
Bộ trưởng Bộ Khoa học – Công nghệ Nguyễn Quân.
Đại biểu Nguyễn Mạnh Cường (đoàn Quảng Ninh) chất vấn Bộ trưởng Nguyễn Quân về tình trạng có nhiều đề tài nghiên cứu xong xếp “ngăn kéo” còn khá phổ biến, áp dụng vào thực tế sản xuất, đời sống còn thấp?
Theo Bộ trưởng Nguyễn Quân, đề tài xếp “ngăn kéo” có 3 loại. Đó là những đề tài nghiên cứu khoa học cơ bản “về cơ bản xếp ngăn kéo vì đi trước thời đại, cần có thời gian chờ đợi trình độ phát triển của xã hội đến một mức độ nhất định để ứng dụng được”. Đơn cử như chất bán dẫn được người Mỹ phát minh ra từ đầu thập kỷ 1950 nhưng nằm ngăn kéo đến những năm 1960 khi người Nhật mua sáng chế đó thì mới trở thành sản phẩm hàng hóa để ngày nay đóng góp cho thế giới mỗi năm hơn 20.000 tỷ USD. Chúng ta phải chấp nhận loại nghiên cứu này cần phải có một giai đoạn chờ đợi.
Loại thứ hai là một số đề tài ứng dụng. phải tìm được nguồn lực đầu tư. Thứ ba, có một số loại đề tài xếp “ngăn kéo" thực sự do nghiên cứu xong không ứng dụng được. Điều này xuất phát từ chỗ các đề tài này được nghiên cứu không từ nhu cầu của thực tiễn mà nghiên cứu theo sở thích và mong muốn của nhà khoa học.
Đại biểu Nguyễn Sỹ Cương (đoàn Ninh Thuận) đề nghị Bộ KH - CN cần kiểm soát, có hướng xử lý việc đầu tư nhiều nhưng sử dụng ít đề tài KH-CN?
Bộ trưởng Nguyễn Quân thừa nhận có nhiều đề tài KH-CN trở thành “nợ xấu” trong ngành. Không ít đề tài đăng ký, giải ngân rồi nhưng không thực hiện. Cũng liên quan đến tính hiệu quả của các đề tài nghiên cứu khoa học, Bộ trưởng Bộ KH-CN Nguyễn Quân nhấn mạnh: Từ nay trở đi, các đề tài phải được đặt hàng, không thể nghiên cứu theo ý thích. Bộ sẽ xem xét, nghiên cứu xem có đi vào thực tiễn được không mới cho phép đơn vị đặt hàng.
Băn khoăn về chi ngân sách cho KH-CN còn bất hợp lý, đại biểu Đoàn Nguyễn Thùy Trang (đoàn TP. Hồ Chí Minh) đặt câu hỏi cho Bộ trưởng Nguyễn Quân: “Ngân sách nhà nước chi cho khoa học dự toán 2% nhưng nhiều nơi không sử dụng hết hoặc là chi không đúng, vậy giải pháp khắc phục là gì?”. Bộ trưởng Nguyễn Quân cho biết: Thực tế có tình trạng sử dụng không hết ngân sách. Nhiều địa phương sử dụng kinh phí không đúng mục đích. Từ nay, kinh phí sẽ thực hiện theo cơ chế quỹ, giao cho KH-CN, đề tài được phê duyệt đến đâu sẽ cấp tiền đến đấy.
Trước đó, đối với câu hỏi của đại biểu Nguyễn Thị Kim Thúy (đoàn TP. Đà Nẵng) về nguyên nhân khiến thị trường KH - CN chậm ra đời, trách nhiệm của bộ trưởng và giải pháp cho vấn đề này, Bộ trưởng Nguyễn Quân thông tin: Thị trường KH - CN gồm 4 yếu tố: Nguồn cung công nghệ, nguồn cầu công nghệ, định chế trung gian trong thị trường KH-CN và môi trường pháp lý trong thị trường KH-CN. Trong số đó, Việt Nam trước đây chỉ quan tâm tới 2 yếu tố là nguồn cung công nghệ (sản phẩm của các viện nghiên cứu, trường đại học, nhà khoa học, tổ chức cá nhân…) và nguồn cầu công nghệ (hệ thống doanh nghiệp). Tuy nhiên, yếu tố định chế trung gian hiện đang còn yếu kém trong thị trường KH-CN khiến các nhà khoa học không thể tiếp cận với doanh nghiệp, các kết quả nghiên cứu không được áp dụng trong sản xuất và kinh doanh.
Bộ trưởng Nguyễn Quân cho rằng cần phải đẩy mạnh việc xây dựng các định chế trung gian. Bộ KH-CN đã tập trung vào vấn đề này trong thời gian qua bằng việc hoạt động các sàn giao dịch công nghệ tại các thành phố lớn, tổ chức các chợ công nghệ thiết bị, tổ chức sự kiện kết nối cung - cầu tại các địa phương… Bộ cũng sẽ tiếp tục tập trung cho vấn đề yếu nhất này để thị trường KH-CN sớm vận hành hiệu quả.




