Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà: Phải lấy kịch bản xấu nhất để dự báo bão số 11

Chiều 3/10, Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà, Phó Trưởng ban Thường trực Ban Chỉ đạo phòng thủ dân sự quốc gia chủ trì cuộc họp về ứng phó với cơn bão số 11 (bão Matmo).

Nhận thức rõ tính chất đặc biệt phức tạp, không được chủ quan

Kết luận cuộc họp, Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà nhấn mạnh: Bão số 11 hết sức nguy hiểm, là "thiên tai chồng thiên tai". Các địa phương cần nhận thức rõ tính chất đặc biệt phức tạp của tình hình để có biện pháp kịp thời, không được chủ quan.

Trước tình huống có 3 cơn bão đổ bộ liên tiếp, kèm theo nhiều loại hình thiên tai (bão, lũ, ngập lụt, lũ ống, lũ quét, sạt lở, thậm chí vỡ đê và cả tác động xả lũ xuyên biên giới từ phía thượng lưu phía Trung Quốc…), các cơ quan dự báo cần tiếp tục cập nhật, kết hợp dự báo quốc tế với kinh nghiệm thực tiễn, chuẩn bị cho tình huống "bão chồng bão, đa thiên tai".

Phó Thủ tướng đánh giá cao các địa phương đã thông báo cho 100% tàu thuyền, nhưng yêu cầu phải kiểm tra, giám sát trực tiếp, tránh tình trạng "không kiểm tra, không cưỡng chế là không được". Các địa phương Quảng Ninh, Hải Phòng, Ninh Bình cần đặc biệt cảnh giác nguy cơ dông, lốc xoáy trước bão.

Do sau bão số 10, nhiều đoạn đê sông, đê biển còn yếu, Phó Thủ tướng yêu cầu trong hai ngày trước bão đổ bộ các địa phương phải huy động lực lượng xử lý ngay, "bão vào thì không còn làm được".

Phó Thủ tướng đánh giá vùng núi trung du Bắc Bộ là khu vực đặc biệt nguy hiểm, nhiều nơi chưa khắc phục hết thiệt hại, tìm kiếm cứu nạn còn dang dở, nay lại đối mặt mưa lớn. Vì vậy, cơ quan khí tượng – thủy văn cần khoanh định chính xác khu vực mưa lớn, tính toán cả lượng nước đổ về từ thượng nguồn. Các địa phương phải khoanh vùng nguy cơ sạt lở, di dời dân khỏi điểm xung yếu, sử dụng trường học kiên cố làm nơi tránh trú, đảm bảo lương thực, y tế dài ngày.

Chính quyền địa phương, công an, quân đội phải kiên quyết cưỡng chế di dời trong trường hợp người dân không chấp hành, đồng thời bảo đảm an toàn tài sản, tàu thuyền để bà con yên tâm.

Về bảo đảm an toàn hồ đập, thủy điện, thủy lợi, Phó Thủ tướng giao Bộ Nông nghiệp và Môi trường chịu trách nhiệm điều tiết, kiểm soát, quyết định thời điểm xả lũ, cắt lũ, không để "lũ chồng lũ, ngập lụt nghiêm trọng ở đô thị"; đề nghị tăng cường trao đổi thông tin với phía Trung Quốc về thủy văn các lưu sông bên kia biên giới, đặc biệt dữ liệu xả lũ.

Bộ Quốc phòng được bổ sung xuồng, ca-nô cho các tỉnh miền núi để ứng cứu khi bị lũ lụt cô lập, chia cắt. Các lực lượng thực hiện phương châm "4 tại chỗ", mang theo lương thực, nước uống, y tế, xăng dầu, thiết bị thông tin để duy trì kết nối.

Bộ Công Thương, Bộ Xây dựng rà soát toàn bộ hạ tầng điện, giao thông, công trình xây dựng để có thể thích ứng với cấp độ bão ngày càng mạnh. Riêng với Hà Nội, cần có kịch bản chống ngập, không lấp hồ, sông; quy hoạch thêm không gian chứa nước tạm thời, kể cả dưới sân vận động, trường học.

Không chỉ ứng phó bão, mà cả các hiện tượng thiên tai đi kèm

Liên quan đến việc xây dựng quy trình ứng phó khi xảy ra bão, lũ, thiên tai chồng thiên tai, Phó Thủ tướng cho rằng cần ban hành quy trình, quy chế chuẩn để ứng phó, thay đổi phương pháp điều hành "không thể họp bàn chung chung khi bão đã đến".

Bộ Nông nghiệp và Môi trường đã đưa ra khung phân loại cấp độ thiên tai và phải tiếp cận ứng phó dựa vào cấp độ đó để huy động, bố trí lực lượng. Có những việc chỉ cần các bộ, ngành, địa phương tự xử lý, Ban Chỉ đạo Phòng thủ dân sự quốc gia chỉ giám sát, nhưng cũng có những tình huống lực lượng Trung ương phải trực tiếp vào cuộc.

Do đó, theo Phó Thủ tướng, cần phải ban hành thành các quy chuẩn, quy trình chuẩn, văn bản pháp lý để đảm bảo thực thi. Trong đó, tất cả các khâu từ lực lượng quân đội, quốc phòng tại chỗ, công tác dự báo, phương án trước – trong – sau bão, ứng phó từng loại thiên tai cụ thể đều phải có phương án và kịch bản.

"Kịch bản, phương án, quy trình, quy chế là yêu cầu bắt buộc, phải quy trình hóa và đưa thành văn bản pháp lý để triển khai. Mỗi địa phương, mỗi ngành phải có phương án cụ thể; mỗi địa bàn phải có một người toàn quyền chỉ đạo. Phải phân công, phân nhiệm rõ ràng. Ai tham gia, đánh ở đâu, đánh thế nào phải được xác định ngay từ đầu", Phó Thủ tướng nói.

Ngay sau cuộc họp này, địa phương nào có thể thì phải lập kịch bản, phương án cụ thể, trong khi chưa có quy chế, phải tạm thời phân công người phụ trách từng địa bàn, "mỗi nơi phải có một người được giao toàn quyền chỉ đạo".

Bộ Nông nghiệp và Môi trường cần có ngay một văn bản chỉ đạo tất cả địa phương trong vùng ảnh hưởng trực tiếp của bão và cả vùng ngoài ảnh hưởng, về các vấn đề: Đê điều, nước lũ, nguy cơ vỡ đê.

Phó Thủ tướng cũng lưu ý khi chống bão, không chỉ có bão, mà còn trước – trong – sau bão với các hiện tượng thiên tai đi kèm, nối tiếp hoặc phát sinh sau bão. Đơn cử như tình trạng ngập lụt tại Hà Nội hay các đô thị lớn cũng phải có kịch bản 4 tại chỗ, điều tiết giao thông, bảo đảm hạ tầng điện, hoạt động của các trường học, công sở phải chuẩn bị ra sao… để giảm thiệt hại.

Cơ quan dự báo cũng phải có cảnh báo cụ thể về ngập úng đối với các đô thị, chỉ rõ cần áp dụng phương án, kịch bản chống ngập, chống thiệt hại do lũ lụt.

Phó Thủ tướng nêu rõ: "Chúng ta phải lấy kịch bản xấu nhất để dự báo. Dự báo càng cao, cảnh giác càng cao, chuẩn bị càng toàn diện, đồng bộ thì thiệt hại càng ít".

Đại diện Bộ Công Thương cho biết, trong quá trình ứng phó bão số 9 và 10, bộ đã ban hành nhiều công điện, cử đoàn kiểm tra trực tiếp tại các công trình, nhất là thủy điện Tuyên Quang và Thác Bà. Do xả lũ liên tục thời gian dài, khu vực hạ du xuất hiện nhiều điểm sạt lở, một số hộ dân ven sông bị uy hiếp. Bộ đã yêu cầu chủ đầu tư phối hợp chính quyền địa phương cảnh báo, di dời dân khỏi khu vực nguy hiểm.