Những thách thức của ông Joe Biden khi trở thành Tổng thống thứ 46 của nước Mỹ

Trong bài diễn văn chiến thắng tối ngày 07/11, ông Joe Biden đã nhấn mạnh: “Việc thành viên Đảng Dân chủ và Cộng hòa từ chối hợp tác với nhau không phải vì thế lực bí ẩn nào đó ngoài tầm kiểm soát của chúng ta. Đó là quyết định, là lựa chọn của chính chúng ta. Nếu chúng ta có thể quyết định không hợp tác, chúng ta cũng có thể quyết định hợp tác. Tôi tin đây là một phần trách nhiệm được người Mỹ giao phó. Họ muốn chúng ta hợp tác. Đó là lựa chọn tôi đưa ra. Tôi kêu gọi quốc hội, cả thành viên Dân chủ và Cộng hòa, cùng đưa ra lựa chọn đó với tôi”.

Điều này có thể thấy, thách thức đầu tiên và khó khăn nhất của ông Joe Biden sẽ là giải quyết vấn đề quản lý chặt chẽ còn nhiều mâu thuẫn, trong đó người dân Mỹ mong đợi và tin tưởng chính phủ cung cấp các dịch vụ thiết yếu. Trong nhiều thập kỷ qua, Đảng Cộng hòa và đảng Dân chủ tin rằng chính phủ cần điều chỉnh, mặc dù vì những lý do rất khác nhau. Đảng Cộng hòa có xu hướng coi phần lớn bộ máy nhà nước, bao gồm các cơ quan quản lý và các dịch vụ xã hội, vốn dĩ không hiệu quả. Những người theo Đảng Dân chủ coi lực lượng lao động liên bang của Mỹ đang thiếu nguồn lực và thường xuyên phải chịu những yêu cầu phi lý từ các nhà lãnh đạo chính trị. Tuy nhiên, nhiều người Mỹ, đặc biệt là những người đã được bảo vệ khỏi hậu quả của một chính phủ tan vỡ, cho rằng nền kinh tế nói chung là tốt, và những người giàu có mua dịch vụ giáo dục và chăm sóc sức khỏe tốt hơn từ khu vực tư nhân. Covid-19 đã cho thấy cuộc khủng hoảng quản trị. Điều khó khăn là một số nền kinh tế khác hoạt động tốt hơn nhiều so với Mỹ như Đài Loan, Hàn Quốc, New Zealand và Đức đã có thể thử nghiệm nhanh chóng và liên tục, và dường như đã sẵn sàng chuyển đổi chương trình đó thành một chương trình giám sát sức khỏe cộng đồng rộng rãi cho phép tiếp cận mục tiêu hơn, từ đó tạo điều kiện cho các biện pháp kinh tế ít hà khắc hơn.

Giữ cho nước Mỹ an toàn được coi là một trong những năng lực cốt lõi của chính phủ liên bang, cho dù là đảng Cộng hòa hay đảng Dân chủ. Nhiều người cảm thấy điều đó không còn đúng nữa. Chính quyền Biden sẽ phải thiết lập các bước thận trọng, mang tính xây dựng để xây dựng lại lòng tin của công chúng ngay cả khi ứng phó với đại dịch. Cư dân thành thị, những người chịu ảnh hưởng nặng nề nhất của virus cho đến nay, sẽ cởi mở hơn với vai trò của chính phủ trong việc cố gắng hàn gắn các dịch vụ xã hội và xây dựng lại khả năng sẵn sàng ứng phó với đại dịch. Cư dân nông thôn có thể tập trung hơn vào nền kinh tế và quan tâm hơn đến mạng lưới an toàn của chính phủ.

Ông Joe Biden phát biểu trước người ủng hộ tối 07/11 Ảnh: AFP

Thách thức quan trọng thứ hai của ông Biden là phục hồi nền kinh tế quốc gia. Vào tháng 1 năm 2021, Mỹ có thể sẽ cố gắng nhiều nỗ lực tài khóa chưa từng có và Cục Dự trữ liên bang Mỹ (FED) nỗ lực giữ nhịp đập của nền kinh tế quốc gia, trong khi tỷ lệ thất nghiệp sẽ vẫn ở mức hai con số và toàn bộ ngành công nghiệp cần phải vực dậy sau Covid-19. Chính phủ cần phải khẩn trương tìm ra cách để có được càng nhiều doanh nghiệp hoạt động và người dân trở lại làm việc càng nhiều càng tốt. Nỗ lực này sẽ là thách thức trong thời gian đầu nhiệm kỳ, nhưng đại dịch có thể đã và sẽ thay đổi bản chất công việc ở Mỹ. Sự gia tăng của công việc từ xa, sản xuất tự động hóa nhiều hơn và thậm chí vai trò của các nhà hàng trong môi trường mới này sẽ cần thời gian để sắp xếp lại. Đại dịch cũng là một lời nhắc nhở sinh động rằng, hàng triệu người Mỹ thiếu các biện pháp bảo vệ cơ bản vốn được coi là đương nhiên, chẳng hạn như trợ cấp thất nghiệp, nghỉ ốm và bảo hiểm y tế. Sau khi cuộc khủng hoảng xảy ra, các đảng viên Cộng hòa trong Quốc hội đã làm việc với Hạ viện do Đảng Dân chủ nắm quyền để ban hành nhiều cải cách nhằm tạm thời lấp đầy những khoảng trống này cho người dân. Tổng thống thứ 46 của nước Mỹ phải nỗ lực cống hiến, tiếp tục và cải thiện việc đổi mới, rút ​​ra bài học không phải từ Tây Âu, mà từ châu Á - Đài Loan, Singapore và Hàn Quốc - nơi được cho là có các khu vực công hiệu quả nhất.

Thách thức thứ ba là các vấn đề quốc tế. Sự hợp tác quốc tế trong cuộc chiến chống Covid-19 sẽ quan trọng hơn nhiều ở giai đoạn cuối của đại dịch so với lúc đầu. Ngay bây giờ, tất cả các chính phủ đều quan tâm đúng mức đến các cuộc khủng hoảng Covid-19 ở các quốc gia. Nhưng vào năm 2021, một số vấn đề quan trọng phải được giải quyết chung. Làm thế nào để vắc-xin có thể được phân phối trên toàn cầu, với chi phí hợp lý và cho những người cần vắc-xin nhất? Làm thế nào các chính phủ có thể làm việc cùng nhau để thiết lập một kiến ​​trúc quốc tế về giám sát, phản ứng nhanh và cơ sở công nghiệp có thể mở rộng cho các nguồn cung cấp y tế quan trọng để mọi người đều chuẩn bị cho đại dịch tiếp theo? Khi các chính phủ xây dựng lại nền kinh tế quốc gia và tập trung vào khôi phục các ngành công nghiệp trong nước, họ làm như vậy bằng cách nào để tạo ra một nền kinh tế toàn cầu lành mạnh, hoạt động vì lợi ích của mọi người? Và, khi thế giới mở cửa trở lại, làm thế nào các quốc gia có thể đối phó với các cuộc khủng hoảng địa chính trị chắc chắn sẽ xuất hiện từ thời kỳ này? Điều này sẽ đòi hỏi các biện pháp bình đẳng về khả năng lãnh đạo, linh hoạt và quyết tâm. Không giống như thời kỳ hậu Thế chiến thứ hai, khi châu Âu đổ nát, châu Á hỗn loạn, Mỹ còn hoang sơ và nền kinh tế sẵn sàng phát triển, sự phục hồi toàn cầu lần này có khả năng được dẫn dắt bởi châu Á trong một thế giới đa cực hơn.

Các vấn đề quốc tế còn là mối quan hệ của Mỹ với các đồng minh truyền thống và với cả các đối tác vừa đối đầu vừa đối thoại trong sự cạnh tranh chiến lược. Vai trò và sự quan tâm của Mỹ với các vấn đề toàn cầu như cuộc chiến chống biến đổi khí hậu, vị trí và quan điểm của Mỹ trong các tổ chức quốc tế… đang là những vấn đề lớn đặt ra trong nhiệm kỳ tổng thống thứ 46 của Mỹ.

Đối với ông Joe Biden, chương trình nghị sự sau đại dịch của ông không chỉ đơn giản là sự phục hồi mà là sự ứng phó với nhiều vấn đề của xã hội ở cả trong nước và quốc tế, với một môi trường kinh tế còn nhiều bất ổn và với thách thức khó khăn đang trỗi dậy ở Thái Bình Dương.