Nam Phi rộng cửa đón doanh nghiệp Việt Nam

Thưa Đại sứ, Việt Nam luôn xác định châu Phi là đối tác quan trọng trên mọi lĩnh vực; trong đó Nam Phi được coi là cửa ngõ giao thương trong khu vực Lục địa đen. Vậy đâu là tiềm năng nhận thấy của đất nước này?

- Nam Phi là nước phát triển nhất châu Phi. Với dân số gần 50 triệu người, mỗi năm Nam Phi xuất khẩu gần 100 tỷ USD và nhập khẩu hơn 100 tỷ USD. Giống như các nước châu Phi khác, Nam Phi xuất khẩu nhiều loại nguyên liệu quý cho sản xuất công nghiệp và chế biến xuất khẩu như khoáng sản, hóa chất, gỗ, bông, hạt điều thô... và nhập khẩu gần như tất cả các mặt hàng, đặc biệt là các mặt hàng lương thực, thực phẩm như gạo, cao su, cà phê, hạt tiêu, hạt điều…

Đây là quốc gia có 2 mặt giáp biển, thuận lợi cho ngành đánh bắt hải sản. Có thể nói, xuất khẩu hải sản là thế mạnh của Nam Phi. Chỉ tính riêng mặt hàng cá phi-lê, năm 2013 Nam Phi xuất khẩu được 22,6 nghìn tấn, trị giá 112 triệu USD.

Trong khi hầu hết các nước châu Phi khác chìm đắm triền miên trong các cuộc chiến tranh sắc tộc, xung đột tôn giáo, bất ổn chính trị, bệnh tật, nghèo đói, lạc hậu thì Nam Phi lại rất ổn định. Vì vậy, các doanh nghiệp nước này giữ vai trò chủ đạo trên thị trường hầu hết các nước châu Phi, đặc biệt là các nước miền nam châu lục này.

Đại sứ có thể nêu một vài con số về kim ngạch xuất nhập khẩu giữa hai nước?

- Dự kiến năm 2014, tổng kim ngạch xuất nhập khẩu giữa Việt Nam và Nam Phi đạt 962 triệu USD, tăng 4,6% so với năm 2013; trong đó Việt Nam xuất khẩu sang Nam Phi đạt 815 triệu USD, tăng 6,5% so với năm 2013 và đạt 91% chỉ tiêu kế hoạch được giao; nhập khẩu từ Nam Phi đạt 147 triệu USD, giảm 5% so với năm 2013 do mặt hàng có kim ngạch lớn nhất là sắt thép phế liệu giảm mạnh (38 %).

Xuất khẩu của Việt Nam sang Nam Phi năm 2014 tăng 6,5% nhờ xuất khẩu một số mặt hàng tiếp tục giữ đà tăng trưởng. Nổi bật có cà phê tăng 71%, máy vi tính, sản phẩm điện tử và linh kiện tăng 26%.

Thị trường có nhu cầu cao đối với hầu hết các mặt hàng nhập khẩu của Việt Nam. Thị hiếu khách hàng vừa mua hàng theo thương hiệu, lại vừa ưa chuộng hàng giá rẻ.

Năm 2014, Đại sứ quán Việt Nam tại Nam Phi đã có những hoạt động xúc tiến thương mại gì để thúc đẩy sự có mặt của các thương hiệu Việt?

- Tôi ghi nhận những hoạt động tích cực và mang lại hiệu quả rất lớn của bộ phận Thương vụ. Theo đó, năm 2014, Thương vụ đã giới thiệu được hơn 25 đối tác xuất nhập khẩu cho doanh nghiệp hai nước. Triển khai xây dựng Gian hàng Việt Nam, trưng bày tài liệu giới thiệu tiềm năng kinh tế, thương mại cũng như catalogue, hàng mẫu của các doanh nghiệp Việt.

Thương vụ cũng tổ chức hoạt động quảng bá mặt hàng gạo xuất khẩu, thu hút sự quan tâm của các doanh nghiệp Nam Phi và khách tham quan hội chợ. Đã có 6 doanh nghiệp đề nghị gửi mẫu gạo và bản chào hàng, trong đó Công ty Megacorp Trading C.c. đề nghị được ký hợp đồng dài hạn với số lượng 250 tấn/tháng gạo đồ 5% tấm và 100 tấn/tháng gạo trắng hạt dài 25% - 100 % tấm.

Tôi muốn nhấn mạnh tới sự thành công của sự kiện quảng bá mặt hàng cá tra của Việt Nam vào ngày 22/5. Nhân đó, chúng tôi đã phối hợp với doanh nghiệp Việt kiều quảng bá mặt hàng cá tra ngay tại nơi tổ chức sự kiện là Nhà hàng Sài Gòn ở thành phố Johannesburg. Sau sự kiện, nhà hàng đã chính thức đưa vào thực đơn các món ăn chế biến từ cá tra Việt Nam, được các thực khách Nam Phi ưa thích.

Ngày 25/7, Hội thảo Xúc tiến thương mại Việt Nam - Nam Phi đã được tổ chức với sự tham dự của gần 50 doanh nghiệp Nam Phi, 20 doanh nghiệp Việt Nam và một số doanh nghiệp Việt kiều đang hoạt động tại Nam Phi. Hội thảo là nơi gặp gỡ, trao đổi giữa doanh nghiệp hai nước và tại đây, hầu hết các doanh nghiệp Việt Nam đã tìm được đối tác cho các mặt hàng xuất khẩu.

Ngày 26/8, tại Thủ đô Pretoria, nhân tiệc chiêu đãi kỷ niệm 69 năm Quốc khánh Việt Nam tại Đại sứ quán với 400 khách mời quan trọng tới từ các đoàn ngoại giao, chúng tôi cũng đã lồng ghép quảng bá mặt hàng gạo và cá tra xuất khẩu của Việt Nam thông qua các món ăn được chế biến ngay tại chỗ. Và tại Lễ kỷ niệm 70 năm ngày thành lập Quân đội Nhân dân Việt Nam mới đây, Đại sứ quán Việt Nam tại Nam Phi cũng kết hợp quảng bá thêm mặt hàng cà phê hòa tan 3 trong 1 xuất khẩu.

Ngày 11/9, Diễn đàn "Xúc tiến đầu tư vào Vĩnh Phúc, Việt Nam và Nam Phi" được tổ chức tại trung tâm kinh tế tài chính hàng đầu của Nam Phi - thành phố Johannesburg, thu hút gần 100 nhà đầu tư và doanh nghiệp nước này. Tại diễn đàn, các doanh nghiệp đều hoan nghênh phương châm của tỉnh “coi các doanh nghiệp đầu tư ở Vĩnh Phúc là công dân của Vĩnh Phúc, thành công của doanh nghiệp cũng chính là thành công của tỉnh”, đồng thời yêu cầu được cung cấp các thông tin cụ thể về các dự án kêu gọi đầu tư nước ngoài của Vĩnh Phúc trên website của Phòng Thương mại Công nghiệp Johannesburg để thông tin rộng rãi cho các nhà đầu tư.

Ngày 31/10, tại thành phố Durban, Diễn đàn "Xúc tiến thương mại, đầu tư và du lịch Việt Nam - Nam Phi" với sự tham dự của hơn 80 doanh nghiệp đóng trên địa bàn cũng thành công tốt đẹp.

Theo Đại sứ, làm thế nào để hoạt động xúc tiến thương mại vào châu Phi nói chung và Nam Phi nói riêng diễn ra một cách hiệu quả nhất?

- Thị trường châu Phi nói chung, Nam Phi nói riêng có nhiều tiềm năng lớn, nhưng vẫn còn nhiều thách thức. Các nước châu Phi hầu hết chậm phát triển về mọi mặt, trong đó có thương mại. Bất ổn chính trị dẫn đến việc trao đổi thông tin, tham quan khảo sát thị trường gặp nhiều khó khăn, thanh toán quốc tế luôn gián đoạn, môi trường luật pháp yếu kém dẫn đến tình trạng lừa đảo…

Nhưng chính trong môi trường thiếu vắng sự tích cực chủ động của các doanh nghiệp hai phía, vai trò của Thương vụ lại trở nên quan trọng hơn bao giờ hết. Hoạt động của Thương vụ có hiệu quả xúc tiến thương mại thực sự.

Và trong môi trường đó, Thương vụ phải tự lực, độc lập tổ chức các hoạt động xúc tiến thương mại. hay nói cách khác, Thương vụ phải trở thành “người tổ chức sự kiện chuyên nghiệp”.

Hiện nay có một thực tế là các thị trường có kim ngạch xuất khẩu cao được ưu tiên cấp kinh phí tổ chức hoạt động xúc tiến thương mại và các hiệp hội, ngành hàng cũng quan tâm tổ chức các hoạt động tại các thị trường này, bởi đây là các thị trường thuận lợi, doanh nghiệp cả hai phía làm ăn dễ dàng.

Ngược lại, các thị trường có kim ngạch xuất khẩu thấp mới thật sự cần các hoạt động xúc tiến thương mại, mới thật sự cần sự vào cuộc của các hiệp hội, ngành hàng, quan tâm phối hợp với các Thương vụ tổ chức các hoạt động tạo nhu cầu, tăng nhu cầu, giành thị phần... thì lại bị bỏ ngỏ. Đối với địa bàn này, khi lợi nhuận không thu hút được các doanh nghiệp thì chính là lúc vai trò “dịch vụ công” của nhà nước, của các hiệp hội, ngành hàng cần được phát huy để đảm bảo lợi ích chung của toàn xã hội, mà trên hết là lợi ích quốc gia.

Trân trọng cảm ơn Đại sứ! Hy vọng sang năm mới 2015, hoạt động đầu tư - thương mại song phương Việt Nam - Nam Phi sẽ khởi sắc hơn dưới vai trò “cầu nối” của Đại sứ quán nói chung và bộ phận Thương vụ nói riêng!