Người tiêu dùng cần lưu ý gì khi sử dụng dịch vụ thẩm mỹ phi y tế?

Trong thời gian gần đây, nhu cầu làm đẹp và chăm sóc sắc đẹp của người tiêu dùng ngày càng tăng, kéo theo sự phát triển mạnh mẽ của các cơ sở thẩm mỹ phi y tế trên thị trường. Bên cạnh những cơ sở hoạt động đúng quy định, vẫn còn xuất hiện nhiều mô hình dịch vụ tiềm ẩn rủi ro, cung cấp thông tin không đầy đủ, quảng cáo sai lệch hoặc không bảo đảm quyền lợi người tiêu dùng. Trước thực trạng đó, Ủy ban Cạnh tranh Quốc gia đưa ra một số thông tin và khuyến cáo nhằm giúp người tiêu dùng chủ động phòng ngừa rủi ro, nâng cao khả năng tự bảo vệ khi sử dụng các dịch vụ thẩm mỹ phi y tế.

Cơ sở thẩm mỹ phi y tế được phép làm gì?

Theo Ủy ban Cạnh tranh Quốc gia, cơ sở thẩm mỹ phi y tế là các cơ sở cung cấp dịch vụ chăm sóc sắc đẹp không thuộc phạm vi hoạt động khám bệnh, chữa bệnh theo quy định của Luật Khám bệnh, chữa bệnh năm 2023. Theo khoản 2 Điều 2 của Luật này, hoạt động khám bệnh, chữa bệnh là việc sử dụng kiến thức, kỹ thuật chuyên môn y khoa, thuốc, trang thiết bị y tế để tác động lên cơ thể con người nhằm chẩn đoán, điều trị bệnh. Vì vậy, những dịch vụ mang tính chất chăm sóc, làm đẹp bên ngoài, không can thiệp xâm lấn sâu vào cơ thể, và không sử dụng kỹ thuật chuyên ngành y tế được xác định là dịch vụ thẩm mỹ phi y tế.

Pháp luật chuyên ngành về khám bệnh, chữa bệnh đã đặt ra những quy định quan trọng nhằm bảo vệ an toàn và quyền lợi người tiêu dùng khi sử dụng dịch vụ thẩm mỹ.

Trước đây, Nghị định 109/2016/NĐ-CP đã quy định điều kiện hoạt động đối với cơ sở dịch vụ thẩm mỹ không phải cơ sở y tế, góp phần kiểm soát về cơ sở vật chất, trang thiết bị và trình độ nhân sự. Đến Khoản 12 Điều 40 Nghị định 96/2023/NĐ-CP, phạm vi quản lý được siết chặt hơn khi xác định mọi dịch vụ thẩm mỹ có sử dụng thuốc, chất, thiết bị hoặc kỹ thuật can thiệp vào cơ thể như tiêm, chiếu tia, sóng, đốt, thủ thuật hay phẫu thuật chỉ được phép thực hiện tại bệnh viện, phòng khám đa khoa hoặc phòng khám chuyên khoa, những nơi có đủ năng lực chuyên môn và điều kiện an toàn theo quy định.

Nghị định 96/2023/NĐ-CP không còn điều chỉnh nhóm cơ sở thẩm mỹ phi y tế dẫn đến khoảng trống nhất định trong quản lý điều kiện kinh doanh của các cơ sở này. Tuy nhiên, các quy định chuyên ngành vẫn khẳng định nguyên tắc cốt lõi: Mọi dịch vụ có yếu tố can thiệp y học đều phải được thực hiện tại cơ sở y tế đạt chuẩn, qua đó tạo cơ sở pháp lý giúp người tiêu dùng phân biệt rõ ràng phạm vi dịch vụ và lựa chọn địa chỉ an toàn.

Bên cạnh các quy định của pháp luật chuyên ngành nhằm kiểm soát hoạt động thẩm mỹ có yếu tố y tế, Luật Bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng năm 2023 tiếp tục bổ sung cơ chế bảo vệ toàn diện hơn đối với người tiêu dùng khi sử dụng các dịch vụ thẩm mỹ phi y tế và quy định rõ các nghĩa vụ mà cơ sở cung cấp dịch vụ phải tuân thủ. Cụ thể như: Nghĩa vụ cung cấp thông tin đầy đủ, chính xác; nghĩa vụ bảo đảm an toàn cho người tiêu dùng; không quấy rối, không ép buộc người tiêu dùng; tiếp nhận, giải quyết khiếu nại và bồi thường thiệt hại...

Người tiêu dùng có quyền yêu cầu cơ sở giải quyết thỏa đáng các vấn đề phát sinh và phản ánh tới cơ quan có thẩm quyền trong trường hợp quyền lợi bị xâm phạm. Ủy ban Cạnh tranh Quốc gia thực hiện tiếp nhận, xem xét và xử lý các hành vi vi phạm pháp luật về bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng, cạnh tranh không lành mạnh hoặc cung cấp thông tin sai lệch theo thẩm quyền.

Ủy ban Cạnh tranh Quốc gia khuyến cáo người tiêu dùng

Từ các quy định của pháp luật chuyên ngành và pháp luật bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng hiện hành, Ủy ban Cạnh tranh Quốc gia đưa ra một số khuyến cáo nhằm giúp người tiêu dùng chủ động bảo vệ mình và hạn chế rủi ro khi sử dụng dịch vụ thẩm mỹ phi y tế.

Một là, chủ động phân biệt dịch vụ thẩm mỹ phi y tế với dịch vụ thẩm mỹ có yếu tố y tế. Theo đó, người tiêu dùng cần nhận diện rõ: mọi kỹ thuật xâm lấn, sử dụng thuốc, thiết bị y tế hoặc can thiệp vào cơ thể đều bắt buộc phải được thực hiện tại cơ sở y tế theo quy định tại Nghị định 96/2023/NĐ-CP. Nếu cơ sở phi y tế chào mời các dịch vụ tiêm filler, botox, cắt mí, lăn kim chuyên sâu, laser y khoa…, người tiêu dùng cần tuyệt đối tránh và phản ánh tới cơ quan có thẩm quyền.

Hai là, chỉ lựa chọn cơ sở minh bạch thông tin, tuân thủ nghĩa vụ cung cấp thông tin theo Luật Bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng năm 2023. Người tiêu dùng cần yêu cầu cơ sở công khai và giải thích rõ: giá dịch vụ, quy trình thực hiện, trình độ nhân viên, tiêu chuẩn dịch vụ, chính sách khuyến mãi, hoàn tiền, bảo hành, cũng như quyền khiếu nại. Việc từ chối cung cấp thông tin, cung cấp thông tin mập mờ hoặc quảng cáo sai lệch là dấu hiệu rủi ro cần lưu ý.

Ba là, không sử dụng dịch vụ nếu cơ sở có hành vi chèo kéo, ép buộc hoặc gây sức ép. Theo Điều 10 Luật Bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng năm 2023, cơ sở bị cấm quấy rối, thúc ép, hoặc buộc người tiêu dùng mua liệu trình làm đẹp trái ý muốn. Nếu gặp tình trạng hối thúc mua liệu trình trị giá cao, đe dọa, hoặc thu tiền khi chưa thỏa thuận trước, người tiêu dùng cần từ chối và lưu giữ bằng chứng.

Bốn là, yêu cầu bảo đảm an toàn về thiết bị, mỹ phẩm và điều kiện vệ sinh. Người tiêu dùng chỉ nên sử dụng dịch vụ tại cơ sở có thiết bị chăm sóc sắc đẹp thông thường, mỹ phẩm có công bố theo Thông tư 32/2019/TT-BYT, và môi trường vệ sinh bảo đảm. Các dấu hiệu như dùng sản phẩm không rõ nguồn gốc, thiết bị xâm lấn, máy móc có tính chất y tế… đều tiềm ẩn nguy hiểm và cần được cảnh giác.

Lưu ý khi tham gia các gói giảm giá, khuyến mãi. Các chương trình giảm giá dễ dẫn tới việc khách hàng mua dịch vụ vượt quá nhu cầu hoặc ký hợp đồng không rõ nội dung. Người tiêu dùng nên đọc kỹ điều kiện đi kèm, thời hạn, các chi phí phát sinh và yêu cầu hợp đồng bằng văn bản khi giá trị dịch vụ lớn.

Sáu là, phản ánh, khiếu nại khi quyền lợi bị xâm phạm. Người tiêu dùng có thể phản ánh tới Sở Công Thương hoặc các cơ quan có thẩm quyền khi phát hiện cơ sở có dấu hiệu cung cấp thông tin sai lệch, quảng cáo sai phạm vi, gây thiệt hại hoặc từ chối giải quyết khiếu nại.

UBCTQG khuyến khích người tiêu dùng chủ động ghi lại chứng cứ như hình ảnh, video, hóa đơn, hợp đồng khi phát sinh tranh chấp để đảm bảo cơ quan chức năng có cơ sở xử lý theo quy định.

Theo Ủy ban Cạnh tranh Quốc gia, cơ sở thẩm mỹ phi y tế là các cơ sở cung cấp dịch vụ chăm sóc sắc đẹp không thuộc phạm vi hoạt động khám bệnh, chữa bệnh theo quy định của Luật Khám bệnh, chữa bệnh năm 2023. Theo khoản 2 Điều 2 của Luật này, hoạt động khám bệnh, chữa bệnh là việc sử dụng kiến thức, kỹ thuật chuyên môn y khoa, thuốc, trang thiết bị y tế để tác động lên cơ thể con người nhằm chẩn đoán, điều trị bệnh. Vì vậy, những dịch vụ mang tính chất chăm sóc, làm đẹp bên ngoài, không can thiệp xâm lấn sâu vào cơ thể, và không sử dụng kỹ thuật chuyên ngành y tế được xác định là dịch vụ thẩm mỹ phi y tế.