Nghị định 20 về chống chuyển giá- Kiến nghị điều chỉnh để giảm khó khăn cho doanh nghiệp

Chủ tịch VNREA Nguyễn Trần Nam kiến nghị điều chỉnh Nghị định 20 để giảm khó khăn cho doanh nghiệp

Thiếu cơ sở pháp lý

Tại Hội thảo "Nghị định 20/2017/NĐ-CP: Một số vấn đề bất cập và giải pháp tháo gỡ" do Hiệp hội Bất động sản Việt Nam (VNREA) tổ chức sáng ngày 14/12, Chủ tịch VNREA Nguyễn Trần Nam cho biết, Nghị định 20 được cho là dấu mốc quan trọng trong hệ thống quy định pháp luật về giao dịch liên kết, đưa Việt Nam tiến gần hơn đến các chuẩn mực quốc tế về gia tăng tính minh bạch và nỗ lực chống trốn thuế. Mục tiêu là để chống chuyển giá đối với các doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài (FDI) nhưng trong thực tiễn triển khai, Nghị định này đã nảy sinh nhiều bất cập, gây ảnh hưởng lớn đến hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp.

Cụ thể, Khoản 3, Điều 8 của Nghị định 20 quy định: “Tổng chi phí lãi vay phát sinh trong kỳ của doanh nghiệp được trừ khi xác định thu nhập chịu thuế thu nhập doanh nghiệp không vượt quá 20% tổng lợi nhuận thuần từ hoạt động kinh doanh, cộng với chi phí lãi vay, chi phí khấu hao của doanh nghiệp.”

Theo ông Nguyễn Trần Nam quy định này không phù hợp với nguyên tắc tự do kinh doanh đã được ghi nhận trong Luật Doanh nghiệp năm 2014; mâu thuẫn với các quy định trong Luật Thuế hiện hành và có nhiều vấn đề không phù hợp với thực tế, ảnh hưởng đến quyền lợi của doanh nghiệp.

Đặc biệt, việc đưa ra cơ sở khống chế mức trần chi phí lãi vay sẽ tác động tiêu cực tới những doanh nghiệp có lợi nhuận thấp, nhất là với các công ty trong giai đoạn đầu tư mới sẽ càng gặp khó khăn khi chi phí lãi vay nhiều lại không được khấu trừ thuế. Hiện với mức trần lãi vay 20% đang là con số gây khó khăn cho doanh nghiệp trong việc tiếp cận vốn, nhất là những ngành nghề cần huy động vốn nhiều như bất động sản- ông Nguyễn Trần Nam phân tích.

Đồng quan điểm với ông Nguyễn Trần Nam, Luật sư Trương Thanh Đức- Chủ tịch Công ty Luật Basico- cũng cho rằng, việc áp dụng Nghị định 20 là không hợp lý. Về thực chất, Nghị định này chủ yếu nhằm vào mục tiêu chống chuyển giá và chống thất thu thuế đối với các doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài đầu tư vào Việt Nam.

Khác với các giao dịch liên kết đa quốc gia, về mối quan hệ giao dịch liên kết ở trong nước giữa các doanh nghiệp với nhau, thì về cơ bản chi phí của doanh nghiệp này sẽ là thu nhập của doanh nghiệp khác và tất cả đều nộp thuế ở Việt Nam

Cũng theo ông Đức, trường hợp doanh nghiệp thật sự phải chi trả chi phí lãi vay cao hơn tỷ lệ khống chế nói trên, thì quy định của Nghị định 20 là trái luật, vi phạm quyền huy động vốn từ mọi nguồn một cách hợp pháp để phục vụ nhu cầu kinh doanh của doanh nghiệp.

Bên cạnh đó, quy định “tổng chi phí lãi vay không vượt quá 20% của tổng lợi nhuận thuần...” cũng chưa thực sự phù hợp với một số doanh nghiệp, chưa tính đến yếu tố có hay không có “giao dịch liên kết”. Bởi nhìn chung, doanh nghiệp Việt Nam rất thiếu vốn, nên phải đi vay là chủ yếu.

“Quy định về quản lý thuế đối với doanh nghiệp có giao dịch liên kết là cần thiết, tuy nhiên, cơ sở pháp lý và nội dung đang được quy định tại Nghị định số 20 còn những điểm chưa hợp lý như không đủ cơ sở pháp lý; quy định và áp dụng không hợp lý”- ông Trương Thanh Đức nhấn mạnh.

Cần nhanh chóng điều chỉnh, sửa đổi Nghị định 20 để giảm khó khăn cho doanh nghiệp

Cần nhanh chóng điều chỉnh, sửa đổi

Đánh giá về Nghị định 20, thành viên Hội đồng Tư vấn chính sách Tài chính - Tiền tệ Quốc gia tại Việt Nam Cấn Văn Lưc cho rằng: Nghị định 20 là bước tiến của Việt Nam trong việc áp dụng chuẩn mực, thông lệ quốc tế cũng như thể hiện trách nhiệm quốc gia trong mục tiêu góp phần chống lại xói mòn cơ sở và chuyển lợi nhuận trên phạm vi toàn cầu; góp phần cải thiện môi trường cạnh tranh; nâng cao hiệu quả thu hút đầu tư nước ngoài. Tuy nhiên, Nghị định 20 cũng gây ra nhiều băn khoăn về lộ trình thực hiện, cơ sở đưa ra ngưỡng lãi vay 20% và đối tượng áp dụng…

Theo ông Trương Thanh Đức, doanh nghiệp Việt Nam rất thiếu vốn, nên phải đi vay vốn; trong khi năng lực hạn chế, tài sản bảo đảm ít, không đủ sự tín nhiệm để vay với lãi suất thấp, phải vay với lãi suất cao và nếu “tổng chi phí lãi vay” trên 20%, thậm chí 50% mà là chi phí thật, hợp lý, hợp lệ thì cũng cần phải được chấp nhận...

Bà Đinh Mai Hạnh - Phó giám đốc Tư vấn thuế của Công ty Deloitte Việt Nam nhận xét, Chính phủ ban hành Nghị định 20 để quản lý thuế đối với các doanh nghiệp có giao dịch liên kết. Do đó, quy định này chỉ nên áp dụng khi doanh nghiệp có giao dịch vốn từ bên liên kết; đồng thời, phần khống chế chỉ nên tính trên phần chi phí lãi vay phát sinh với bên liên kết, không áp dụng trong trường hợp doanh nghiệp phát sinh lãi tiền vay từ giao dịch vay với các bên độc lập như ngân hàng, tổ chức tín dụng. Thậm chí, hiện nay nhiều quốc gia khi vay liên kết trong nước không bị tính mà chỉ tính khi vay liên kết với nước ngoài.

Chuyên gia kinh tế- TS. Võ Trí Thành cho rằng, Nghị định 20 gây ra nhiều khó khăn cho doanh nghiệp hơn là lợi ích. Vì vậy, ông kiến nghị Bộ Tài Chính xem lại để dành khoảng thời gian 1 năm để áp dụng, nhưng tốt nhất là để nghiên cứu, sửa đổi.

Theo đề xuất của nhiều chuyên gia, chuyển giá là việc chuyển thu nhập từ quốc gia có thuế thu nhập cao sang quốc gia có thuế thu nhập thấp hơn để hưởng lợi, nhưng trong nội địa Việt Nam, thì thuế suất như nhau. Vì vậy, Nghị định 20 chỉ nên áp dụng cho doanh nghiệp xuyên biên giới, không áp dụng cho doanh nghiệp nội địa Việt Nam và không nên phân biệt đối xử theo ngành nghề, quy mô, càng gây rắc rối.