Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà: Thay đổi tư duy, tăng tốc số hóa đất đai

Đây là khẳng định của Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà tại cuộc họp với các bộ, ngành, hiệp hội, chuyên gia và kết nối trực tuyến với 63 địa phương về dự thảo Nghị định quy định về điều tra cơ bản đất đai; đăng ký, cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu tài sản gắn liền với đất và hệ thống thông tin đất đai (dự thảo Nghị định) diễn ra chiều 12/6.

Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà nhấn mạnh hoạt động điều tra cơ bản đất đai là thông tin đầu vào hết sức quan trọng - Ảnh: VGP/Thu Cúc

Cụ thể, Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà nhấn mạnh hoạt động điều tra cơ bản đất đai là thông tin đầu vào hết sức quan trọng và cần thay đổi tư duy trong xác định những khu vực cần điều tra, các thông số sát thực tế, chính xác để phục vụ cho công tác quản lý, theo dõi biến động tài nguyên đất quốc gia.

Từ thực trạng thiếu thông tin chính xác, tin cậy về hồ sơ, bản đồ địa chính, trong khi dữ liệu đất đai biến động thường xuyên, Phó Thủ tướng cho rằng nhất định phải số hóa, nhằm thiết lập hệ thống quản trị hiệu quả, giải quyết căn cơ những bất cập, hạn chế trong quản lý đất đai, giảm nhiêu khê, phiền hà cho người dân, tổ chức, doanh nghiệp.

Phó Thủ tướng nêu rõ, Nghị định có liên quan đến quyền lợi ích của người dân, tổ chức, doanh nghiệp nên cần quy định rõ ràng, minh bạch, đơn giản hoá thủ tục. Việc cấp Giấy Chứng nhận là trách nhiệm của Nhà nước trong công tác quản lý tài nguyên đất đai.

"Các thửa đất đã có dữ liệu, thông tin minh bạch, tọa độ, ranh giới rõ ràng sẽ được Nhà nước bảo hộ về mặt pháp lý", Phó Thủ tướng nói và gợi mở một số giải pháp xử lý những thửa đất chưa được đăng ký, cấp Giấy chứng nhận như: Tiếp tục đơn giản hóa thủ tục; miễn giảm các loại phí, hỗ trợ chi phí, cho nợ đối với người sử dụng đất; có chế tài về hoạt động giao dịch với những thửa đất chưa có Giấy chứng nhận…

"Đối với thửa đất đăng ký, cấp Giấy chứng nhận lần đầu cần giải quyết dứt điểm các tranh chấp (nếu có) theo quy định pháp luật về khiếu nại tố cáo", Phó Thủ tướng lưu ý.

Phó Thủ tướng yêu cầu quy định rõ, bảo đảm khả thi về thẩm quyền, trách nhiệm của chính quyền địa phương đối với hoạt động điều tra cơ bản đất đai; đăng ký, cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu tài sản gắn liền với đất và hệ thống thông tin đất đai; điều kiện, tiêu chuẩn về năng lực cơ sở vật chất, con người của cơ quan tư vấn, điều tra, đo đạc đất đai và chế tài quản lý.

Về cấu trúc hệ thống thông tin, dữ liệu quốc gia đất đai, Phó Thủ tướng cho rằng cần trả lời những câu hỏi lớn: Mô hình tập trung hay phân tán; Trung ương làm gì, địa phương làm gì; phần mềm nào dùng chung, phần mềm nào dùng riêng; cơ chế khai thác, vận hành sử dụng thông tin đất đai giữa địa phương, Trung ương, các bộ, ngành, người dân, doanh nghiệp; phương thức kết nối với các cơ sở dữ liệu quốc gia khác… "Hệ thống thông tin đất đai cũng cần tích hợp, kế thừa các dữ liệu đã có", Phó Thủ tướng lưu ý.

"Nghị định phải bám sát các nội dung của Luật Đất đai, chế định các điều khoản để đạt được mục tiêu nhanh chóng xây dựng dữ liệu số về đất đai một cách minh bạch, thông thoáng, chặt chẽ", Phó Thủ tướng nói, đồng thời giao Bộ Tài nguyên và Môi trường tiếp thu đầy đủ các ý kiến góp ý, huy động các chuyên gia khẩn trương hoàn thiện dự thảo Nghị định trong tháng 6/2024 để khi ban hành không bị vướng mắc, dễ hiểu, dễ thực hiện đối người dân, doanh nghiệp và cơ quan quản lý.

Theo báo cáo của Bộ Tài nguyên và Môi trường, dự thảo Nghị định gồm 5 chương, 68 điều quy định chi tiết 11 nội dung được giao trong Luật Đất đai.

Ông Mai Văn Phấn - Cục trưởng Cục Đăng ký và Dữ liệu thông tin đất đai (Bộ Tài nguyên và Môi trường) - cho biết, dự thảo Nghị định có một số chính sách mới: Nguyên tắc đo đạc, lập, sử dụng bản đồ địa chính; trách nhiệm, thẩm quyền trách nhiệm tổ chức thực hiện điều tra cơ bản đất đai với các chỉ tiêu cụ thể và xây dựng cơ sở dữ liệu; yêu cầu phải đăng ký thông tin về thửa đất; quy định cụ thể thành phần hồ sơ đối với từng thủ tục; phân định trách nhiệm của các cơ quan ban hành giấy tờ trong hồ sơ…

"Nghị định sau khi được ban hành, các cơ quan không được yêu cầu thêm giấy tờ không có trong quy định về hồ sơ, thủ tục", ông Mai Văn Phấn khẳng định.

Góp ý vào dự thảo Nghị định, PGS.TS Lê Thanh Khuyến - Hội Khoa học Đất Việt Nam cho rằng cần đơn giản hóa thủ tục đăng ký biến động gắn liền với các giao dịch đất đai, do toàn bộ thông tin thửa đất và tài sản đã được tích hợp vào Giấy chứng nhận.

"Nhận chuyển nhượng quyền sử dụng đất sẽ đồng thời đăng ký biến động và không cần thêm hồ sơ. Từ đó sẽ giảm bớt thủ tục cho người dân và doanh nghiệp", ông Khuyến đề xuất.

Đại diện Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) đề nghị cơ quan soạn thảo đánh giá tác động của quy định chuyên gia tư vấn, chủ trì điều tra, đánh giá đất đai như phải trực tiếp tham gia ít nhất 1 dự án đánh giá đất đai cả nước, tham gia ít nhất 3 dự án đánh giá cấp tỉnh... đối với chính quyền địa phương cũng như các đơn vị, tổ chức tư vấn, thực hiện điều tra, đánh giá đất đai.

Trong khi đó, đại diện UBND tỉnh Hà Tĩnh, Long An, Quảng Nam đã góp ý về các vấn đề liên quan đến đơn giản hóa thủ tục hành chính trong đăng ký, cấp Giấy chứng nhận; xây dựng, cập nhật cơ sở dữ liệu về đất đai ở địa phương; trách nhiệm đo đạc thửa đất khi có biến động; bổ sung biểu mẫu, cách đo đạc thửa đất thực hiện dự án xây dựng khu dân cư, khu tái định cư, khu công nghiệp, cụm công nghiệp;…