Nghề nuôi yến và nguy cơ yến ngoại

Từ phong trào tự phát

Hiện nay, cả nước có 32 tỉnh thành nuôi chim yến, có khoảng 4.926 nhà yến, 937.810 m2 diện tích sàn nuôi, tổng đàn chim yến ước 5.657.000 con và tổ yến khai thác trong năm 2015 là trên 40 tấn.

Việt Nam dân số 90 triệu người. Người Việt Nam có truyền thống sử dụng tổ yến làm thực phẩm bồi dưỡng, chăm sóc sức khỏe nên nếu để phục vụ tầng lớp có khả năng tiêu thụ tổ yến là 33 triệu người, mỗi người chỉ dùng 10gr yến sạch/năm thì cuối năm 2020 cả nước cần 330 tấn yến.

Giá yến Việt Nam liên tục sụt giảm, từ những năm 2005 là 50- 60 triệu đồng/kg thì nay chỉ còn 15-15,5 triệu/kg yến thô. Từ đó, các sản phẩm yến không còn là xa lạ. Yến không còn là thực phẩm quá cao cấp, xa xỉ chỉ người giàu mới có tiền mua. Các tầng lớp giàu có, trung lưu, dân văn phòng, người bệnh và nhiều người dân đã dùng tổ yến thường xuyên.

Các sản phẩm từ tổ yến đến tay người tiêu dùng dễ dàng. Tại TP.HCM đã hình thành trung tâm tiêu thụ và phân phối tổ yến lớn nhất cả nước, đưa yến đến các vùng của đất nước và đưa ra thị trường nước ngoài tiêu thụ dưới dạng hàng xách tay, quà biếu.

Với sản lượng tổ yến khoảng trên 8 tấn/năm hiện nay, TP.HCM đã tiếp nhận một số lượng tổ yến lớn gấp 3-4 lần từ các khắp các tỉnh thành trên cả nước có nhà yến chuyển về mới đáp ứng đủ nhu cầu.

Nhu cầu lớn mà nguồn cung không đủ nên yến ngoại có xuất xứ Campuchia, Thái Lan, Indonesia và Malaysia cũng tràn về, dưới dạng chính ngạch, xách tay và tuồn qua biên giới. Qua các số liệu của Hải quan thì từ năm 2011 yến ngoại đã đổ về Việt Nam, số lượng ngày càng nhiều, năm 2015 là gần 20 tấn.

Một dược vật thiên nhiên cao cấp

Tổ yến là sản phẩm thiên nhiên cao cấp bồi dưỡng sức khỏe và chữa bệnh. Nhất là sản phẩm này nhận được những đánh giá tích cực của người tiêu dùng là an toàn cho sức khỏe nên khi tiêu thụ không phải vướng bận suy nghĩ.

Tổ yến, chứa hàm lượng protein cao (khoảng 50-60%) gồm 18 loại axit amin, 31 nguyên tố vi lượng cần thiết cho sự phát triển và bồi dưỡng sức khỏe con người cùng với 7 loại đường carbohydrat thiết yếu.

Nhiều nghiên cứu xác nhận tổ yến có tác dụng kích thích tăng trưởng tế bào và biểu bì, giúp sửa chữa các tế bào bị tổn thương và tăng cường hệ thống miễn dịch, có thể vô hiệu hóa virus cúm trong các tế bào và ức chế sự ngưng kết hồng cầu của virus cúm trong hồng cầu. Tổ yến cũng được khuyên dùng cho bệnh nhân ung thư sau xạ trị, bệnh nhân sau mổ.

Nhưng rất ít người biết là tổ yến làm từ nước bọt của chim yến có giá trị thật cao quí và đầy đủ, là ngay từ lúc nó thoát ra từ mỏ chim yến quệt lên vách đá, lên thành ván. Chất lượng này bị thay đổi theo chiều hướng giảm sút dưới tác động của môi trường trong hang động hay trong nhà yến.

Thời gian càng kéo dài, tác động của môi trường tại chỗ xâm nhập sẽ làm cho chất lượng tổ yến giảm sút. Người xưa cũng đã định giá trị tổ yến khi định danh yến Thiên và yến Quang có màu trắng ngà sáng là có giá cao hơn yến Địa và yến Bài có màu vàng cam, màu sậm, màu nâu đất.