Nga thúc đẩy bước tiến mới trong năng lượng hạt nhân

Diễn đàn quốc tế Tuần lễ Nguyên tử Thế giới khai mạc ngày 25/9 (theo giờ Nga) tại Moscow đánh dấu kỷ niệm 80 năm ngành công nghiệp hạt nhân Nga. 

Ông Sergey Kiriyenko, Phó Chánh Văn phòng Tổng thống Nga, Chủ tịch Hội đồng giám sát Tập đoàn Rosatom cho biết, sự kiện năm nay quy tụ đại biểu từ 118 quốc gia, tăng gấp 4,5 lần so với Diễn đàn Atomexpo đầu tiên năm 2009. “Đây là minh chứng rõ rệt cho xu thế các quốc gia lựa chọn năng lượng hạt nhân an toàn, bền vững”, ông nói.

Giải pháp cho bài toán chất thải phóng xạ

Trong khuôn khổ Diễn đàn quốc tế Tuần lễ Nguyên tử Thế giới diễn ra tại Moscow (Nga), phiên họp toàn thể đã diễn ra vào chiều 26/9 (theo giờ Nga). Các đại biểu đều thống nhất cho rằng năng lượng hạt nhân giữ vai trò then chốt trong phát triển bền vững, bảo đảm an toàn và thân thiện với môi trường. 

Các đại biểu cũng nhấn mạnh tác động tích cực của điện hạt nhân đối với nền kinh tế. Điển hình như tại Belarus, nhà máy điện hạt nhân hiện cung cấp khoảng 40% tổng sản lượng điện tiêu thụ, đưa nước này vào nhóm 10 quốc gia có tỷ lệ sản xuất điện hạt nhân cao nhất thế giới. Sản lượng điện từ nhà máy đã giúp giảm phát thải khoảng 20 triệu tấn CO2, góp phần quan trọng vào nỗ lực ứng phó biến đổi khí hậu.

Tổng Giám đốc IAEA Rafael Grossi nêu rõ, nhiều năm qua, năng lượng hạt nhân chịu bất lợi trong tiếp cận các định chế tài chính quốc tế. “Chỉ cần gắn với các từ như ‘hạt nhân’, ‘bức xạ’ là bị coi là ‘cấm kỵ’, ‘độc hại’. Thậm chí, Ngân hàng Thế giới đến nay vẫn cấm tuyệt đối việc tài trợ cho bất kỳ dự án nào liên quan đến hạt nhân”, ông nói.

Bên lề phiên họp, Tổng thống Nga Vladimir Putin khẳng định Nga sẽ triển khai hệ thống năng lượng hạt nhân khép kín tại vùng Tomsk (Liên bang Nga) từ năm 2030. Công nghệ mới cho phép tái sử dụng tới 95% lượng nhiên liệu đã qua sử dụng trong các lò phản ứng, qua đó cơ bản giải quyết vấn đề tích tụ chất thải phóng xạ và giảm phụ thuộc vào nguồn cung uranium.

Ông Putin cũng cho biết Nga đang xây dựng một trung tâm nghiên cứu quốc tế tại vùng Ulyanovsk (Liên bang Nga) để thử nghiệm các vật liệu tiên tiến, đồng thời kêu gọi cộng đồng khoa học toàn cầu hợp tác, mở ra “một kỷ nguyên mới của năng lượng hạt nhân”.

Ngoài ra, Tổng thống Nga nhấn mạnh nhu cầu điện năng của các trung tâm dữ liệu trong thập kỷ tới có thể tăng gấp ba lần. Theo đó, Nga phát triển hệ thống xử lý dữ liệu mô-đun đặt tại các nhà máy điện hạt nhân, bảo đảm nguồn cung điện ổn định và liên tục.

Tại thành phố Seversk (Liên bang Nga), một nhà máy điện hạt nhân mới đang được gấp rút xây dựng với chu trình nhiên liệu khép kín ngay tại chỗ. Đây cũng là công trình đầu tiên trên thế giới áp dụng công nghệ này. 

Nga - Myanmar ký lộ trình hợp tác năng lượng hạt nhân hòa bình

Theo thông tin từ Hãng thông tấn Tass, ngày 26/9 (theo giờ Moscow), trong khuôn khổ Diễn đàn quốc tế Tuần lễ Nguyên tử Thế giới, Tập đoàn Năng lượng nguyên tử quốc gia Nga (Rosatom) đã ký với Myanmar một lộ trình hợp tác về sử dụng năng lượng hạt nhân vì mục đích hòa bình giai đoạn 2025-2026.

Theo thông cáo báo chí của Rosatom, Tổng Giám đốc Alexey Likhachev đã có cuộc gặp với Quyền Tổng thống Cộng hòa Liên bang Myanmar, Thượng tướng Min Aung Hlaing. Hai bên trao đổi về hợp tác song phương trong đào tạo nhân lực cho ngành công nghiệp hạt nhân Myanmar, xây dựng khung pháp lý quốc gia cần thiết, cũng như triển khai dự án xây dựng nhà máy điện hạt nhân công suất nhỏ trên đất liền.

Để định hướng cho các bước đi tiếp theo trong những lĩnh vực hợp tác cùng quan tâm, hai bên đã ký lộ trình hợp tác giai đoạn 2025-2026 về sử dụng năng lượng hạt nhân vì mục đích hòa bình.

Trước đó, tháng 3/2025, Liên bang Nga và Myanmar đã ký hiệp định liên chính phủ về nguyên tắc hợp tác trong xây dựng nhà máy điện hạt nhân công suất nhỏ trên đất liền. 

Hiệp định này quy định các điều kiện, lĩnh vực hợp tác chủ yếu giữa hai nước trong việc thực hiện dự án nhà máy điện hạt nhân công suất 110MW, với khả năng mở rộng lên 330MW. Đây được xem là một bước quan trọng trong việc thúc đẩy quan hệ đối tác Nga - Myanmar trong lĩnh vực năng lượng hạt nhân.

Diễn đàn quốc tế Tuần lễ Nguyên tử Thế giới quy tụ hơn 10.000 đại biểu, đến từ 118 quốc gia với gần 250 diễn giả quốc tế. Sự kiện diễn ra từ ngày 25 - 28/9.