Ngành Công Thương Huế gỡ vướng mắc khi triển khai chính quyền địa phương 2 cấp

Nhiều vướng mắc phát sinh giữa quy định và thực tiễn

Sau khi chuyển sang mô hình chính quyền địa phương 2 cấp, tại thành phố Huế nhiều quy định pháp luật trong lĩnh vực công thương không còn phù hợp, gây ra không ít khó khăn cho các phòng chuyên môn, địa phương trong quá trình triển khai nhiệm vụ.

Theo Sở Công Thuơng thành phố Huế, một trong những vướng mắc lớn nằm ở việc áp dụng Thông tư số 42/2022/TT-BCT của Bộ Công Thương về kiểm tra hoạt động điện lực và sử dụng điện. Theo quy định tại Điều 30 của Thông tư này, Sở Công Thương có trách nhiệm hướng dẫn, kiểm tra, giám sát hoạt động điện lực thông qua các phòng chuyên môn thuộc UBND cấp huyện. Tuy nhiên, với mô hình mới hiện không còn tồn tại cấp phòng chuyên môn ở cấp quận, huyện, điều này dẫn đến lúng túng trong xác định đơn vị thực hiện nhiệm vụ kiểm tra, giám sát.

Không chỉ vậy, việc áp dụng các quy định về hành vi bị cấm trong sử dụng điện cũng phát sinh bất cập. Thông tư số 42 vẫn viện dẫn các quy định của Luật Điện lực năm 2004, trong khi văn bản này đã được thay thế bởi Luật Điện lực số 61/2024/QH15. Việc dẫn chiếu không chính xác làm giảm hiệu lực áp dụng và gây khó khăn trong công tác thanh tra, xử lý vi phạm.

Về vấn đề phân cấp quản lý trong lĩnh vực thủy điện. Nghị định số 139/2025/NĐ-CP giao UBND cấp xã thẩm quyền thẩm định, phê duyệt phương án ứng phó thiên tai cho công trình thủy điện vùng hạ du. Nhưng theo Nghị định 114/2018/NĐ-CP, thẩm quyền này thuộc về UBND cấp huyện (cấp hành chính không còn tồn tại). Sự bất nhất giữa các văn bản quy phạm pháp luật khiến việc tổ chức thực hiện gặp không ít trở ngại.

Không chỉ ở cấp sở, các phòng chuyên môn cũng gặp nhiều khó khăn trong quản lý tại cơ sở. Cụ thể, Phòng An toàn Môi trường và Đổi mới sáng tạo nêu vướng mắc trong việc áp dụng Quy chuẩn kỹ thuật QCVN 01:2020/BCT đối với các cửa hàng xăng dầu được xây dựng trước năm 2013.

Mặc dù các cửa hàng này vẫn đang hoạt động bình thường, được kiểm tra và đảm bảo điều kiện phòng cháy chữa cháy, nhưng lại không đáp ứng một số tiêu chí theo quy chuẩn mới. Trong khi đó, quy chuẩn lại chưa có quy định chuyển tiếp hay hướng dẫn xử lý đối với những trường hợp giữ nguyên hiện trạng.

Tương tự, Phòng Quản lý Thương mại và Kinh tế số cũng phản ánh bất cập trong việc cấp Giấy chứng nhận cửa hàng đủ điều kiện bán lẻ xăng dầu. Một số doanh nghiệp ký hợp đồng đại lý hoặc nhượng quyền với chi nhánh của thương nhân đầu mối, sau đó yêu cầu thay đổi thông tin trên Giấy chứng nhận để khớp với hợp đồng; nhưng việc xác định tên đơn vị cung cấp xăng dầu trong giấy tờ pháp lý hiện vẫn chưa có hướng dẫn thống nhất, gây khó khăn trong công tác cấp phép.

Trong lĩnh vực công nghiệp, Phòng Quản lý Công nghiệp gặp khó khăn khi xử lý tài sản kết cấu hạ tầng tại các cụm công nghiệp do đơn vị sự nghiệp công lập cấp huyện làm chủ đầu tư. Mô hình mới không còn cấp huyện; hiện vẫn chưa có quy định rõ ràng về cách xử lý tài sản công trong các trường hợp này. Trong khi đó, việc xác định điều kiện thành lập cụm công nghiệp mới tại cấp xã, phường cũng thiếu cơ sở do không có hệ thống thống kê và đánh giá phù hợp.

Kiến nghị, điều chỉnh quy định phù hợp với thực tiễn

Trước thực trạng trên, Sở Công Thương thành phố Huế đã chủ động rà soát và đưa ra nhiều kiến nghị cụ thể nhằm tháo gỡ khó khăn trong công tác quản lý, đảm bảo phù hợp với mô hình chính quyền địa phương hai cấp.

Đối với Thông tư 42/2022/TT-BCT, sở đề nghị Bộ Công Thương sửa đổi, bổ sung quy định tại Điều 30, theo hướng loại bỏ nội dung liên quan đến phòng chuyên môn thuộc UBND cấp huyện; cần xác định rõ trách nhiệm của Sở Công Thương và các đơn vị chuyên môn thuộc UBND cấp xã, phường để phù hợp với mô hình tổ chức hiện hành; cập nhật lại nội dung các hành vi bị nghiêm cấm trong hoạt động điện lực theo đúng Luật Điện lực 2024, đảm bảo căn cứ pháp lý chính xác…

Trong lĩnh vực thủy điện, Sở Công Thương thành phố Huế đề xuất cần xem xét lại quy định tại Nghị định 139/2025/NĐ-CP, đảm bảo tính thống nhất với Nghị định 114/2018/NĐ-CP. Thẩm quyền thẩm định và phê duyệt phương án ứng phó thiên tai đối với công trình thủy điện nên giao cho cấp phù hợp với thực tế tổ chức bộ máy, tránh phân cấp không khả thi.

Sở cũng đề nghị Bộ Công Thương sớm ban hành văn bản hướng dẫn cụ thể nhằm làm rõ chức năng, quyền hạn của UBND cấp xã và cơ quan chuyên môn trong lĩnh vực thủy điện, tránh chồng chéo giữa các quy định hiện hành.

Liên quan đến cửa hàng xăng dầu cũ, sở kiến nghị Cục Quản lý và Phát triển thị trường trong nước ban hành hướng dẫn cụ thể về xử lý đối với các công trình tồn tại hợp pháp nhưng không còn phù hợp với quy chuẩn mới; giúp đảm bảo an toàn, tạo điều kiện cho doanh nghiệp yên tâm duy trì hoạt động.

Đối với vướng mắc trong cấp Giấy chứng nhận bán lẻ xăng dầu, sở đề nghị Bộ Công Thương làm rõ nội dung ghi nhận tên thương nhân cung cấp xăng dầu trên giấy chứng nhận là thương nhân đầu mối hay chi nhánh/công ty thành viên được ủy quyền; cần có hướng dẫn cụ thể về tính pháp lý của hợp đồng được ký bởi chi nhánh để đảm bảo thống nhất trong toàn ngành.

Trong lĩnh vực công nghiệp, Nghị định 235/2025/NĐ-CP đã phần nào tháo gỡ khó khăn cho công tác khuyến công khi làm rõ đối tượng áp dụng theo mô hình hai cấp. Tuy nhiên, với các cụm công nghiệp do cấp huyện cũ làm chủ đầu tư, sở kiến nghị Bộ Công Thương phối hợp với Bộ Tài chính và các bộ liên quan sớm ban hành hướng dẫn về quản lý tài sản công sau chuyển đổi mô hình chính quyền.

Việc chủ động rà soát và kiến nghị của Sở Công Thương thành phố Huế góp phần đảm bảo tính liên thông, hiệu lực và hiệu quả trong quản lý Nhà nước; tạo điều kiện thuận lợi cho doanh nghiệp và người dân trên địa bàn ổn định sản xuất kinh doanh, phát triển kinh tế.