Tin Khu Vực 
Nửa thế kỷ gắn bó với Việt Nam, Giáo sư Furuta Motoo, Chủ tịch Hội hữu nghị Nhật - Việt, Hiệu trưởng Trường Đại học Việt Nhật (Đại học Quốc gia Hà Nội) đã chứng kiến hành trình đổi thay mạnh mẽ của đất nước từ những ngày gian khó sau chiến tranh đến thời kỳ hội nhập và phát triển.
Trong cuộc trò chuyện với phóng viên Báo Công Thương, vị giáo sư người Nhật sử dụng hoàn toàn tiếng Việt, thuần thục, mượt mà như tiếng mẹ đẻ. Ông chia sẻ góc nhìn về những dấu ấn kinh tế xã hội nổi bật, tinh thần vượt khó và khát vọng của người Việt, cũng như vị thế quốc tế ngày càng được nâng cao của Việt Nam trong tiến trình hội nhập.
Giáo sư Furuta Motoo, Chủ tịch Hội hữu nghị Nhật - Việt, Hiệu trưởng Trường Đại học Việt Nhật (Đại học Quốc gia Hà Nội)
Hành trình bứt phá
- Thưa Giáo sư, ông nhìn nhận như thế nào về những dấu ấn nổi bật trong hành trình phát triển kinh tế Việt Nam trong nhiều thập kỷ qua?
GS.TS. Furuta Motoo: Lần đầu tiên tôi sống dài hạn ở Hà Nội là năm 1977, khi vừa tốt nghiệp đại học. Tôi đến Việt Nam với một niềm ngưỡng mộ sâu sắc dành cho dân tộc đã giành chiến thắng trong cuộc kháng chiến chống Mỹ. Hà Nội khi ấy là một thành phố thú vị và giàu trải nghiệm nhưng cũng bộn bề khó khăn về vật chất. GDP bình quân đầu người chỉ khoảng 80 USD, người dân nghèo và thiếu thốn đủ thứ. Tôi còn nhớ rõ mình phải mang cả giấy vệ sinh từ Nhật sang để dùng.
Hơn bốn thập kỷ sau, Việt Nam đã bước sang một trang hoàn toàn khác. GDP bình quân đầu người hiện nay tiến gần 5.000 USD, phản ánh sự trỗi dậy mạnh mẽ của nền kinh tế. Đất nước đã vượt qua đói nghèo, vươn lên thành một nền kinh tế năng động, gắn với dòng chảy hội nhập toàn cầu. Hà Nội, nơi tôi gắn bó nhiều năm cũng thay đổi vượt bậc. Giờ đây Thủ đô đã trở thành điểm đến phổ biến với người Nhật và là nơi nhiều người nước ngoài có thể sinh sống thoải mái, thuận tiện.
Với tôi, sự thay đổi ấn tượng nhất của Việt Nam chính là sự chuyển mình của Hà Nội. Đó là minh chứng cho khát vọng vươn lên của cả dân tộc. Hà Nội hôm nay hiện đại hơn, cởi mở hơn nhưng vẫn giữ được những giá trị văn hóa cốt lõi đã làm nên sức hút đặc biệt của thành phố này.
Khi nhìn lại chặng đường ấy, tôi thấy rõ tinh thần kiên cường và sự nỗ lực không ngừng nghỉ của người Việt Nam, những yếu tố đã đưa đất nước từ khó khăn đi đến thịnh vượng.
- Việt Nam đã có những bước tiến dài trong hội nhập quốc tế, ông đánh giá như thế nào về vị thế và vai trò của Việt Nam trong bức tranh kinh tế, chính trị toàn cầu hiện nay?
GS.TS. Furuta Motoo: Việt Nam đang từng bước khẳng định vị thế là đối tác tin cậy của khu vực và thế giới với sự hiện diện ngày càng sâu rộng trong các cơ chế hợp tác đa phương. Là thành viên chủ chốt của ASEAN, APEC... Việt Nam đã tham gia với vai trò tích cực, chủ động đóng góp vào việc xây dựng các sáng kiến và định hình chiến lược phát triển chung.
Việt Nam đã ký kết, thực thi 17 hiệp định thương mại tự do (FTA) và đang tích cực đàm phán thêm nhiều FTA mới, mở rộng không gian hội nhập sâu rộng hơn cho nền kinh tế. Những nỗ lực này đã giúp Việt Nam tiếp cận nhiều thị trường tiềm năng, nâng cao sức cạnh tranh, thu hút đầu tư và thúc đẩy xuất khẩu. Đây là nền tảng quan trọng để Việt Nam khẳng định vị thế trong chuỗi giá trị toàn cầu và gia tăng sức mạnh nội tại.
Tôi nhớ, khi Việt Nam gia nhập ASEAN vào năm 1995, không ít người lo ngại rằng một nền kinh tế còn nghèo khó sẽ trở thành “gánh nặng” cho khối. Thế nhưng 30 năm sau, Việt Nam đã chứng minh điều ngược lại: từ một thành viên mới, Việt Nam vươn lên thành động lực tăng trưởng quan trọng của ASEAN, thúc đẩy hợp tác nội khối và nâng cao sức cạnh tranh của khu vực.
Hiện nay, Việt Nam giữ vai trò hạt nhân kết nối và thúc đẩy đoàn kết trong ASEAN, góp phần định hình nhiều sáng kiến chiến lược, từ kinh tế, chính trị, an ninh đến hợp tác xã hội. Vị thế ngày càng nổi bật ấy phản ánh sự trưởng thành mạnh mẽ của Việt Nam về kinh tế, chính trị và uy tín quốc tế, đồng thời khẳng định khát vọng đóng góp chủ động, trách nhiệm vào tiến trình xây dựng một khu vực ổn định, phát triển và hội nhập sâu với thế giới.
Cải cách bộ máy mở kỷ nguyên phát triển mới
- Từ góc nhìn của một học giả quốc tế gắn bó lâu dài với Việt Nam, ông nhận định những động lực chiến lược nào sẽ thúc đẩy Việt Nam phát triển trong các thập niên tới và đâu là những thách thức lớn cần vượt qua?
GS.TS. Furuta Motoo: Tôi cho rằng những ách tắc trong thể chế và hạn chế trong quản trị công đang là một trong những thách thức lớn nhất trên hành trình phát triển của Việt Nam. Nếu chúng ta đặt mục tiêu trở thành quốc gia phát triển, có thu nhập cao vào năm 2045, điều kiện tiên quyết là phải xây dựng được một bộ máy hành chính tinh gọn, hiện đại và hiệu quả, đủ sức đáp ứng yêu cầu quản trị trong kỷ nguyên mới.
Trong bối cảnh đó, tiến trình cải cách bộ máy nhà nước do Tổng Bí thư Tô Lâm trực tiếp chỉ đạo mang ý nghĩa vô cùng to lớn. Đây là giải pháp nhằm tháo gỡ những điểm nghẽn đã tồn tại nhiều năm trong cơ cấu tổ chức và cơ chế vận hành, là “chìa khóa” để nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia, thúc đẩy tăng trưởng bền vững và hội nhập sâu rộng với thế giới.
Khi bộ máy hành chính được tinh giản, minh bạch và hiệu quả hơn, nó sẽ tạo ra một môi trường chính sách thông thoáng, ổn định, giúp thu hút nguồn lực đầu tư và khai thác tốt hơn các cơ hội trong nền kinh tế toàn cầu đang biến động nhanh chóng. Đây cũng là nền tảng để cải thiện chất lượng dịch vụ công, nâng cao niềm tin của người dân và doanh nghiệp, từ đó củng cố sức mạnh nội tại của nền kinh tế.
Việt Nam đang bước vào một giai đoạn phát triển mới, ở đó tốc độ và chất lượng điều hành trở thành yếu tố quyết định. Nếu tận dụng tốt cơ hội cải cách này, chúng ta hoàn toàn có thể tháo gỡ các rào cản thể chế, phát huy tối đa tiềm năng của đất nước và tiến những bước vững chắc trên con đường trở thành quốc gia phát triển, hội nhập sâu và có vị thế cao trong trật tự toàn cầu.
Xin trân trọng cảm ơn Giáo sư!
GS.TS Furuta Motoo là nhà Việt Nam học hàng đầu của Nhật Bản, chuyên gia về lịch sử hiện đại và chính trị Việt Nam. Ông từng dành nhiều thời gian nghiên cứu về tư tưởng Hồ Chí Minh. Ông cũng là người nước ngoài đầu tiên được bổ nhiệm làm hiệu trưởng một trường đại học thành viên của Đại học Quốc gia Hà Nội. Hiện nay, GS.TS Furuta Motoo là Chủ tịch Hội Hữu nghị Nhật - Việt và Chủ tịch Hội Nhật Bản nghiên cứu Việt Nam. Năm 2003, GS.TS Furuta Motoo được Đại học Quốc gia Hà Nội trao bằng Tiến sĩ danh dự. Ông còn được trao tặng Huy chương Hữu nghị (năm 1980), Giải thưởng Nhà nước về khoa học - công nghệ (năm 2012), Huân chương Hữu nghị (năm 2013).
Tháng 7 vừa qua, GS.Furuta Motoo đã ra mắt cuốn sách mới “Việt Nam một góc nhìn từ Nhật Bản” (do NXB Chính trị quốc gia Sự thật ấn hành).
