Những tác động đa chiều sau khi Cục Dự trữ Liên bang Mỹ tăng lãi suất

Các chuyên gia cảnh báo rằng những nỗ lực của Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) nhằm giảm lạm phát ở Mỹ có thể gây ra những tác hại, thậm chí có thể kéo dài vài năm, đối với các nền kinh tế đang phát triển trên khắp thế giới bằng cách khuyến khích dòng vốn, tăng tỷ lệ nợ chính phủ và gây bất ổn cho đồng tiền của họ.

Ngày 4/5, Ngân hàng trung ương Mỹ thông báo rằng Ủy ban Thị trường Mở Liên bang, cơ quan đặt tỷ lệ quỹ liên bang chuẩn, đã bỏ phiếu để tăng lãi suất mục tiêu thêm 0,5%.

Hơn nữa, Fed chỉ ra rằng họ có mục đích áp đặt một loạt các mức tăng thêm nửa điểm trong thời gian còn lại của năm. Khi Chủ tịch Fed Jerome Powell nói rằng, mức tăng hơn 50 điểm cơ bản hiện không nằm trong kế hoạch của ngân hàng trung ương, đồng thời đưa ra lời giải đáp cho những người băn khoăn liệu Fed có thể xem xét các mức tăng lớn hơn nữa hay không. Tuy nhiên, viễn cảnh Fed thực hiện chế độ chống lạm phát hoàn toàn khiến nhiều người lo ngại về tác động của các hành động đối với các nước đang phát triển.

Có một số lý do khiến các thị trường mới nổi có thể bị ảnh hưởng khi lãi suất của Mỹ tăng. Một là triển vọng của dòng vốn. Các nhà đầu tư đã đầu tư vào các thị trường mới nổi để tận dụng tỷ suất sinh lợi cao hơn có thể thấy đầu tư vào Mỹ hấp dẫn hơn khi lãi suất tăng, khiến họ chuyển vốn sang Mỹ. Lãi suất cao hơn ở Mỹ cũng có thể dẫn đến lãi suất cao hơn trên toàn cầu.

Vào tháng 4, Quỹ Tiền tệ Quốc tế đã đưa ra một báo cáo cho thấy rằng 60% các nước đang phát triển có thu nhập thấp hoặc đang gặp khó khăn về nợ hoặc có rủi ro cao khi làm như vậy. Báo cáo cảnh báo rằng các giai đoạn trong quá khứ cho thấy việc tăng lãi suất nhanh chóng ở các nền kinh tế tiên tiến có thể thắt chặt các điều kiện tài chính bên ngoài đối với các thị trường mới nổi và các nền kinh tế đang phát triển.

Một mối nguy hiểm khác đối với các nền kinh tế mới nổi trong môi trường lãi suất tăng là đồng tiền mất giá, làm giảm sức mua và tăng khó khăn trong việc trả nợ bằng ngoại tệ, chẳng hạn như đô la Mỹ.

Tác động của việc tăng lãi suất của Mỹ đối với thế giới đang phát triển không phải lúc nào cũng được hiểu rõ. Tuy nhiên, giờ đây, mối liên hệ giữa các hành động của Fed và nền kinh tế toàn cầu rộng lớn hơn đã được hiểu rõ hơn.

Trong một báo cáo năm 2021 bởi ngân hàng trung ương, các nhà kinh tế của Fed Jasper Hoek và Emre Yoldas, và Steve Kamin của Viện Doanh nghiệp Mỹ đã lưu ý rằng có nhiều trường hợp trong đó việc tăng lãi suất ở Mỹ được chứng minh là 'tăng gánh nặng nợ nần, kích hoạt vốn dòng chảy ra, và thường gây ra sự thắt chặt các điều kiện tài chính có thể dẫn đến khủng hoảng tài chính.

Mặc dù họ không nhận thấy rằng các cuộc khủng hoảng kinh tế ở các thị trường mới nổi luôn xuất phát từ việc Mỹ tăng lãi suất, nhưng một trong những nhận xét của họ dường như áp dụng cho hoàn cảnh hiện tại: Nếu lãi suất cao hơn được thúc đẩy chủ yếu bởi những lo lắng về lạm phát hoặc sự quay lưng lại với chính sách của Fed thì điều này có thể sẽ gây xáo trộn hơn cho các thị trường mới nổi.

Các tổ chức theo dõi tình trạng mắc nợ của các nước đang phát triển cảnh báo rằng các điều kiện trên toàn thế giới đang phát triển đã rất nghiêm trọng. Đặc biệt, ảnh hưởng của đại dịch cũng như giá lương thực toàn cầu tăng cao do xung đột ở Ukraine đã gây ra sự gián đoạn kinh tế nghiêm trọng.

Một vụ vỡ nợ gần đây của Sri Lanka khiến một số người lo ngại rằng những vụ vỡ nợ tiếp theo có thể sẽ xảy ra. Nhiều quốc gia có thu nhập thấp đã bị đẩy vào khủng hoảng nợ sâu do đại dịch, giá năng lượng và lương thực tăng cao.