thặng dư 235 triệu đô la nhờ một thỏa thuận khổng lồ về bản quyền phát sóng. Tuy nhiên, giải đấu chỉ thu được 4,6% lợi tức đầu tư.

Chi phí và doanh thu các kỳ World Cup theo thống kê của Đại học Lausanne, lấy giá năm 2018 làm gốc. – Nguồn ảnh: VnExpress; Đồ họa: The Economist

Hầu như tất cả các chi phí chính sẽ do nước chủ nhà chi trả. FIFA, cơ quan quản lý của môn thể thao này, chỉ đài thọ các chi phí hoạt động. Tuy nhiên, tổ chức này sẽ bỏ túi phần lớn doanh thu từ việc bán vé, tài trợ và quyền phát sóng. Ví dụ, mùa World Cup gần đây nhất đã mang lại cho FIFA 5,4 tỷ đô la, một phần trong số đó sau đó được chuyển cho các đội tuyển quốc gia.

Dữ liệu mà Lausanne đã thống kê chỉ bao gồm các chi phí liên quan đến địa điểm, chẳng hạn như xây dựng sân vận động và hậu cần hay chi phí nhân sự.

Một số dự án cơ sở hạ tầng được phát triển nhằm mục đích phục vụ cho việc đăng cái World Cup sẽ giúp các nền kinh tế hoạt động hiệu quả hơn trong thời gian dài hạn. Tuy nhiên, bên cạnh đó, nhiều sân vận động tốn kém cuối cùng không được sử dụng và thực tế thì các sự kiện này hiếm khi thúc đẩy sự phát triển kinh tế ở các khu vực xung quanh về lâu về dài.

World Cup 2022, khoản đầu tư và doanh thu vượt mọi kỷ lục mở ra cơ hội quảng bá dành cho Qatar

Theo một báo cáo mới nhất của nhà cung cấp dịch vụ Phân tích và Thông tin tài chính Toàn cầu S&P Global Market Intelligence, khi khán giả toàn cầu chứng kiến những thành tích thể thao đáng nhớ trên sân, chính nơi các cầu thủ đang thi đấu đó sẽ đem lại những cơ hội thương mại và quảng bá hình ảnh đắt giá ở mọi lĩnh vực công nghệ, truyền thông và viễn thông.

Dựa trên phân tích của mình, họ đã khẳng định rằng Qatar dự kiến ​​sẽ kiếm được cho mình doanh thu 6,5 ​​tỷ đô la, vượt xa tất cả các giải đấu trước đó và gấp bốn lần con số đã được ghi nhận tại mùa giải ở Hàn Quốc và Nhật Bản vào năm 2002.

Doanh thu FIFA World Cup theo các kỳ (tỷ đô la) – Nguồn ảnh S&P Global

Quốc gia vùng Trung Đông này được cho là đã chi tổng khoảng 300 tỷ đô la trong 12 năm để chuẩn bị cho giải World Cup năm nay. Trong khi đó, họ chỉ hy vọng giải đấu sẽ mang lại 17 tỷ đô la cho nền kinh tế của họ. Phần lớn khoản chi tiêu này đã được dùng để xây dựng cơ sở hạ tầng, bao gồm một hệ thống tàu điện ngầm mới được xây dựng để phục vụ 1,5 triệu du khách dự kiến ​​sẽ xuất hiện trong bữa tiệc lớn nhất của bóng đá. Ban tổ chức nhấn mạnh rằng tất cả các công trình sẽ được sử dụng ngay cả sau khi giải đấu kết thúc. Họ nên hy vọng như vậy bởi thực sự đây là một khoản đầu tư quá lớn.

Trước đó, Nasser Al Khater, giám đốc điều hành của FIFA World Cup Qatar 2022 cho biết trong một cuộc phỏng vấn trên kênh truyền hình Bloomberg, quốc gia Vùng Vịnh này sẽ thu hút 1,2 triệu du khách, trong phạm vi ước tính trước đó là từ 1 triệu đến 1,5 triệu. Tận dụng cơ hội tiềm năng này, Qatar hy vọng World Cup sẽ đóng góp lượng thu nhập tới 17 tỷ đô la vào nền kinh tế của mình.

Sheikh Faisal bin Qassim Al Thani, Chủ tịch Hiệp hội Doanh nhân Qatar cho biết: “World Cup sẽ là sức mạnh chính để thu hút đầu tư nước ngoài, đó là những gì chúng tôi đang thực hiện để quảng bá Qatar với bạn bè quốc tế.” Ông nói thêm rằng điều này sẽ mang lại hình ảnh tích cực về tương lai của đất nước với vị trí là một điểm đến đầu tư và du lịch.

Đáng chú ý, FIFA World Cup 2022 sẽ là kỳ World Cup đầu tiên diễn ra vào giai đoạn cuối năm. Lý giải cho điều này được giải thích là do điều kiện thời tiết khắc nghiệt ở Qatar trong tháng 6 và tháng 7, những tháng mà giải đấu thường được tổ chức.

Báo cáo của S&P Global Market Intelligence cho biết: “Điều này có nghĩa là các trận đấu sẽ diễn ra trong khoảng thời gian mà quảng cáo truyền hình sinh lợi nhiều nhất trong năm”.

Đây cũng là một cơ hội từ giải đấu để Qatar thể hiện sự mở rộng nhanh chóng của mình từ một vùng đất nhỏ nơi mà người ta chỉ đến để tìm ngọc trai đã chuyển mình thành một đô thị Vùng Vịnh, một cường quốc xuất khẩu năng lượng và trung tâm trung chuyển.

Tuy nhiên, những khoản chi tiêu quá tốn kém dành cho World Cup cũng dẫn đến những câu hỏi dành cho người dân ở các thành phố mà giải đấu diễn ra. Liệu lợi ích mà họ nhận được có xứng đáng với việc quốc gia họ chi hàng tỷ đô la cho các sự kiện thể thao lớn như World Cup hay không. Và kết quả là, càng ngày càng có ít quốc gia tình nguyện làm nước đăng cai hơn. Ví dụ như trường hợp bảy thành phố đấu thầu đăng cai Thế vận hội mùa hè năm 2016 nhưng cho đến năm 2024 chỉ có hai nhà thầu cuối cùng.

Đối với Qatar, bài toán kinh tế về World Cup 2022 hiện vẫn đang là một câu hỏi được bỏ ngỏ.