Những yếu tố toàn cầu chi phối giá vàng hiện nay

Ngân hàng trung ương và chính sách lãi suất

Trong tuần vừa qua, giá vàng thế giới chứng kiến những đợt dao động mạnh mẽ, gắn liền với động thái chính sách tiền tệ từ các ngân hàng trung ương lớn. Giá vàng khởi đầu tuần ở mức 3.670 USD/ounce, có thời điểm thử thách ngưỡng 3.630 USD/ounce trước khi bật tăng lên 3.690 USD/ounce ngay sau khi Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) công bố biên bản họp.

Tuy nhiên, diễn biến không dừng ở đó. Chỉ trong vòng 45 phút sau quyết định hạ lãi suất của Fed, thị trường chứng kiến làn sóng chốt lời, kéo giá vàng rơi thẳng xuống 3.650 USD/ounce. Dù vậy, ở những phiên cuối tuần, kim loại quý đã nhanh chóng hồi phục và chốt lại gần 3.690 USD/ounce.

Theo các chuyên gia, yếu tố lãi suất tiếp tục là “kim chỉ nam” dẫn dắt xu hướng. Ông Rich Checkan - Chủ tịch kiêm COO quỹ Asset Strategies International nhấn mạnh, giá vàng thế giới sẽ tăng. Ông Chekan lý giải Chủ tịch Fed và ban điều hành của Fed đã làm những gì thị trường kỳ vọng. Lãi suất thấp khiến cho vàng càng trở nên có sức hấp dẫn. Những căng thẳng chưa thể giải quyết được tại Ukraine, Ba Lan, Gaza và khu vực Caribbean sẽ khiến cho giá vàng thế giới tăng.

Trong khi đó, các chuyên gia khác giữ thái độ thận trọng hơn. Ông Colin Cieszynski, Trưởng bộ phận chiến lược thị trường tại SIA Wealth Management, cho rằng giá vàng đang trong giai đoạn “nghỉ ngơi” sau chuỗi tăng mạnh, việc dao động quanh 3.600 - 3.690 USD/ounce là điều dễ hiểu khi quý 3 sắp khép lại.

Nhưng điểm nhấn quan trọng nhất chính là triển vọng hạ lãi suất tiếp tục trong những tháng tới. Nhiều quan chức Fed, Ngân hàng Trung ương Anh hay Canada được dự báo sẽ đưa ra những tuyên bố có thể định hình tâm lý nhà đầu tư. Đặc biệt, bài phát biểu của ông Stephen Miran - thành viên ban điều hành Fed New York đang thu hút sự chú ý, bởi ông không giấu giếm quan điểm ủng hộ việc cắt giảm lãi suất nhanh và mạnh tay hơn.

Sự kỳ vọng vào chu kỳ nới lỏng tiền tệ này đang khiến giới đầu tư tăng tốc gom vàng, biến kim loại quý thành kênh giữ giá trị an toàn trong bối cảnh bất định.

Làn sóng mua ròng của ngân hàng trung ương và các nhà đầu tư

Nếu yếu tố chính sách tiền tệ quyết định xu hướng ngắn hạn, động lực bền vững hơn cho giá vàng lại đến từ làn sóng mua ròng của các ngân hàng trung ương trên toàn cầu.

Theo hãng tư vấn Metals Focus, kể từ năm 2022 đến nay, mỗi năm các ngân hàng trung ương đều mua ròng trên 1.000 tấn vàng. Riêng năm 2025, con số dự kiến đạt khoảng 900 tấn, gấp đôi mức trung bình giai đoạn 2016 - 2021. Đây được xem là phản ứng chiến lược sau khi phương Tây đóng băng gần một nửa dự trữ ngoại hối của Nga năm 2022, buộc nhiều quốc gia đang phát triển phải đa dạng hóa tài sản dự trữ, giảm phụ thuộc vào đồng USD.

Hội đồng Vàng Thế giới (WGC) ước tính, nhóm ngân hàng trung ương đóng góp tới 23% tổng cầu vàng toàn cầu giai đoạn 2022 - 2025, gấp đôi so với thập niên trước. Điều này đã tạo ra “đệm cầu” ổn định, giúp giá vàng duy trì sức bật bất chấp biến động ở những mảng khác.

Song song đó, các quỹ ETF vàng cũng trở thành kênh hấp thụ vốn mạnh mẽ. Nửa đầu năm 2025, các quỹ này ghi nhận dòng vốn 397 tấn, cao nhất kể từ năm 2020. Lượng vàng nắm giữ đạt 3.615,9 tấn, gần chạm kỷ lục 3.915 tấn thiết lập 5 năm trước. Metals Focus dự báo, cả năm 2025, dòng vốn ròng vào các quỹ ETP có thể đạt 500 tấn, đánh dấu sự trở lại mạnh mẽ sau giai đoạn 2024 chứng kiến dòng vốn rút ròng.

Tuy nhiên, sự phân hóa nhu cầu giữa các phân khúc tiêu dùng vẫn thể hiện rõ rệt. Nhu cầu vàng trang sức vốn là mảng truyền thống, đã giảm 14% xuống chỉ còn 341 tấn trong quý II/2025, thấp nhất kể từ quý III/2020. Trung Quốc và Ấn Độ, hai thị trường chủ lực, lần thứ ba trong 5 năm chứng kiến thị phần sụt dưới 50% vì giá cao khiến người tiêu dùng dè dặt.

Ngược lại, đầu tư bán lẻ dưới dạng vàng miếng lại có dấu hiệu tăng trưởng. Theo WGC, năm 2024 nhu cầu vàng miếng tăng 10%, trong khi nhu cầu vàng xu giảm 31%. Metals Focus dự báo, đầu tư vật chất ròng có thể tăng thêm 2% trong năm nay, đạt khoảng 1.218 tấn, nhờ nhà đầu tư châu Á vẫn đặt kỳ vọng vào xu hướng giá cao.

Nhìn tổng thể, giá vàng đang được nâng đỡ bởi hai trụ cột lớn là chính sách lãi suất thấp và làn sóng mua vào của ngân hàng trung ương. Cùng với đó, bức tranh địa chính trị đầy bất ổn, từ xung đột tại Ukraine, Ba Lan, Gaza đến những căng thẳng mới ở Caribbean tiếp tục khiến vàng giữ vai trò “hầm trú ẩn” trong danh mục của nhà đầu tư.

Trong bối cảnh Mỹ chuẩn bị công bố hàng loạt dữ liệu quan trọng như PMI sản xuất, GDP, đơn đặt hàng tiêu dùng bền, trợ cấp thất nghiệp và báo cáo PCE, thị trường vàng sẽ còn phức tạp. Tuy nhiên, xu hướng dài hạn được nhiều tổ chức dự báo vẫn nghiêng về khả năng duy trì mức giá cao, thậm chí vượt đỉnh ngắn hạn 3.735 USD/ounce đã ghi nhận trong tháng 9.

Thị trường vàng vì thế đang đi trên sợi dây cân bằng giữa áp lực chốt lời và lực cầu bền vững. Và ở thời điểm này, chưa có dấu hiệu cho thấy vai trò “vịnh tránh bão” của vàng sẽ sớm mất đi trong nền kinh tế toàn cầu đầy biến động.