Tin Khu Vực 
CôngThương -
Không có chuyện lãi trên 1.000 đồng/lít
Để người tiêu dùng không hiểu sai về tính minh bạch của hoạt động kinh doanh xăng dầu hiện nay, hôm qua (21/9), khi trao đổi với một số báo chí, ông Bùi Ngọc Bảo đã phân tích chuyện lỗ, lãi trong kinh doanh xăng dầu của Petrolimex.
Ông Bảo cho biết, mặc dù đến thời điểm này, kinh doanh xăng dầu chưa hoạt động đầy đủ theo Nghị định 84/2009/NĐ-CP, ban hành ngày 15/10/2009, nhưng các cơ quan quản lý nhà nước vẫn điều hành xăng dầu trên cơ sở nghị định này. Đây là công cụ để các cơ quan quản lý nhà nước, DN, người tiêu dùng giám sát với mục tiêu minh bạch hóa xăng dầu đó chính là công thức giá được quy định trong nghị định.
| Trả lời câu hỏi vì sao tại Hội thảo "điều hành giá xăng dầu theo cơ chế thị trường trong đều kiện Việt Nam" do Bộ Tài chính tổ chức, ông Bảo không nói rõ việc lỗ lãi giữa 2 mặt hàng xăng và dầu diezen, ông Bảo giải thích: Chi phí bán hàng là chi phí chung, như tại cửa hàng xăng việc trả lương cho công nhân, chi phí vận tải, khấu hao tài sản... đều tính chung cho cả hoạt động bán dầu và xăng. Vì trước đây theo Nghị định 55/NĐ-CP có quy định bù lỗ cho mặt hàng dầu mà không bù lỗ cho xăng vì thế DN phải phân bổ chi phí để bóc tách kinh doanh 2 mặt hàng này. Tuy nhiên, kể từ khi Nhà nước không còn bù lỗ cho mặt hàng dầu, trong khi quy định chi phí lưu thông cho 2 mặt hàng này như nhau vì thế không cần thiết bóc tách. Tuy nhiên, vẫn có thể bóc tách lỗ lãi hai mặt hàng này bằng cách phân bổ chi phí. Vì là một cuộc hội thảo khoa học nên Petrolimex chỉ chuẩn bị nội dung phù hợp với hội thảo mà không chuẩn bị số liệu bóc tách và cũng không có cơ hội giải thích rõ tại hội thảo. |
Nếu theo cách tính giá cơ sở theo quy định của Nghị định 84 trước thời điểm hạ giá xăng dầu thì không có chuyện Petrolimex lãi cao. Cụ thể, giá cơ sở trong ngày 26/8 (trước giờ hạ giá) đối với xăng 92 cao hơn giá bán thực tế lúc đó là 178 đồng/lít, nếu lấy lợi nhuận định mức 300 đồng/lít trừ đi phần chênh lệch thì doanh nghiệp chỉ còn lãi 122 đồng/lít. Mặt hàng diezen 0,05S cũng theo cách tính tương tự, nhưng do giá cơ sở thấp hơn 141 đồng/lít, cộng với 300 đồng/lít lợi nhuận định mức, DN có lãi là 441 đồng/lít.
Tuy nhiên, cũng trong ngày 26/8, sau khi giảm giá, so giữa giá cơ sở và giá bán đã giảm thì xăng 92 đã lỗ 268 đồng/lít; diezen chỉ còn lãi 169 đồng/lít.
Trao đổi với báo chí, lần đầu tiên Petrolimex đã công khai giá vốn (giá hàng trong kho, không có lợi nhuận định mức) trong ngày 26/8. Theo đó, trước thời điểm tăng giá, giá phải bán hòa vốn của xăng 92 là 21.081 đồng/lít, so với bán thực tế là 21.300 đồng/lít, Petrolimex có lợi nhuận là 219 đồng/lít; diezen 0,05S có lãi 540 đồng/lít; diezen 0,25S lãi 289 đồng/lít. Nhưng sau khi giảm giá, nếu so sánh giữa giá phải bán hòa vốn và giá bán thực tế thì xăng 92 lỗ 135 đồng/lít; diezel 0,05S lãi 267đồng/lít; diezel 0,25S chỉ còn lãi 17 đồng/lít.
Những con số trên đã minh chứng, trước khi giảm giá và cả sau khi giảm giá, mặt hàng lãi nhiều nhất là diezen cũng chỉ có 441 đồng/lít, vì thế không có chuyện trước khi giảm giá Petrolimex có lợi nhuận cao trên 1.000 đồng/lít- ông Bảo khẳng định.
Giải thích về độ vênh giữa mức lãi của Petrolimex công bố như trên với mức lãi tới 1.000 đồng/lít xăng đồng/lít mà Bộ Tài chính công bố, đại diện Petrolimex khẳng định, cá nhân mình không cung cấp thông tin xăng lãi 780 cho Bộ Tài chính, có thể có sự hiểu chưa đúng về cách tính giá trong hoạt động kinh doanh của các DN kinh doanh xăng dầu. Bởi vì Bộ Tài chính cho biết, cách tính giá trên cơ sở giá khai báo hải quan.
Nhưng đối với việc nhập khẩu xăng dầu thì phương pháp mua phải theo tập tục quốc tế, nghĩa là mua rồi thì một tháng sau, hoặc một thời gian nào đó, mới thanh toán tiền. Theo tập tục quốc tế, có nhiều công thức tính giá, có công thức tính có thể 2 ngày trước giao hàng, hai ngày sau giao hàng và tại thời điểm giao hàng để có giá bình quân 5 ngày, nhưng cũng có hợp đồng lấy giá bình quân cả tháng... Không ai lấy giá một ngày vì có thể rơi vào rủi ro cao, có công thức lấy giá trung bình 15 ngày trước và 15 ngày sau khi giao hàng. Do đó mới có chuyện thậm chí tàu về đến nơi, hàng về bán xong rồi nhưng chưa có giá thực, tàu bơm lên hết hàng rồi vẫn chưa có giá, vì thế khi làm tờ khai hải quan chỉ có giá tạm tính mà đơn vị nào cũng phải đưa ra. Hải quan cũng tạm kê khai cả phí, thuế nhập khẩu bằng giá. 1 tháng sau, hoặc một thời gian nhất định, sau có tất toán với hải quan mới cần có giá thực.
Giá xăng dầu được tính toán minh bạch
Ông Bùi Ngọc Bảo khẳng định, con số lỗ lãi của DN là rất minh bạch và có công thức tính rõ ràng (theo quy định tại Nghị định 84/2009/NĐ-CP về kinh doanh xăng dầu). Theo đó, giá xăng dầu được tính trên cơ sở giá thế giới (không ai giấu được vì giá minh bạch trên thị trường quốc tế ở mọi thời điểm) và giá vốn của DN (các cơ quan quản lý Nhà nước cũng dễ dàng tính được trên cơ sở tính giá bán cơ sở). Ông Bảo làm rõ, cách tính giá vốn của các DN có thể khác nhau do điều kiện sản xuất, kinh doanh của các DN khác nhau nhưng với Petrolimex, giá vốn chúng tôi luôn tiệm cận với giá cơ sở vì gần như ngày nào Petrolimex cũng nhập hàng, ngày nào cũng cập nhật.
Ngoài ra, hoạt động của các DN kinh doanh xăng dầu thời gian qua gặp rất nhiều khó khăn. Trong năm 2011 có rất nhiều biến cố thay đổi về tỉ giá, như đầu năm tỉ giá thay đổi tăng tới 9,3%. Trong khi mặt hàng xăng dầu hầu như DN phải nhập khẩu 100%, có lúc đầu năm cân đối cung cầu ngoại tệ có vấn đề, điều đó tác động tiêu cực đến các hoạt động của các công ty xăng dầu đầu mối trong bối cảnh chúng ta phải thực hiện mục tiêu kiềm chế lạm phát, ổn định kinh tế vĩ mô và đảm bảo an sinh xã hội. Đây là áp lực rất lớn đối với các công ty đầu mối xăng dầu, trong đó có Petrolimex.
Trong năm 2011, khoảng cách giữa dầu thô và sản phẩm tạo cũng rất khác biệt, thậm chí có mặt hàng lên tới 30- 40 USD/thùng, đây là khoảng cách lớn nhất từ trước tới nay. Việc giá dầu thô giảm nhưng giá các sản phẩm xăng dầu thành phẩm không giảm tương ứng, thậm chí còn tăng cao khiến DN kinh doanh xăng dầu rất khó khăn. Nếu người tiêu dùng và cơ quan quản lý không hiểu rõ biến động bất thường này của thị trường xăng dầu thế giới thì sẽ nghĩ chuyện giá dầu thô giảm là giá xăng dầu phải giảm theo và dẫn tới hiểu lầm là DN kinh doanh xăng dầu trong nước không chịu giảm giá xăng dầu. Trong năm còn có chuyện Nhà máy lọc dầu Dung Quất cũng có thời gian nghỉ bảo dưỡng cũng tăng áp lực phải nhập khẩu. Thời điểm sau Tết Nguyên đán lượng hàng thiếu nghiêm trọng, khiến Petrolimex phải gia tăng 30% sản lượng nhập về trong bối cảnh khó khăn.
Ông Bảo cho rằng, xăng dầu là mặt hàng kinh doanh có điều kiện và chịu sự quản lý rất chặt chẽ của các cơ quan quản lý Nhà nước. Nếu nói thẳng thắn thì xăng dầu là mặt hàng có giá cả minh bạch nhất hiện nay, nhưng chính cơ chế điều hành đã khiến cho người dân hiểu nhầm. “Giá xăng dầu trên thị trường mà Việt Nam nhập khẩu được thông tin trực tiếp hàng ngày hàng giờ, thuế nhập khẩu, các chi phí đều có công thức tính rõ ràng...”- Ông Bảo nhấn mạnh.
Lãnh đạo Petrolimex cũng cho rằng, việc các DN kinh doanh lớn với thị phần chi phối sẽ tạo ra thế độc quyền, gây thiệt hại đến quyền lợi của người tiêu dùng. “Thị phần của Petrolimex không phải đạt mức 55-60% ở tất cả mọi khu vực thị trường. Ở TP.Hồ Chí Minh chỉ đạt 35%; ở Cần Thơ có lúc chỉ còn 25%. Ở những thành phố lớn, kinh doanh thuận lợi thì cạnh tranh rất quyết liệt vì Petrolimex không dễ gì thống lĩnh thị trường được. Ngược lại, ở những vùng cao, xa xôi như Hà Giang, Lai Châu…, những địa bàn kinh doanh khó khăn, có mời cũng không DN nào đặt chân tới, thì thị phần Petrolimex có thể lên tới 100%. Tức là, nếu kinh doanh có lãi thì thị trường sẽ cạnh tranh rất quyết liệt dù là thị trường xăng dầu chỉ có 11 DN đầu mối.”- ông Bảo khẳng định.