Nhớ về Đại tướng Võ Nguyên Giáp trong những chuyến thăm quê

Đại tướng Võ Nguyên Giáp với con sông tuổi thơ

Những ngày tháng Tám lịch sử, trên con sông Kiến Giang (xã Lệ Thuỷ, tỉnh Quảng Trị) hiền hoà, dậy sóng nước, “trai bơi”, “gái đua” tập luyện bơi thuyền rộn ràng cả một khúc sông quê.

Chỉ ít ngày nữa, tại quê hương của Đại tướng Võ Nguyên Giáp sẽ diễn ra “Lễ hội bơi, đua thuyền truyền thống trên sông Kiến Giang”. Đây là một lễ hội truyền thống có lịch sử gần một trăm năm tuổi.

Chia sẻ về tuổi thơ của Đại tướng Võ Nguyên Giáp với con sông tuổi thơ, ông Võ Đại Hàm - người gọi Đại tướng bằng ông theo vai con cháu trong họ năm nay đã hơn 80 tuổi là người trông coi Nhà lưu niệm của Đại tướng ở làng An Xá, xã Lệ Thuỷ chia sẻ: Đại tướng rất thích đua bơi thuyền truyền thống của quê hương Lệ Thủy.

Theo cụ Hàm, tuy rất thích nhưng Đại tướng không bao giờ về quê dịp 2/9, hỏi ra thì Đại tướng ôn tồn nói “ngày 2/9 là ngày vui của toàn dân, mà mình về đúng ngày như thế thì mọi người tập trung vào đón rước thành ra phân tán, không tập trung, chú trọng vào xem bơi”.

Những kỷ niệm đáng nhớ trong lần sinh nhật của Đại tướng trên quê hương

Là người may mắn được tháp tùng đưa tin về các sự kiện khi Đại tướng Võ Nguyên Giáp về thăm và làm việc trên quê hương, nhà báo lão thành Trọng Thái , người từng công tác tại Báo Quảng Bình trước đây chia sẻ: “Tôi có may mắn được tháp tùng Đại tướng, được chứng kiến trọn vẹn lần sinh nhật của Đại tướng tròn 88 tuổi trong chuyến thăm và làm việc tại Quảng Bình năm 1999”.

“Ngày 25/8/1999, tại phòng khách Nhà khách Tỉnh ủy Quảng Bình (Khách sạn Phong Nha), buổi sinh nhật của Đại tướng diễn ra trong một không gian giản dị nhưng ấm áp. Đại tướng cùng phu nhân chủ trì tiếp khách, đồng hành bên cạnh còn có đồng chí Trần Hòa, Bí thư Tỉnh ủy Quảng Bình. Suốt buổi, mọi người quây quần trò chuyện thân tình. Trên bàn chỉ bày vài đĩa trái cây, ít kẹo bánh, hoàn toàn không có bánh sinh nhật hay ngọn nến nào, nhưng bầu không khí vẫn chan chứa sự gần gũi và tình cảm”- nhà báo Trọng Thái nhớ lại.

Theo mạch câu chuyện, nhà báo Trọng Thái kể lại, trước sinh nhật một ngày (tức ngày 24/8/1999), vừa tới Quảng Bình, Đại tướng đã cùng đồng chí Phạm Phước là Chủ tịch tỉnh Quảng Bình lúc đó, cùng ông Trọng Thái ra thắp hương cho các liệt sĩ đã hy sinh tại nghĩa trang Ba Dốc. 

“Ngày làm việc hôm sau thì trùng với ngày sinh nhật nên lãnh đạo tỉnh đã tổ chức một buổi tiệc sinh nhật nhỏ, thật giản dị và gần gũi để chúc mừng Đại tướng”- nhà báo Trọng Thái nhớ lại.

Mở đầu buổi sinh nhật hôm ấy, Đại tướng và phu nhân đón tiếp đoàn đại biểu cán bộ lãnh đạo tỉnh do đồng chí Trần Hòa, Bí thư Tỉnh ủy, dẫn đầu đến tặng hoa, bức trướng và chúc thọ. Trong phần báo cáo ngắn gọn, đồng chí Bí thư thông tin về tình hình phát triển của tỉnh, như liên tục được mùa, đời sống nhân dân được cải thiện rõ rệt, nhiều công việc lớn được triển khai và đạt thành tích hơn trước. Nghe vậy, Đại tướng tỏ ra rất vui mừng. Tuy nhiên, ông cũng nhắc nhở lãnh đạo tỉnh rằng Quảng Bình vẫn là một tỉnh nghèo, vì vậy cần khơi dậy quyết tâm trong toàn thể cán bộ, đảng viên và nhân dân để xây dựng quê hương giàu đẹp hơn. Đại tướng đặc biệt lưu ý phải chăm lo đời sống cho người dân, nhất là các đối tượng chính sách và gia đình có công.

Trong cuộc trò chuyện với đoàn đại biểu thị xã Đồng Hới đến chúc thọ, Đại tướng hỏi Bí thư Thị ủy Hoàng Đạo: “Nội bộ thị xã có đoàn kết không?”. Khi nghe đồng chí Bí thư báo cáo là có, Đại tướng bày tỏ niềm phấn khởi, đồng thời căn dặn thị xã cần giữ gìn và phát huy truyền thống đoàn kết quý báu ấy.

Một chi tiết đáng nhớ trong ngày hôm đó là khi đoàn đại biểu huyện Lệ Thủy đến mừng thọ, họ mang theo hai thùng nước khoáng Bang đóng chai để giới thiệu với Đại tướng như một sản phẩm công nghiệp địa phương, cùng với hai chai tinh dầu tràm đặc sản vùng đồi Lệ Thủy làm quà biếu.

“Lần tiếp theo Đại tướng về thăm quê là tháng 11/2004, trong chuyến về quê này kéo dài 6 ngày (từ 3 đến 8/11/2004). Tôi may mắn được vinh dự đồng hành, tác nghiệp trong suốt hành trình ấy. Đây cũng là lần cuối cùng Đại tướng trở về với quê hương Quảng Bình. Chuyến thăm đã để lại trong lòng người dân nơi đây những tình cảm thân thương, sâu nặng và khó phai”- nhà báo Trọng Thái kể lại.

Nhà báo Trọng Thái nhớ lại, mặc dù đã rời quê đi làm cách mạng suốt 80 năm, nhưng giọng nói của Đại tướng Võ Nguyên Giáp vẫn vẹn nguyên chất giọng Quảng Bình mộc mạc, gần gũi. Trong chuyến thăm quê lần ấy, cũng như những lần trở về trước đây, gặp lại bạn bè thuở thiếu thời, Đại tướng vẫn nhớ tên từng người, gọi từng tiếng thân thương, hỏi han ân cần như chưa từng có khoảng cách của thời gian và tuổi tác.

Điều khiến Đại tướng Võ Nguyên Giáp xúc động nhất trong chuyến đi là khi được tận mắt nhìn lại ngôi nhà tuổi thơ nơi gắn bó với bao kỷ niệm, nay đã được con cháu cùng chính quyền địa phương trùng tu, khôi phục nguyên trạng. Ngôi nhà gỗ ba gian, hai chái, lợp lá đơn sơ, nằm trên nền đất cũ giữa khu vườn rợp bóng cây xanh. Đây là lần đầu tiên và cũng là lần cuối cùng, Đại tướng được sống trong ngôi nhà của chính mình kể từ ngày thoát ly ra đi làm cách mạng. Bước vào nhà, Người thắp nén hương thơm lên bàn thờ tổ tiên, ông bà và cho cả người vợ, người đồng chí thân yêu – liệt sĩ Nguyễn Thị Quang Thái.

Trong giây phút thiêng liêng ấy, Đại tướng ân cần dặn dò con cháu phải giữ gìn ngôi nhà cẩn thận, bởi đây không chỉ là nơi cha ông để lại mà còn là tấm lòng, công sức của bà con, chính quyền quê hương cùng góp lại. Ông căn dặn phải chăm sóc ngôi nhà, khu vườn để lúc nào cũng ấm áp, thân tình, để bà con khi đến thăm không thấy quạnh hiu, lạnh lẽo. Rồi Đại tướng lại hỏi thăm từng người bạn thuở thiếu thời: ai còn, ai mất, cuộc sống ra sao… Gặp gỡ bà con, ông bắt tay, trò chuyện với tất cả sự thân tình, như chưa hề có khoảng cách giữa vị Đại tướng huyền thoại và những người dân quê mộc mạc.

Đại tướng Võ Nguyên Giáp sinh ngày 25/08/1911 tại làng An Xá, xã Lộc Thuỷ, huyện Lệ Thuỷ, tỉnh Quảng Bình nay là xã Lệ Thuỷ, tỉnh Quảng Trị. Đây là vùng chiêm trũng, giàu phù sa, tuy nhiên quanh năm chịu thiên tai lũ lụt. Con người nơi đây chất phác và có truyền thống hiếu học nổi tiếng cả một vùng. Sau khi qua đời vào ngày 4/10/2013, Đại tướng được đưa về Vũng Chùa - Đảo Yến tỉnh Quảng Bình (cũ) yên nghỉ hưởng thọ 103 tuổi.