Nguồn nhân lực du lịch Nghệ An: Nhìn từ đội ngũ hướng dẫn viên

CôngThương - Vui - buồn nghề HDV

Niềm vui, nỗi buồn từ nghề HDV rất nhiều. Có người gọi HDV là người vừa được đi du lịch lại vừa được trả thù lao. Trên thực tế, thù lao nghề này khá hấp dẫn. Ngoài phần lương cứng theo hợp đồng với DN lữ hành, HDV còn nhận được thù lao khác (phần mềm) như: “Tiền boa” của khách, tiền hoa hồng “bồi dưỡng” của các đối tác (khách sạn, nhà hàng, sân bay, điểm tham quan...). “Phần mềm” này cao hay thấp tùy theo năng lực của từng người, vào thị trường khách và mùa trong năm... Với các thành phố lớn như: Hà Nội, Huế, Đà Nẵng, TP.Hồ Chí Minh..., có thị trường du lịch sôi động, hoạt động lữ hành khá chuyên nghiệp nên nhiều HDV có thu nhập lên tới 40 - 50 triệu đồng/tháng. Ở Nghệ An, tuy thị trường khách chưa thật sự sôi động, còn phụ thuộc vào tính mùa vụ nhưng cũng không ít HDV có thu nhập khá, từ 10 -20 triệu đồng/tháng vào mùa cao điểm. Đó là những con số lý tưởng mà nhiều ngành, nghề khác mơ tưởng trong điều kiện kinh tế khó khăn hiện nay.

Đặc thù nghề HDV vốn rất khắt khe, chịu nhiều áp lực, lớn nhất là phải rong ruổi theo hành trình với khách, phải xa nhà, ảnh hưởng tới cuộc sống gia đình. Chị Vũ Hoàng Y - một HDV của Trung tâm Lữ hành du lịch Việt - Úc ở Vinh - tâm sự: “Làm nghề này, chúng em lo nhất là khó đảm bảo được hạnh phúc. Với người chưa lập gia đình, nguy cơ “bị ế” rất cao. Ngay cả các HDV nam giới, nếu không được bạn đời cảm thông, chia sẻ, cảnh “cơm chẳng lành, canh chẳng ngọt” cũng khó tránh khỏi. Trong số 37 HDV của Nghệ An vừa được cấp thẻ mới, chỉ có 4 HDV là nữ  đã nói lên tính khắc nghiệt của nghề này”.

Khó “giữ chân” HDV

Hiện nay, trên địa bàn Nghệ An mới có vài cơ sở đào tạo chuyên ngành HDV như ĐH Vinh, Trường CĐ nghề du lịch - thương mại..., với gần 200 sinh viên tốt nghiệp chuyên ngành HDV mỗi năm, nhưng số người dấn thân theo nghề rất ít. Lý do vì sao? Trước hết, áp lực từ nghề. Thêm nữa, yêu cầu khắt khe về trình độ hiểu biết (văn hóa, lịch sử, ngoại ngữ...). Ngoài ra còn đòi hỏi về năng khiếu và ngoại hình...

Ông Võ Hồng Sáng - HDV của Trung tâm Du lịch lữ hành Trường Sơn - cho rằng, ngoài vốn hiểu biết sâu rộng về văn hóa đất nước còn phải am hiểu về văn hóa các nước khác. Người HDV phải nhanh nhạy, hoạt bát, xử lý linh hoạt mọi tình huống, phải có năng khiếu  ca hát, nhảy múa, kể chuyện, nhất là cách gợi chuyện, làm khách hài lòng, vui vẻ... Để có được HDV giỏi, các trung tâm lữ hành tuyển chọn kỹ lưỡng và phải kỳ công đào tạo lại bằng thực tế, gửi đi đào tạo thêm về ngoại ngữ và kinh nghiệm tại các trung tâm du lịch lớn trong và ngoài nước. Thế nhưng khi thành HDV giỏi, các trung tâm lữ hành lại chịu một áp lực lớn là khó “giữ chân” họ. Lý do thật dễ hiểu, bởi cơ chế thị trường, mức thu nhập khá hấp dẫn của HDV từ các thành phố lớn “mời gọi”. Đây chính là nguyên nhân lớn nhất của tình trạng vừa thiếu vừa yếu nguồn nhân lực du lịch ở Nghệ An.

Trình độ của các HDV ở Nghệ An hiện nay còn thấp, mới 60% có trình độ đại học, còn tới 40% là trình độ từ trung cấp đến cao đẳng; trong số 120 HDV, có tới gần 1/3 là HDV tự do hoặc dưới dạng cộng tác viên.

Thanh Tú