CôngThương - Khó làm giàu nếu thiếu KH&CN
Tại lễ công bố Ngày KH&CN Việt Nam 18-5, Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng đã khẳng định tầm quan trọng của KH&CN đối với sự phát triển của đất nước: "Chúng ta đang sống trong thời đại toàn cầu hóa và hội nhập quốc tế sâu rộng. Quốc gia nào có năng lực cạnh tranh cao sẽ có nhiều cơ hội để vượt lên, phát triển nhanh và bền vững. Cạnh tranh giữa các quốc gia, suy cho cùng là cạnh tranh nguồn vốn tri thức, thể hiện qua chất lượng nguồn nhân lực và trình độ KH&CN". Tuy nhiên, trên thực tế, hoạt động KH&CN của Việt Nam thời gian qua còn nhiều hạn chế, chưa thực sự trở thành động lực phát triển KT-XH; việc huy động nguồn lực của xã hội vào hoạt động KH&CN chưa được chú trọng đúng mức; việc đào tạo, trọng dụng, đãi ngộ cán bộ KH&CN tuy đã có nhiều đổi mới nhưng còn không ít bất cập; cơ chế quản lý hoạt động KH&CN chậm được hoàn thiện…
Cũng vì những nguyên nhân nêu trên mà chúng ta chịu khá nhiều thiệt thòi, một số lợi thế của quốc gia chưa mang lại những giá trị đích thực, nhiều tiềm năng chưa được khai thác và phát huy hiệu quả. Lấy ví dụ, tại hội thảo mới diễn ra do Viện Hàn lâm khoa học xã hội Việt Nam tổ chức, có ý kiến lo ngại tới năm 2020 chúng ta khó đạt tới mục tiêu phát triển công nghiệp hóa theo hướng hiện đại vì thực trạng nông nghiệp, nông thôn và nông dân nước ta hiện còn cách rất xa so với yêu cầu này. Lý do đưa ra là hiện tỷ lệ lao động trong nông nghiệp tới gần 50% nhưng tỷ lệ nông nghiệp đóng góp trong GDP của Việt Nam mới đạt xấp xỉ 20%. Điều đó cho thấy hiệu quả kinh tế thu được của lao động nông nghiệp còn rất thấp, thu nhập và đời sống nông dân chưa được cải thiện. Đi sâu phân tích, tỷ lệ các hộ nông dân được tập huấn chuyển giao kỹ thuật nông nghiệp chỉ được khoảng 50% ở ba lĩnh vực là giống cây trồng, kỹ thuật làm đất và kỹ thuật thu hoạch. Bên cạnh đó, hàng loạt vấn đề khác như kỹ thuật chăn nuôi, sơ chế và bảo quản sản phẩm, quản lý tổ chức sản xuất, tiếp cận thị trường, biện pháp thích ứng biến đổi khí hậu... thì tỷ lệ này chỉ đạt khoảng 15%.
Trong nông nghiệp, nhiều sản phẩm xuất khẩu chủ lực của Việt Nam nằm trong tốp dẫn đầu thế giới như gạo, cà phê, hồ tiêu, hạt điều... nhưng về lợi nhuận thu được thì chúng ta luôn chịu cảnh thua thiệt bởi những nhược điểm cố hữu chậm được khắc phục như DN và lao động nông nghiệp thiếu tính chuyên nghiệp; việc áp dụng công nghệ mới vào sản xuất hầu như tự phát và theo kinh nghiệm; thiếu quy hoạch, chiến lược tổng thể... Trong sản xuất công nghiệp, tình trạng tương tự cũng diễn ra. Phần nhiều chúng ta mới thực hiện công việc lắp ráp và gia công những sản phẩm đơn giản trong chuỗi dây chuyền sản xuất hiện đại; những sản phẩm "made in Vietnam" thì công nghệ, thiết bị sản xuất lạc hậu dẫn đến chi phí cao, chất lượng chưa thể cạnh tranh mạnh với sản phẩm của các nước trên thị trường. Do đó, chúng ta mới chỉ thực hiện "bán sức lao động", lấy công làm lãi.
Như vậy có thể thấy, KH&CN chưa được áp dụng rộng rãi, chưa đi sâu vào cuộc sống; nhiều nghiên cứu có giá trị trong "phòng thí nghiệm" - chỉ 1/3 số đó được chuyển giao ứng dụng hoặc tiếp tục nghiên cứu hoàn thiện; số DN dám "mạo hiểm" đầu tư cho các công trình khoa học chỉ đếm trên đầu ngón tay; việc đặt hàng sản phẩm của các trung tâm nghiên cứu cũng không có nhiều DN mặn mà...
Những vấn đề cần tập trung tháo gỡ
Hiến pháp 2013 xác định "Phát triển KH&CN là quốc sách hàng đầu, giữ vai trò then chốt trong sự nghiệp phát triển KT-XH của đất nước". Tại Hội nghị Trung ương 6 (khóa XI), Đảng ta cũng đã ra Nghị quyết về nâng cao chất lượng, hiệu quả nghiên cứu KH&CN trong đó nêu rõ, KH&CN phải thật sự trở thành động lực then chốt phát triển lực lượng sản xuất hiện đại, nâng cao năng suất, chất lượng và sức cạnh tranh của nền kinh tế, góp phần đẩy nhanh quá trình công nghiệp hóa - hiện đại hóa và phát triển kinh tế tri thức, đưa nước ta cơ bản trở thành nước công nghiệp theo hướng hiện đại vào năm 2020 và là nước công nghiệp hiện đại vào giữa thế kỷ XXI.
Như vậy, tại Hiến pháp 2013, một lần nữa khẳng định rõ quan điểm của Đảng và Nhà nước ta coi việc phát triển KH&CN là quốc sách hàng đầu. Thời điểm này cũng hết sức thuận lợi khi chúng ta có đầy đủ cơ sở pháp lý hậu thuẫn cho việc phát triển KH&CN. Cụ thể, để Nghị quyết Trung ương 6 (khóa XI) về phát triển KH&CN nhanh chóng triển khai trong đời sống xã hội, Luật KH&CN (sửa đổi) đã được Quốc hội thông qua ngày 18-6-2013 với nhiều nội dung mang tính đột phá, cụ thể hóa tinh thần tập trung cho phát triển KH&CN, mang lại động lực mới cho giới trí thức, giới nghiên cứu và quản lý khoa học của cả nước. Điều 62, Hiến pháp năm 2013 cũng nêu rõ: "Nhà nước ưu tiên đầu tư và khuyến khích tổ chức, cá nhân đầu tư nghiên cứu, phát triển, chuyển giao, ứng dụng có hiệu quả thành tựu KH&CN; bảo đảm quyền nghiên cứu KH&CN; bảo hộ quyền sở hữu trí tuệ. Nhà nước tạo điều kiện để mọi người tham gia và được thụ hưởng lợi ích từ các hoạt động KH&CN".
Để có những đột phá trong việc nghiên cứu, phát triển, chuyển giao, ứng dụng có hiệu quả thành tựu KH&CN - nói cách khác là để Nghị quyết của Đảng và nội dung của Hiến pháp 2013 nhanh chóng được triển khai trong cuộc sống - có hàng loạt vấn đề cần được khẩn trương tháo gỡ. Đó là đổi mới mạnh mẽ và đồng bộ tổ chức, cơ chế quản lý, cơ chế hoạt động KH&CN; xác định nguồn nhân lực là nhân tố quyết định đối với phát triển KH&CN; xây dựng kế hoạch trung và dài hạn trong việc đặt hàng các phòng thí nghiệm cho các tổ chức KH&CN, tránh tình trạng "ăn đong", thiếu các nghiên cứu chuyên sâu; nâng cao trình độ KH&CN của nhiều lĩnh vực sản xuất hiện còn ở mức thấp (sản xuất lúa gạo, nuôi trồng thủy, hải sản...); mở rộng quy mô, từng bước khắc phục tình trạng sản xuất nhỏ lẻ nhằm tăng hàm lượng KH&CN trong giá trị sản phẩm, góp phần tăng khả năng cạnh tranh...
Phát triển khoa học và công nghệ là quốc sách hàng đầu
Xe và Công nghệ 03/06/2014 09:06 Theo dõi Congthuong.vn trên
Một trong những nội dung quan trọng của Hiến pháp 2013 là khẳng định vị trí, tầm quan trọng của việc phát triển khoa học và công nghệ (KH&CN) trong giai đoạn mới nhằm mục tiêu đưa nước ta cơ bản trở thành nước công nghiệp theo hướng hiện đại vào năm 2020. Điều đó thể hiện rõ tại nội dung của Điều 62 trong Hiến pháp 2013 với nhiều điểm quan trọng đã được bổ sung và thay thế cho Ðiều 37 của Hiến pháp năm 1992.
baocongthuong.com.vn
Bạn thấy bài viết này thế nào?
Kém ★ Bình thường ★ ★ Hứa hẹn ★★★ Tốt ★★★★ Rất tốt ★★★★★
Bài viết cùng chủ đề:
Bộ Khoa học và Công nghệ
Tags:
Tin mới nhất
Các nhà báo đã cho xã hội thấy nhiều góc nhìn về hoạt động khoa học và công nghệ
Ngày 16/5/2024, tại Hà Nội, Bộ Khoa học và Công nghệ tổ chức Lễ trao Giải thưởng báo chí về khoa học và công nghệ năm 2023.
Cần chiến lược tổng thể liên kết giữa các trường đại học trong đổi mới sáng tạo
Theo các chuyên gia, để thúc đẩy phát triển bền vững nền giáo dục đổi mới sáng tạo, cần chiến lược tổng thể phối hợp chặt chẽ giữa trường đại học.
Sắp công bố Top 10 doanh nghiệp đổi mới sáng tạo và kinh doanh hiệu quả ngành CNTT - VT
Top 10 doanh nghiệp đổi mới sáng tạo và kinh doanh hiệu quả ngành công nghệ thông tin, viễn thông có sự góp mặt của FPT, Viettel, VNPT, Mobifone…
Khai mạc Diễn đàn Đổi mới Sáng tạo Quốc gia 2024
Ngày 16/5, tại Đại học Quốc gia Hà Nội diễn ra Diễn đàn Đổi mới Sáng tạo Quốc gia 2024 nhân kỷ niệm Ngày Khoa học Công nghệ Việt Nam 18/5.
Xây dựng trung tâm dữ liệu hấp dẫn nhà đầu tư nước ngoài
Việt Nam sẽ chứng kiến sự tăng trưởng đáng kể trên thị trường trung tâm dữ liệu, được thúc đẩy bởi nền kinh tế kỹ thuật số đang mở rộng.
Tin cùng chuyên mục
Nhiều biện pháp triển khai thúc đẩy quá trình tắt sóng 2G
Để thúc đẩy quá trình tắt sóng 2G, Bộ Thông tin và Truyền thông, Sở Thông tin và Truyền thông và các doanh nghiệp di động triển khai nhiều biện pháp.
2 nhà khoa học được trao Giải thưởng Tạ Quang Bửu năm 2024
Ngày 15/5/2024, tại Hà Nội, Bộ Khoa học và Công nghệ tổ chức Lễ trao Giải thưởng Tạ Quang Bửu năm 2024. Năm nay, giải thưởng được trao cho 2 nhà khoa học.
5G sẽ được tập trung triển khai tại các khu công nghiệp
Hiện nay, 2 nhà mạng đang thực hiện các thủ tục đấu thầu, đầu tư thiết bị để triển khai mạng 5G thương mại.
Mua xe chỉ từ 235 triệu đồng, người tiêu dùng "phát sốt" với VinFast VF 3
Thị trường ô tô Việt lại sôi động như những ngày qua với từ khóa “VF 3”, đặc biệt khi VinFast chính thức nhận đặt cọc sớm mẫu minicar điện này, từ 13/5 - 15/5/2
Hết tháng 4, cả nước nhập khẩu gần 44.000 ô tô nguyên chiếc các loại
Hết tháng 4, cả nước nhập khẩu 43.805 ô tô nguyên chiếc các loại, tổng kim ngạch đạt 929,4 triệu USD kết quả này vẫn giảm sâu hơn so với cùng kỳ 2023.
Doanh nghiệp công nghệ số Việt Nam mang về 7,5 tỷ USD từ thị trường nước ngoài
Hiện nay có khoảng trên 1.500 doanh nghiệp công nghệ số Việt Nam đi ra nước ngoài với ước tính doanh thu của thị trường nước ngoài hiện nay khoảng 7,5 tỷ USD.
Bộ Thông tin và Truyền thông ban hành 26 quyết định xử phạt vi phạm hành chính
Trong tháng 4/2024, Bộ Thông tin và Truyền thông đã ban hành 26 quyết định xử phạt vi phạm hành chính với tổng số tiền xử phạt 818 triệu đồng
Phần mềm phòng chống lừa đảo cho người dân sẽ mở thử nghiệm trong tháng 6/2024
Phần mềm được kỳ vọng sẽ trở thành công cụ hữu hiệu phát hiện các dấu hiệu lừa đảo trên mạng, đồng thời góp phần nâng cao kỹ năng an toàn cho người dùng.
Xe Audi Q8 SUV có giá từ bao nhiêu tiền?
Audi Q8 SUV mới sẽ có mặt tại Việt Nam từ tháng 7/2024, với giá khởi điểm từ 4,1 tỷ đồng cùng chế độ bảo hành 3 năm không giới hạn km.
Lừa đảo trực tuyến gây thiệt hại 390.000 tỷ đồng, tương đương 3,6% GDP
Ngày 13/5, tại Hà Nội, Hiệp hội An ninh mạng quốc gia tổ chức Hội thảo Phòng, chống lừa đảo trên không gian mạng.
Toàn cảnh “cuộc chiến” chất bán dẫn của các cường quốc
Ngành công nghiệp bán dẫn là một trong những ngành chiến lược nhất của nền kinh tế thế giới.
Doanh số bán hàng giảm sâu, các nhà sản xuất ô tô Mỹ lo mất thị trường tỷ dân
Các nhà sản xuất ô tô Trung Quốc phát triển mạnh mẽ, vượt xa trên nhiều phương diện, gây thách thức lớn cho công ty sản xuất ô tô Mỹ cùng đối tác nước ngoài.
Thị trường ô tô Việt tháng 4 sụt giảm nhẹ
Theo Hiệp hội các nhà sản xuất ô tô Việt Nam (VAMA), doanh số toàn thị trường ô tô tháng 4/2024 bán giảm 11% so với cùng kỳ năm 2023.
“Đặc quyền” của chủ xe VF 3: Tự chọn màu sơn, họa tiết theo sở thích
Ngoài 9 màu sơn có sẵn, khách hàng mua xe VinFast VF 3 có thể lựa chọn màu sơn và họa tiết riêng theo sở thích và nhu cầu cá nhân.
Giải pháp hỗ trợ doanh nghiệp công nghệ số Việt Nam khai phá thị trường quốc tế
Ngoài phát triển thị trường trong nước, cần hỗ trợ doanh nghiệp công nghệ số Việt Nam khai thác cơ hội kinh doanh sản phẩm, giải pháp ra thị trường quốc tế.
Năm 2026, Việt Nam sẽ có dịch vụ ô tô bay?
Hiện dự án nghiên cứu tiền khả thi vận hành ô tô bay eVTOL đang được xây dựng, dự kiến năm 2026 sẽ được thử nghiệm tại Vũng Tàu.
Động cơ V8 4.0L tăng áp kép - Dấu ấn một thập kỷ thành công của Bentley
Động cơ V8 tăng áp kép 4.0L huyền thoại của Bentley chính thức dừng sản xuất trên các dòng xe Continental GT, Continental GTC và Flying Spur.
Giảm áp lực giao hàng cho doanh nghiệp dệt may bằng công nghệ
Để giải “bài toán” của nhiều doanh nghiệp dệt may hiện nay là làm sao để phát triển bền vững, thì việc áp dụng công nghệ được coi là yếu tố tiên quyết.
Bộ Công Thương ban hành Kế hoạch chuyển đổi số năm 2024
Bộ Công Thương vừa ban hành Quyết định số 1080/QĐ-BCT ngày 8/5/2024 về Kế hoạch chuyển đổi số của Bộ Công Thương năm 2024.
Tự động hoá hướng đến tăng trưởng kinh tế xanh, bền vững
Tự động hoá đang đóng vai trò quan trọng trong việc góp phần chuyển dịch hướng đến tăng trưởng xanh, phát triển kinh tế số, kinh tế tuần hoàn.